Veel agenten gewond tijdens jaarwisseling, Oogziekenhuis spreekt van ’horrornacht’

De meeste vuurwerkslachtoffers zijn volgens de oogarts geraakt door siervuurwerk. Daarbij ging het zowel om mensen die het vuurwerk zelf afstaken als omstanders die stonden te kijken. „Mensen denken dat siervuurwerk veiliger is, maar dat is dus niet zo. Met name de wind speelde afgelopen nacht een rol, die zorgde voor afzwaaiers. Een van de patiënten werd geraakt toen hij op 25 meter afstand stond”, legt De Faber uit.

’Doodzonde’

Een van de slachtoffers is blijvend blind aan één oog, zes hebben ander blijvend letsel. Van de rest is nog onduidelijk hoe ernstig de schade is, meldt De Faber. Het aantal patiënten kan nog toenemen, verwacht hij. Met name omdat andere ziekenhuizen patiënten doorverwijzen.

Tijdens de jaarwisseling van 2020 behandelde het ziekenhuis achttien patiënten met oogletsel door vuurwerk. Tijdens de coronajaren kwamen veel minder oogpatiënten binnen. Op 1 januari 2022 behandelde het Oogziekenhuis vijf vuurwerkslachtoffers. Niemand van hen werd toen geopereerd.

„We zijn weer terug bij af. Doodzonde dat dit toch weer de prijs moet zijn van nieuwjaar vieren”, aldus De Faber. Hij pleit al jaren voor een permanent landelijk vuurwerkverbod om oogletsel door vuurwerk te voorkomen.

Ook druk in andere ziekenhuizen

Het Haaglanden Medisch Centrum en het HagaZiekenhuis hadden beide een drukke nacht. Het Haaglanden MC kreeg 34 mensen binnen op de spoedeisende hulp voor incidenten die met de jaarwisseling te maken hebben. Veertien mensen hadden verwondingen opgelopen door vuurwerk, de rest kwam binnen wegens alcoholgebruik of geweld. Het HagaZiekenhuis zag een vergelijkbaar drukke nacht, met eveneens veertien vuurwerkslachtoffers. De helft van hen was jonger dan 17 jaar.

Ook in het Amsterdamse OLVG-ziekenhuis was de nacht vergelijkbaar met jaarwisselingen voor corona. In Amsterdam gold dit jaar een vuurwerkverbod. De artsen op de spoedeisende hulp hebben zo’n honderd patiënten gezien, zestig meer dan op een doorsnee zaterdagavond. Tien van hen waren vuurwerkslachtoffers, maar de meeste mensen kwamen binnen wegens alcohol- of drugsgebruik. Mensen die onder invloed zijn vallen vaak en lopen zo bijvoorbeeld hoofdwonden op.

’Opvallend veel carbidverwondingen’

Het brandwondencentrum van het Martini Ziekenhuis in Groningen heeft een drukke oudejaarsnacht achter de rug. Zeven patiënten zijn opgenomen en nog eens zeventien mensen zijn behandeld aan hun verwondingen. Een woordvoerster zegt dat er „opvallend veel” mensen gewond zijn geraakt door het carbidschieten.

Ook in andere ziekenhuizen wordt het beeld van een drukke nacht bevestigd, maar meestal was het niet drukker dan de jaarwisselingen voor corona. Het Jeroen Bosch Ziekenhuis (Den Bosch), Spaarne Gasthuis (Haarlem en Hoofddorp), het Máxima MC (Veldhoven) en het Ziekenhuis Gelderse Vallei (Ede) spreken van een relatief rustige nacht. De Ziekenhuisgroep Twente , Gelre Ziekenhuizen (Apeldoorn en Zutphen), Bernhoven (Uden) en St. Jans Gasthuis (Weert) hadden wel een drukke of onrustige avond. De meeste patiënten hadden echter geen ernstig letsel.

De afgelopen zeven jaarwisselingen belandden jaarlijks zo’n 400 tot 500 mensen op de spoedeisende hulp (SEH) na een vuurwerkongeval. Dat aantal was aanzienlijk lager tijdens de afgelopen twee ’coronajaarwisselingen’, toen geen vuurwerk afgestoken mocht worden. Vorig jaar kwamen 256 mensen na een ongeval met vuurwerk bij de SEH terecht, een jaar eerder waren dit er 108.

Het Rotterdamse Maasstad Ziekenhuis meldt dat het brandwondencentrum in de vroege ochtenduren van nieuwjaarsdag 2023 vier slachtoffers heeft binnen zien komen. De slachtoffers hebben allemaal verwondingen aan hun gezicht door vuurwerk. Een van hen mocht alweer naar huis.

