Volgens de cijfers, die donderdag in Nieuwspoort zijn gepresenteerd, zorgen auto’s, vrachtwagens en boten samen voor 42 procent van alle stikstof-depositie op Natura 2000 gebieden. Alle veehouderijen zijn bij elkaar de op één na grootste stikstofbron in de te beschermen natuur, met 25 procent.

Sterke afwijking

Deze cijfers wijken sterk af van wat de commissie-Remkes in september heeft gepresenteerd. Remkes werd door minister Schouten (Landbouw) gevraagd een oplossing te verzinnen voor de stikstofcrisis. De VVD-coryfee wees in het commissierapport de landbouw aan als veruit de grootste stikstofvervuiler van het land, met 46 procent, ver boven verkeer (6%) en huishoudens (6%).

Maar volgens het Mesdagfonds heeft Remkes onterecht gekeken naar de totale stikstofuitstoot in Nederland, niet naar de depositie op de specifieke natuur die Nederland van Brussel moet beschermen. En op dat laatste zou het stikstofbeleid wel moeten zijn gericht, meent voorzitter van het Mesdagfonds Jan Cees Vogelaar. „De commissie-Remkes toonde onvoldoende deskundigheid.”

Pijlen nu gericht op landbouw

Op basis van de cijfers die Remkes gebruikt, heeft het kabinet zijn pijlen vooral gericht op de landbouw om het stikstofprobleem op te lossen. Met honderden miljoenen euro’s wil de regering boerenbedrijven uitkopen. D66 opperde zelfs een halvering van de veestapel. Dat leidt al maanden tot boerenprotesten.

„Ridicuul en onzin”, noemt Vogelaar die wens tot veestapelverkleining. Volgens het Mesdagfonds heeft het uitkopen van boerenbedrijven weinig effect. Sterker, bij 44 van 162 natuurgebieden valt nooit te voldoen aan de stikstofnormen. „Zelfs als we alle vee weghalen, alle verkeer stoppen en alle mensen verdwijnen, en je zet een hek eromheen, dan nog halen we de normen niet”, zegt onderzoekscoördinator Geesje Rotgers van het fonds.

’Het verbaasde ons ook’

Opmerkelijk genoeg blijkt de scheepvaart een belangrijke bron voor de stikstofneerslag in de natuur. Die is goed voor een derde van het 42 procentaandeel van verkeer. „Het verbaasde ons ook, maar de binnenvaart komt langs en door natuurgebieden”, zegt Richard Zijlstra, die namens het Mesdagfonds de data doorrekende.

Minister Schouten vindt het in eerste instantie aan het RIVM om te reageren op de kritiek op de nieuwe cijfers. De CU-bewindsvrouw legt verder uit dat ze zelf een commissie in het leven heeft geroepen die zich buigt over stikstofmetingen: „De commissie kijkt of het anders moet en hoe we het anders kunnen doen. Begin maart komt deze met haar eerste bevindingen.”

Al voor de presentatie van het Mesdagfonds is er in de Tweede Kamer gesproken over het stikstofonderzoek. Politieke partijen verschillen behoorlijk van mening. Regeringspartijen VVD en CDA vinden dat er serieus naar gekeken moet worden door de minister en het RIVM.

’Wantrouwen over cijfers RIVM’

„Er is groot wantrouwen over de cijfers van het RIVM in de landbouwsector”, zegt VVD-Kamerlid Harbers. Hij pleit voor goed overleg tussen het Mesdagfonds en het RIVM „om controverse uit de wereld te helpen”. CDA-Kamerlid Geurts vindt dat het kabinet flexibiliteit moet inbouwen rond de stikstofplannen om open te staan voor ’nieuwe inzichten’.

D66 wil er niets van weten. Kamerlid De Groot stelt dat de cijfers niet in twijfel moeten worden getrokken. Hij erkent dat in ieder rekenmodel onzekerheden zitten, maar dat het aan wetenschappers is om elkaar te bekritiseren. „Dat staat op een andere hoogte dan een belangenclub.”

De ChristenUnie was in het verleden kritisch over ammoniakcijfers, maar Kamerlid Dik-Faber denkt er nu anders over. „Het is niet goed om discussie te hebben over cijfers. Ik roep het Mesdagfonds en het RIVM op om samen aan tafel te gaan en het hierover te hebben.”

Oppositiepartij PVV heeft wel twijfels over de stikstofcijfers. Kamerlid Madlener: „Denemarken heeft een totaal andere berekening dan Nederland.” Forum voor Democratie vertrouwt de RIVM-cijfers niet en pleit voor een herberekening door het kabinet. Tot die tijd moeten alle stikstofplannen worden opgeschort, stelt Kamerlid Hiddema. „Boeren worden nu onevenredig hard afgestraft op basis van onjuiste berekeningen. Er is nu een wankele basis waarop rigoureus beleid wordt gebaseerd.”