Schiermonnikoog hunkert naar schoonmaak

Boswachter Cynthia Borras zit normaal gesproken niet te wachten op enorme machines op ’haar’ strand. Nu ziet ze ze graag komen. „Ik hoop dat ze deze week nog beginnen. Het is wachten op groen licht van de verzekeraar”, vertelt ze. Op het eiland is het nu winterseizoen, waarbij regelmatig de wind opsteekt en hoge golven op de kust slaan. En nog altijd brengen die allerlei rotzooi mee. „We vinden nog regelmatig dekbedden, van die My Little Pony-dingen, heel veel speelgoed en schoenen. Zodra het een beetje stormachtig weer is, komt het aan land”, somt Borras op. Allemaal troep die van de MSC Zoe afkomstig is. Vorig jaar in de nacht van 1 op 2 januari verloor het schip in zwaar weer liefst 342 containers. De meeste sloegen open, waarna de inhoud zich vermengde met het oneindige water van de Noordzee. Schiermonnikoog werd het zwaarst getroffen door de afvaltsunami die volgde. „Het was alsof iemand een groot warenhuis had leeggeschud boven het strand. Voor ons was het direct duidelijk dat dit een enorme ramp was. Het was moeilijk om naar te kijken en je weet dat er heel veel blijft liggen.” 40 containers Met vereende krachten probeerden eilandbewoners en vrijwilligers de puinhoop op te ruimen. Ze slaagden heel aardig. Onderwijl verzorgde Rijkswaterstaat de berging op zee. Maar lang niet alles werd gevonden: zo is van meer dan 40 containers nog geen brokstukje terecht. Schiermonnikoog ondervindt daar dus nog altijd de gevolgen van. Nu was Borras wel wat gewend. Er spoelt wel vaker troep aan na woelig weer. En plastic is ook geen nieuw probleem. „Onderzoek wijst uit dat er al jaren plastic in bijvoorbeeld de magen van vogels wordt gevonden. De meeuwen in de meeuwenkolonie hier, vogels die alles eten wat ze zien, hebben soms braakballen van 100 procent plastic. Maar zie dat maar eens te koppelen aan de ramp. Daarvoor heb je veel meer onderzoek nodig.” Duidelijk is wel dat twee brede stroken die over heel ’Schier’ lopen, vervuild zijn met plastic verpakkingskorrels. Daar wordt de komende maanden jacht op gemaakt. De eerste strook is aan de voet van de ’stuifdijk’, die tussen de oude en de nieuwe duinen loopt. „Na de ramp heeft het nog een keer goed gestormd tijdens hoogwater, waarna daar veel korrels zijn afgezet”, legt Borras uit. Een machine die je moet zien als een maaimachine met een stofzuiger gaat daar korte metten mee maken. De begroeiing onder de dijk wordt gekortwiekt, waarna de korrels worden opgezogen. Op de wal wordt alles uitgeplozen. De tweede strook is lastiger. „Dat is net voor de jongste duinen, waar nog regelmatig de zee komt en dus een laagje zand wordt afgezet”, legt Borras uit. De korrels zijn dus deels begraven en in datzelfde zand leven zandvlooien die weer van cruciaal belang zijn voor het ecosysteem. Het is dus van groot belang dat die niet met de korrels verdwijnen, maar na een filtersessies ter plaatse weer in de natuur terecht komen. „Dat maakt het zo lastig al het plastic eruit te krijgen.” Haast De tijd dringt ook nog eens. In maart begint het broedseizoen en moet de klus klaar zijn. Bij storm kan niet worden gewerkt en met regen wordt de boel drassig. „En het strand hier is anders dan bij Zandvoort. Hier heb je duinen, begroeiing, kuilen, poelen…”, vertelt Borras. Ze heeft dan ook niet de illusie dat al het plastic zal verdwijnen. „Ze schijnen op de wal alle korrels individueel na te tellen bij het schoonmaakbedrijf. Echt waar. Bij een eerdere schoonmaak zijn er een miljoen opgehaald, dus ik hoop nu op minstens hetzelfde.” In maart volgt dan nog een schoonmaak met vrijwilligers, tijdens NL Doet. Zodat ook de dekbedden en speelgoedpaardjes worden opgeruimd. En Borras hoopt vooral ook dat we hebben geleerd. „Ik vond het zo verrassend dat we hier niet op voorbereid waren. Ieder eiland pakte het op zijn eigen houtje aan. Er was geen plan. Natuurlijk was het fijn te zien dat zoveel mensen hun bijdrage leverden. Maar ik ben heel benieuwd of er nu wel een plan is bij een olieramp. En eerlijk gezegd houd ik mijn hart vast.”