Twee slachtoffers liggen nog op de verpleegafdeling van het centrum. Een ligt op de intensive care. Over de leeftijd van de slachtoffers kon een woordvoerster van het ziekenhuis nog niets zeggen. Het brandwondencentrum is één van de drie landelijke brandwondencentra in het land. De andere twee zijn in Beverwijk en Groningen.

Ook op de spoedeisende hulp is het „hartstikke druk”, maar dat is het normaliter ook al, zegt de woordvoerster. De afdeling behandelde in totaal zes vuurwerkslachtoffers, waarvan er vier dus naar het brandwondencentrum werden doorgestuurd. De vuurwerkverwondingen waren onder meer brandwonden aan handen, gezicht en benen.

Korpschef: ’Intensieve avond en nacht’

In de grote steden heeft de politie tientallen mensen opgepakt. In onder meer Amsterdam, Den Haag en Rotterdam moest de politie optreden. Zo werd er in Amsterdam vuurwerk naar de politie gegooid en moest de politie in het Rotterdamse Crooswijk groepen jongeren uiteen drijven omdat zij zwaar vuurwerk aan het afsteken waren. In Scheveningen werden agenten die wilden ingrijpen bij een vreugdevuur bekogeld met onder andere een fiets.

De politie noemt de afgelopen jaarwisseling zeer roerig. Agenten en brandweerlieden werden op diverse plaatsen bekogeld met extreem zwaar vuurwerk, waarbij tientallen politiemensen gewond raakten. Ook moest de Mobiele Eenheid regelmatig worden ingezet om grootscheepse ordeverstoringen te voorkomen.

Twaalf agenten zijn tijdens de jaarwisseling in Den Haag gewond geraakt, meldt burgemeester Jan van Zanen. „Het is schandalig dat agenten deze nacht gewond moeten raken. Dit is een avond waarop hulpverleners hun werk doen voor anderen, dat ze daarbij letsel oplopen is zeer kwalijk”, aldus Van Zanen.

Vuurwerktraditie

Korpschef Henk van Essen van de Nationale Politie spreekt over een intensieve avond en nacht. „De vuurwerktraditie is er één geworden waarbij er elk jaar collega’s blijvende gehoorschade en ander letsel oplopen. Ik maak me daar kwaad over. We moeten als samenleving nadenken over betere manieren om het nieuwe jaar in te luiden.”

De politie zegt afgelopen nacht te vaak in actie te hebben moeten komen om hulpverleners te assisteren bij bijvoorbeeld het blussen van branden. Ook waren er veel kleinere ongeregeldheden, waarbij kort ingrijpen vaak volstond. Er zijn tientallen aanhoudingen verricht, vooral in Amsterdam, Rotterdam en Den Haag. „De veiligheid van burgers en van hulpverleners staat bij ons optreden voorop. Dat collega’s zijn gehinderd en belaagd terwijl zij anderen proberen te beschermen, is echter onverteerbaar”, aldus Van Essen.

Bij meerdere incidenten in de Eenheid Den Haag, raakten meer dan tien politiemensen gewond. Een aantal van hen moest naar het ziekenhuis voor medische behandeling. „Ook in Helmond moesten collega’s naar het ziekenhuis, na belaagd te zijn met knalvuurwerk. Een van hen liep gehoorschade op. Verdachten zijn aangehouden. Ook in onder meer Utrecht, Geleen, Breda en Roosendaal werden politie en brandweer met zwaar vuurwerk bestookt”, zegt de politiebaas.

Van Essen stelt dat grote ordeverstoringen zijn voorkomen, door snel ingrijpen van de ME. Dat gebeurde bijvoorbeeld in Groningen, Culemborg en Krabbendijke. In de twaalf gemeentes met een vuurwerkverbod, trad de politie voornamelijk op bij excessen. „Maar gelukkig zie ik ook dat een groot deel van Nederland er een feestelijke avond van gemaakt heeft”, stelt de korpschef. „In meerdere politieregio’s bleven grote incidenten uit. Eenduidige vuurwerkregels kunnen in de toekomst bijdragen aan een feestelijk verloop van de jaarwisseling.”

Brandweermeldingen

De brandweer kreeg tijdens oud en nieuw landelijk 3833 meldingen binnen van incidenten, meldt Brandweer Nederland op basis van een eerste inventarisatie onder de veiligheidsregio’s. Dat aantal is vergelijkbaar met de laatste twee jaarwisselingen, toen er vanwege de coronacrisis nog een vuurwerkverbod gold. In het jaar voor de crisis lag het aantal meldingen bij de brandweer ruim boven de 4000.