Experts in Tweede Kamer: ’We moeten ons opmaken voor lange oorlog’

Verschillende experts stellen dat het niet verstandig en realistisch is om op korte termijn F-16’s naar Oekraïne te sturen. „Het mag niet zo zijn dat er wapens worden geleverd waarmee Oekraïne het gevecht met Amerikaanse wapens naar Russisch grondgebied kan brengen”, waarschuwt veiligheidsexpert Rob de Wijk. Samen met drie andere deskundigen beantwoordde hij woensdag vragen van Kamerleden over de risico’s van het sturen van zware wapens naar Oekraïne.

De Wijk: „Ook Biden heeft gezegd: géén F-16’s. Dat scenario zou pas aan de orde kunnen zijn als Rusland een opmars maakt die echt succesvol is.” Bijvoorbeeld wanneer Rusland de hele Donbas-regio inneemt of de Oekraïense hoofdstad Kiev bedreigt. „De wapenleveranties worden continu afgezet tegen de kans op escalatie naar het NAVO-verdragsgebied.”

Worstcasescenario’s

In antwoord op vragen van D66 zegt De Wijk dat het slim is om voorbereidingen te treffen voor een mogelijke inzet van gevechtsvliegtuigen. „In Oekraïne is al een groep piloten aangewezen om de F-16 te gaan vliegen”, aldus De Wijk. „De NAVO moet absoluut gaan plannen voor worstcasescenario’s.”

Peter Wijninga, van het Haagse Centrum voor Strategische Studies, zegt dat het veel tijd kost om de F-16’s met succes te kunnen inzetten. „Je kunt Oekraïense vliegers wel binnen een halfjaar omscholen, denk ik. Het grote risico zit ’m in de logistieke ondersteuning en het gereedmaken van vliegvelden. Dat duurt langer.” Generaal buiten dienst Mart de Kruif zegt dat het ’jaren’ kost om F-16’s vanaf Oekraïense velden te laten vliegen.

Lange oorlog

Volgens Deen moet de wereld zich ’opmaken voor een langere oorlog, waarin Rusland een aantal militaire nederlagen lijdt, en er pas later verandering in de Russische Federatie optreedt’. Het meest realistische scenario is volgens hem dat wordt ingezet op ’een uitputtingsslag op de langere termijn, waarbij Rusland het niet volhoudt’. „We hebben het over een langzame Oekraïense overwinning, waarbij het escalatierisico kleiner is, maar de prijs hoog.” Met die hoge prijs doelt hij onder meer op gevolgen voor de wereldeconomie en de hoge kosten van wapenleveringen.

Als de NAVO er nu voor zou kiezen om Rusland snel te overvleugelen met veel en zware wapens, bestaat het risico dat de oorlog escaleert. Rusland kan dan in oorlog belanden met de NAVO. „Je weet niet wat Rusland gaat doen bij verlies”, zegt De Wijk. „Dan kunnen er rare sprongen worden gemaakt.”