’Mijn ex duwde zijn vingers in mijn ogen’

Ze worden gestalkt, bedreigd en soms zelfs vermoord. Steeds als het verbreken van een relatie eindigt in de dood van een vrouw, wordt er een commissie ingesteld die onderzoekt wat er is misgegaan. Betrokken instanties beloven steevast beterschap: „Want dit mag nooit meer gebeuren.” Adocaat Richard Korver is sceptisch: „Eerlijk gezegd zie ik geen enkele verbetering. Er is sprake van totale miskenning van de stalkingsproblematiek.” Haar maag draait zich om, elke keer als ze leest over een vrouw die het leven verliest door geweld van haar ex. Zelf leeft ze al jaren in angst voor de hare. En niet zonder reden. Vier jaar geleden sloeg hij haar al eens volledig in elkaar. Hij werd veroordeeld, maar zijn verblijf in de gevangenis zorgde niet voor bezinning. Zodra hij vrijkwam, en ondanks een contactverbod, stroomden de bedreigingen opnieuw binnen. „Ik kan niet eeuwig zo blijven doorgaan”, zegt Anita (43). „Als er een volgende keer komt, dan is het voor mij waarschijnlijk de laatste keer. Zodra hij vrijkomt, zitten de kinderen en ik in een gevangenis. Te wachten tot het weer misgaat.” De ex van Anita staat maandag voor de rechter. Onze verslaggever Andre Spaansen is er bij (tekst gaat door onder de twitterfeed) Anita is niet de enige die ziekelijk gestalkt en mishandeld werd. Uit onderzoek van het Wetenschappelijk onderzoeks- en documentatiecentrum WODC blijkt dat 5,5 procent van de meerderjarige Nederlanders in de afgelopen vijf jaar slachtoffer werd van huiselijk geweld. In een vijfde van die gevallen was dat geweld structureel. Vrouwen zijn ruim vijf keer vaker dan mannen het slachtoffer. In harde cijfers: in totaal 76.000 vrouwen, tegenover 13.000 mannen. In 35 procent van de gevallen waarin een contactverbod wordt opgelegd, gaat het stalken of bedreigen gewoon door. Fataal In een aantal gevallen loopt het geweld fataal af. Dat overkwam de 17-jarige Juliette Bouhof in 2014; en de 28-jarige Linda van der Giesen en de 35-jarige Raja Draaisma in 2015, de 24-jarige Laura Korsman en de 16-jarige scholiere Humeyra in 2018. Het zijn slechts een paar voorbeelden, en Anita hoopt vurig dat ze nooit aan de lijst wordt toegevoegd. Maar ze vreest het ergste. Volgens haar neemt het Openbaar Ministerie haar zaak onvoldoende serieus. Anita ontmoette haar man in 2001, ze trouwden vijf jaar later. Anita: „Hij was net bij zijn eerste ex weg. Ik vond hem zielig. Achteraf waren er toen al voorboden, maar je denkt: zoiets overkomt mij niet. Het was ook echt niet twaalf jaar kommer en kwel, er waren ook leuke momenten. Maar de uitbarstingen werden steeds frequenter.” Total loss Ze leerde snel een andere kant van haar echtgenoot kennen. De onvoorspelbare, agressieve kant. „Hij heeft eens een ambtenaar van de gemeente geslagen omdat hem iets niet zinde. En een collega op kantoor sloeg hij total loss nadat ze weigerde een klant te helpen. Het was ’s avonds laat, ze was moe en wilde naar huis. Hij trok de haren uit haar hoofd en sloeg haar borstkas blauw. Ze deed aangifte. Tegen de politie zei hij dat ze niet helemaal spoorde. Dat ze coke gebruikte en naar hem had gespuugd. En hij kwam ermee weg.” Tegen Anita ging hij in eerste instantie vooral verbaal tekeer, zegt ze. „Hij was heel erg dwingend. Zijn wil was wet.” Daar bleef het niet bij. „Toen ik zwanger was van de oudste dreigde hij het kind uit mijn buik te trappen. Toen mijn zoon zes jaar oud was, gooide zijn vader hem eens uit een hangmat, en hij sloeg zijn billen bont en blauw. En ook heeft hij mij en de kinderen meermalen ’s avonds het huis uitgezet. De dekbedden gooide hij achter ons aan.” Spoorloos In 2012 had ze er genoeg van. „Ik dacht ’als hij ons nog één keer het huis uitgooit, dan kom ik niet meer terug’.” Ze hoopte dat met hun