Dit blijkt uit een onderzoek uitgevoerd in opdracht van de gemeente Haarlemmermeer, waarin de luchthaven ligt. Burgemeester Schuurmans spreekt van ’forse kwetsbaarheid’ waarmee overheden, opsporingsdiensten en bedrijven aan de slag moeten. Omdat iedereen doordrongen is van de ernst van de situatie, is volgens haar al een start gemaakt.

Terwijl van de Rotterdamse haven een redelijk beeld bestond als het gaat om criminele kwetsbaarheid, was dat er van de andere grote toegangspoort tot ons land niet. Onderzoekers spraken met ruim honderd betrokken personen: van bestuurders tot ondernemers en medewerkers van beveiligingsbedrijven, marechaussee en douane. Ze kwamen tot een ontluisterend beeld.

Ⓒ Hollandse Hoogte

De rode draad van het verhaal is dat de beveiliging van Schiphol sterk gericht is op het buiten houden van kwaadwillenden. Dat is afgelopen jaren nog eens versterkt door de terreurdreiging. Terwijl in de aankomsthal de KMar met zware wapens loopt en niks aan het toeval overlaat, kunnen achter de schermen criminelen vaak hun gang gaan.

Bagagekelders kwetsbaar

Zo concluderen de onderzoekers dat met name de vijf bagagekelders kwetsbaar zijn. Er is beperkt (camera)toezicht op medewerkers die werken voor een laag loon op een plek waar ze gemakkelijk bagage met drugs erin kunnen opvangen en overdragen aan criminelen. Ook bieden de kelders mogelijkheden tot diefstallen. De kans betrapt te worden is laag en de potentiële verdiensten hoog, staat in het rapport.

Ⓒ Hollandse Hoogte

Schiphol-Oost blinde vlek

Een bijzondere vermelding is er voor Schiphol-Oost. Het oudste deel van de luchthaven waar vooral onderhoudsbedrijven zitten en de kleinere luchtvaart een plek heeft. Dit is volgens ondervraagden een grote blinde vlek. Van uitgangscontrole is zo goed als geen sprake. Wie kwaad wil, kan schoonmakers of onderhoudspersoneel ongezien vanuit zakenjets drugs laten halen en overdragen. Recent is er één medewerker van de marechaussee als wijkagent begonnen.

Ⓒ Hollandse Hoogte

De kwetsbaarheid wordt nog eens vergroot doordat Schiphol geen lijst heeft van bedrijven die op het luchthaventerrein gevestigd zijn, wat mogelijkheden biedt voor het opzetten van dekmantelfirma’s. Daarnaast heeft de luchthaven beperkt zicht op wie er achter de schermen werkt omdat screening van nieuw personeel beperkt is en er veel mensen via uitzendbureaus worden ingezet.

Schipholpas bron van problemen

In bredere zin is de Schipholpas, die bijna 57.000 mensen toegang geeft tot beschermd luchthaventerrein en 2300 tot de beveiligde zone, een bron van problemen. „Schipholpashouders, die verdacht worden van strafbare feiten of van wie de strafzaak wordt geseponeerd, blijven de beschikking houden over de pas en toegang houden tot beveiligd gebied, omdat zij niet zijn veroordeeld. Schiphol Group kan de pas niet blokkeren omdat zij niet over deze gegevens (mogen) beschikken”, schrijven de onderzoekers. Er bestaat volgens hen ook geen computersysteem dat bijhoudt wanneer welke pashouder op het terrein is en of hij dan daar legaal komt om te werken of om buiten werktijd schimmige zaakjes te regelen.

Bedrijven met een luchtje

In het rapport wordt geconcludeerd dat criminelen zich in de organisatie en de beveiliging van de luchthaven hebben genesteld. Uit een snelle scan maken de onderzoekers op dat er op en rond Schiphol ruim zestig bedrijven zijn gevestigd waaraan een luchtje zit. Ook schrijven ze dat er schoonmaakbedrijven op de platforms actief zijn waarvan de directie antecenten in de drugscriminaliteit heeft. Schoonmakers gelden net als de bagage-afhandelaars als ideale helpers van criminelen omdat ze ongezien overal kunnen komen en vuilniszakken vol drugs kunnen afvoeren zonder dat het opvalt.

Ⓒ Hollandse Hoogte

„Criminele netwerken zijn geïnfiltreerd in Schiphol en beschikken over grondige kennis van de fysieke omgeving, van de logistieke processen en van de werkwijze van de douane, de KMar en beveiliging”, stellen de onderzoekers vast. Als bewijs voor deze conclusie voeren ze een recente wervingsronde aan bij de douane in het kader van uitbreidingen voor de Brexit. „Het viel op dat enkele sollicitanten louter interesse leken te hebben voor functies met criminele waarde.”

’Mollen’

Tot slot stellen de ondervraagden vast dat de opsporingsdiensten ondanks de gemiddeld twee drugsvangsten die ze per dag doen momenteel niet op kunnen tegen drugscriminelen. Dat komt volgens hen omdat er te weinig tijd wordt gestoken in het pakken van de sleutelfiguren binnen drugsbendes.

Ⓒ Hollandse Hoogte

„Dergelijke criminelen opereren van buiten Schiphol, maar benutten hun hechte banden met Schipholpashouders. Enkele insiders die werken bij publieke instanties zijn (zonder het te kunnen bewijzen) nagenoeg zeker dat zich onder operationele Schipholpashouders enkele prominente ’mollen’ bevinden. Ze komen niet als verdachte in beeld, maar vervullen belangrijke criminele functies door toezicht, informatieverstrekking, operationele aansturing en/of ronselpraktijken.”

Ⓒ Hollandse Hoogte

Schiphol zegt dat er meer geld en aandacht moet worden vrijgemaakt om de criminaliteit aan te pakken. „Het is belangrijk om ondermijning verder aan te pakken. Dit is een (inter)nationaal probleem dat de samenleving schaadt. Diverse partijen werken op Schiphol nauw samen (zoals de douane gericht op goederenstromen en de KMar op personen) om ondermijning tegen te gaan. Op basis van de aanbevelingen en adviezen gaan we bekijken hoe we samen met de verschillende sectorpartijen vanuit Schiphol kunnen bijdragen aan een nog betere aanpak van ondermijning op Schiphol.”