Opsporing schiet tekort

Duidelijk zichtbaar op camerabeelden bungelt het vuurwapen uit de zak van Shurandy S. (41) wanneer hij op 29 maart van dit jaar het bedrijf van Reduan B. in Amsterdam betreedt. Een paar minuten later schiet de Antilliaan de broer van de eerste kroongetuige binnen de Mocro-mafia ijskoud dood. Na de moord op Reduan B. werd in Den Haag nog een 17-jarige jongen door een tiener afgeknald in een shishalounge en een dag erna liet een man in Breda het leven bij een uit de hand gelopen drugsroof. Schutters in de onderwereldoorlogen komen uit een blik waarvan de bodem nog lang niet in zicht is, maar hetzelfde geldt voor zware wapens. Alsof het paaseieren betrof, zo werd er het afgelopen jaar in Amsterdam en Utrecht bijvoorbeeld met granaten gestrooid bij horecabedrijven en woningen. In het eerste kwartaal van het jaar onderschepte de politie 1385 vuurwapens en onderdelen ervan, blijkt uit cijfers die De Telegraaf heeft opgevraagd bij de Nationale Politie. In 2017 waren dat er 7431 tegen 8793 in 2015. Op de lange termijn is een dalende trend te zien. Tussen begin januari 2013 en medio 2015 nam de politie 24000 wapens en onderdelen in beslag. In dezelfde periode daarna waren dat er ruim 4000 minder. De aantallen fluctueren sterk per regio. In de politieregio Noord-Nederland verviervoudigde de hoeveelheid ingepikte vuurwapens in het laatste decennium. In Zeeland en Brabant daarentegen worden juist steeds minder wapens van straat geplukt. Terwijl het aantal moorden in Brabant waarbij vuurwapens werden gebruikt flink steeg. Betekent een daling van het aantal vuurwapens dat er minder in omloop zijn of dat de politie te weinig haar best doet bij het opsporen? Wapenexpert en gerechtelijk deskundige op het gebied van vuurwapens Jas van Driel: „De vraag is of er in Nederland meer of minder wapens zijn. In ieder geval zijn er veel meer dan pakweg dertig jaar geleden. Zorgelijk is dat het veel makkelijker is om aan wapens te komen, dat er veel meer zware wapens zijn en vooral dat er makkelijk naar een wapen gegrepen wordt.” De prijs van een kalasjnikov, veel gebruikt door de ’Mocro-maffia’, is een paar honderd euro, zegt Van Driel. „Je haalt er zo eentje zelf op in het buitenland. Het zijn wegwerpproducten.” Zorgelijk is dat Rusland de ’oude’ kalasjnikov gaat vervangen door een nieuwer wapen. Experts vrezen dat er daarom nog veel meer van deze wapens onze kant op komen. Van Driel maakt zich zorgen over de opsporing van vuurwapens in Nederland. Er is namelijk sprake van een grote ’braindrain’. Al kort voor de vorming van de nationale politie zijn de vaste vuurwapenteams in de regio’s opgedoekt. „De aanpak van vuurwapens en vooral de handel erin heeft nauwelijks nog prioriteit. Tot frustratie van de specialisten. De kennis en ervaring verdwijnen in rap tempo. De belangrijkste wapenexpert van de eenheid Amsterdam gaat binnenkort met pensioen en verkast naar Frankrijk. ’Mij hoeven ze niet meer te bellen’, zei hij laatst tegen me”, vertelt Van Driel, die regelmatig in de rechtbank wordt opgetrommeld omwille van zijn expertise. De Rotterdammer pleit voor meer en grondiger onderzoek naar wapens wanneer die opduiken in onderzoeken. „Waar duiken de wapens op? Vooral in drugsonderzoeken. Vrijwel alle schietincidenten zijn drugs gerelateerd. Als je dan een wapen hebt, ga dan doorrechercheren: pluis de herkomst uit, rol een hele smokkellijn op.” Van Driel vindt dat de politie ook verkeerde keuzes maakt. „Zo is er buitensporig veel aandacht voor nepvuurwapens. Hele campagnes zijn er en de politiek roept van alles. Maar met een neppistool schiet je geen mensen dood. De politie moet eens ophouden met zich te richten op laaghangend fruit.” Volgens voorzitter Jan Struijs van de politiebond NPB geeft de daling van het aantal in beslag genomen vuurwapens een vertekend beeld. „Ik denk eerder dat er veel meer wapens zijn in Nederland. Maar als je niet actief zoekt, vind je ze niet. De politie gaat alleen op pad als er concrete informatie is over de aanwezigheid van een wapen. Alle eenheden zouden vaste wapenteams moeten hebben, die zich louter met het opsporen van wapens bezighouden.” De landelijk portefeuillehouder vuurwapens bij de Nationale Politie is Dick Schouten. Hij erkent dat er bij de politie-eenheden vrijwel alleen wordt opgetreden als er concrete informatie is over een vuurwapen. De politie onderneemt dan binnen een of twee dagen actie. „Er is wel een apart team bij de landelijke eenheid dat zich puur en alleen bezighoudt met de opsporing van wapens. Overigens lopen er nu in Nederland zo’n dertig onderzoeken naar vuurwapens. Dat is een kwart meer dan een paar jaar geleden.” De trends zijn dat wapens in onderdelen naar ons land komen en dat de handel in wapens lijkt toe te nemen op het zogenoemde dark web van internet. Hierop kunnen kopers en aanbieders vrijwel anoniem zaken doen. „We onderzoeken nu hoe omvangrijk de handel in wapens op het dark web is”, zegt Schouten. Frappant is dat de Nationale Politie geen goed beeld heeft van wat er nu eigenlijk gebeurt met de wapens. Het aantal vuurwapenincidenten wordt niet geregistreerd. De eenheden produceren soms een overzichtje na een piek van incidenten, maar een landelijk overzicht is er niet. Dat bleek eerder dit jaar toen deze krant hierover cijfers opvroeg bij de korpsleiding. Een woordvoerder laat weten dat korpschef Erik Akerboom wil dat dit verandert. Er moet een nauwkeurige registratie komen van incidenten met vuurwapens.