scheiding een eind zou komen aan de confrontaties. Dat bleek ijdele hoop. In 2013 verdween hij opeens spoorloos met hun twee zoons, nadat die een weekeinde bij hem hadden doorgebracht. Anita: „Het was een paar maanden nadat die andere zaak speelde. De jongens Ruben (9) en Julian (7) waren verdwenen en werden twee weken later dood teruggevonden. Vermoord door hun vader. Ik was als de dood dat mijn ex onze zoontjes iets zou aandoen.” Dagenlang hoorde ze niets en verkeerde ze tussen hoop en vrees. Op donderdag doken haar ex en de kinderen weer op. Alsof er niets gebeurd was. Ze trekt een gezicht: „Ze hadden in ieder geval een leuke week gehad.” Incident Er volgde wel een onderzoek naar het incident. „De Raad voor de Kinderbescherming oordeelde dat hij psychisch instabiel was. Hij mocht alleen nog onder begeleiding omgang met de kinderen hebben. „Nou dan maar niet”, was zijn reactie. En dat hij vervolgens de jongens niet meer zag schoof hij mij natuurlijk in de schoenen.” Op 11 september 2015 zat Anita in de kamer op de bank. Ze voelde zich niet helemaal lekker en was thuisgebleven. Voor de deur stopte een wit bestelbusje, de deurbel ging. Nietsvermoedend deed ze open. „Ik dacht dat er een pakketje werd bezorgd. Zodra ik de deur van het slot haalde, drukte hij hem open en viel me aan. Hij probeerde mijn oor eraf te bijten, drukte zijn vingers in mijn ogen en sloeg en schopte op me in.” Af en toe dreigde ze het bewustzijn te verliezen. Na twintig minuten stopte het geweld en vertrok haar ex. Anita bleef gewond achter in de hal van haar huis. Ze slaagde erin haar broer te bellen, en 112. In het ziekenhuis werd een scheurtje in haar milt geconstateerd, gebroken tanden, een hersenschudding. Haar hoofd was opgezet en bont en blauw, haar ogen zaten dicht. In haar nek stond de afdruk van zijn schoen. Haar zoons herkenden haar nauwelijks. „Dat is mijn moeder niet”, zei de jongste toen hij Anita een paar dagen later in het ziekenhuis zag. Schoenzool De rechtbank veroordeelde Anita’s ex wegens een poging tot doodslag tot vier jaar gevangenisstraf en een contactverbod voor de duur van tien jaar. In hoger beroep werd dat afgezwakt tot zware mishandeling. Advocaat Richard Korver: „Hij had foto’s van haar gemaakt terwijl ze op de grond lag en zei: ’De volgende keer maak ik het af’. Daaruit concludeerde het hof dat hij kennelijk op dat moment nog niet van plan was om haar te doden.” Ook de afdruk van zijn schoenzool in haar hals was daarvoor onvoldoende bewijs. Haar ex kreeg 3 jaar celstraf, waarvan tien maanden voorwaardelijk, en een contactverbod van 5 jaar. Zijn verblijf achter de tralies leek zijn woede slechts te vergroten. Anita’s huis is beveiligd, maar buiten is ze onbeschermd. Volgens Anita probeerde hij haar, na het uitzitten van zijn straf, dit keer op het parkeerterrein van haar werk met zijn auto aan te rijden. Haar broer was getuige. „Ik trapte door mijn rem”, zei haar ex tegen de politie. De zaak werd geseponeerd. Geseponeerd Door de nieuwe bedreigingen moet Anita’s ex het voorwaardelijke deel van zijn straf alsnog uitzitten. Sinds april van dit jaar zit hij weer in de cel en op 14 oktober verschijnt hij opnieuw voor de rechter in Assen om zich – alleen voor de bedreigingen via Facebook – te verantwoorden. Anita: „Terwijl er wel tien, vijftien meldingen van incidenten bij de politie liggen. Maar die vindt het OM niet ter zake doen, want alles is geseponeerd.” „De overheid schiet ernstig tekort in stalkingszaken”, zegt advocaat Korver. „Er wordt gekeken naar incidenten, niet naar een patroon. Het Openbaar Ministerie Noord-Nederland heeft niet eens alle bedreigingen op de tenlastelegging gezet. Ook in de eerste zaak zag je dat mechanisme. Er waren verklaringen van wel tien mensen, familieleden, collega’s, een huisarts, die allemaal met zijn agressie te maken kregen en bang waren. Geen enkele verklaring werd meegenomen.” Wachtlijsten In de nieuwe bedreigingszaak heeft het OM afgezien van het gelasten van een onderzoek naar de geestvermogens van Anita’s ex. Omdat hij weigerde mee te werken, en omdat de wachtlijsten bij het PBC zo lang zijn, kreeg Anita te horen. Bitter: „Vorig jaar had iedereen de mond vol over weigeraars die toch onderzocht moesten en konden worden, maar hier doet het OM niks. Ik ben als de dood dat hij na 14 oktober weer op straat staat.” Ze besluit: „Mijn vader vroeg het OM of er soms eerst weer iets mis moest gaan voordat ze het serieus nemen. ’Nou, dan hebben we weer een nieuwe zaak’, was het antwoord. Het is een casus voor ze. Voor mij en de kinderen is het realiteit. Ik zou zo graag mijn kinderen van nu 11 en 14 de laatste jaren van hun jeugd een paar onbezorgde jaren willen geven. Ze weten niet wat dat is, want ze zijn er altijd mee bezig.” Om privacy- en veiligheidsredenen is Anita een gefingeerde naam. De echte naam van Anita is bij de redactie bekend. OM: ’Wij nemen deze zaak wel degelijk serieus’ De woordvoerster van het Openbaar Ministerie Noord-Nederland zegt dat het OM de zaak wel degelijk zeer serieus neemt. „Bedreigingen via Facebook worden normaal gesproken afgedaan door de politierechter, maar vanwege de voorgeschiedenis is de zaak in dit geval naar de meervoudige kamer getild.” Het OM zegt niets te weten van eerdere meldingen en/of aangiften, „maar daar gaan we meteen bij de politie naar informeren.” Volgens de OM-woordvoerster adviseerden een psychiater en psycholoog om Anita’s ex in het Pieter Baan Centrum te laten onderzoeken. „Hij zat toen vanwege de bedreigingen vier maanden vast van de tien die hij bij zijn eerdere veroordeling voorwaardelijk opgelegd had gekregen. Het PBC heeft een wachttijd van twintig weken. Dat zou betekenen dat hij inclusief het onderzoek langer vast zou zitten dan die tien maanden, en dat mag volgens de wet niet.” Advocaat Korver en zijn collega Mireille Lousberg reageren ontstemd. „Wij vroegen al meteen na zijn aanhouding om onderzoek door het PBC. Als het OM toen meteen de beslissing had genomen, had het op tijd kunnen gebeuren.” Het belooft niet veel goeds voor Anita. Zoals de Australische psychologe en stalkingsdeskundige Troy McEwan in een uitzending van Een Vandaag in juni zei: „Straffen helpt niet. Uit onderzoek blijkt dat een kwart tot de helft van de stalkers direct na vrijlating in herhaling valt. Een stalker stopt alleen als je hem behandelt. Het is geen stoornis, maar gedrag dat je moet en kunt behandelen.” Vermoord door hun ex Juliette Bouhof (17) kwam in oktober 2014 na een avond stappen niet thuis. Ze werd een dag later gevonden en bleek geslagen en gewurgd door haar ex-vriend Koen B., die haar al tientallen keren had bedreigd. Linda van der Giesen (28) werd in augustus 2015 gedood door haar ex-man John F. op het parkeerterrein van het ziekenhuis waar ze werkte. Tien dagen voor haar dood deed ze nog aangifte van bedreiging en stalking. De politie wist dat hij een pistool had. Raja Draaisma (35) werd in juni 2015 doodgeschoten door haar ex Ferry de G. Er gingen maanden van stalking aan vooraf. Hij plaatste een gps-tracker onder haar auto en afluisterapparatuur in haar huis. Dat was gemeld aan de politie. Laura Korsman (24) werd op 11 juli 2018 met 26 messteken gedood door haar ex Zamir M. Ze had enkele weken ervoor de relatie verbroken. Vanaf dat moment stalkte en intimideerde hij haar, en overtrad hij voortdurend een contact- en locatieverbod. Humeyra Ergincanli (16) werd in december 2018 doodgeschoten door haar ex-vriend Bekir E. Hij bleek al eerder veroordeeld voor bedreiging van Humeyra en haar zusjes, en had een contactverbod.