Getergd door asielkrakers

Gisteren kwam de gemeenteraad samen. In zijn eerste raadsdebat na zijn aantreden, heeft wethouder en locoburgemeester Rutger Groot Wassink van GroenLinks direct een spoeddebat aan zijn broek hangen. VVD, Forum voor Democratie, de Partij van de Ouderen en het CDA lusten hem rauw, wordt al snel duidelijk. „Er staat iemand te vechten in de deuropening van zijn woning! Hoe bestaat het dat er niemand wordt opgepakt?”, klinkt het verontwaardigd. Groot Wassink, toen nog in de rol als GroenLinks-leider, had gisteren een iets andere toon. Hoewel hij eerder nog een motie opstelde waarin verzocht werd kraakpandeigenaren te vragen een ontruiming uit te stellen, zei hij gisteren dat die niet meer geldt. Die motie was immers geldig tot de vorming van het stadsbestuur. Intussen is het nieuwe stadsbestuur aangetreden en is Groot Wassink verantwoordelijk voor de opvang van uitgeprocedeerden. Er moet een 24-uursvoorziening komen voor anderhalf jaar. In totaal kunnen er 500 ’ongedocumenteerden’ worden gehuisvest. Maar die is er nog niet. Nu de krakers afgelopen week, een puinzooi achterlatend, uit de Rudolf Dieselstraat moesten vertrekken, probeerden ze twee bewoonde panden binnen te treden. „Ik kan het aan Amsterdammers niet meer verkopen”, vindt Wil van Soest van de PvdO. We are Here liet weten geen voorstander te zijn van de 24-uursopvang die in het vooruitzicht is gesteld. Later bleek dat ze dat toch zouden willen, maar alleen onder voorwaarden. Ze eisen bijvoorbeeld juridische hulp en een educatief programma. „Ik hoop dat de wethouder nu ook inziet dat deze groep geen oplossing wil”, zegt VVD’er Marianne Poot stellig. Zelfs de PvdA en ook Forum en het CDA vinden dat de groep niets te eisen heeft. Groot Wassink, nu in de rol van locoburgemeester, is duidelijk getergd door de opstelling van We are Here. De club waarvoor hij nota bene zelf altijd opkwam en steevast over met wijlen burgemeester Van der Laan in debat verzeilde. „We Are Here kan geen voorwaarden stellen aan 24-uursopvang. We gaan niet onderhandelen, we gaan een voorstel doen en voorleggen aan de gemeenteraad”, reageert Groot Wassink dan ook. Even terug naar het begin. Al jarenlang soebatten het kabinet en de steden met de opvang van vluchtelingen, vooral bij mensen die uitgeprocedeerd zijn. Zij kunnen -zegt het kabinet- terug naar het land van herkomst. Toch gebeurt dat vaak niet. Papieren zijn kwijt, procedures worden opnieuw doorlopen of het land van herkomst wil de mensen niet terug. En dus lopen ze op straat. ’s Nachts wordt hen opvang aangeboden in een bed-bad-brood-locatie, maar dat wordt categorisch geweigerd. Daarom trekt het gezelschap al krakend door de stad. Meer dan dertig keer werden panden opengebroken, de laatste tijd ook met regelmaat panden waarin gewoond wordt. Eerder werd in de Vluchthaven gekeken of de groep met opvang, cursussen en goede individuele begeleiding wil werken aan terugkeer. Uit de evaluatie die toenmalig burgemeester Van der Laan liet maken, bleek dat maar weinig mensen bereid waren om mee te werken aan terugkeer. „Een aanzienlijk aantal vreemdelingen heeft geen perspectief op verblijf in Nederland. Voor deze personen is terugkeer naar het land van herkomst of wellicht vestiging in een derde land de enige mogelijkheid om een zelfstandig bestaan op te bouwen”, kwam naar voren. Terugkeer werd daar ’optimaal’ gefaciliteerd. Zo werd onder andere het vanuit Nederland ’organiseren van werk in het land van herkomst’ besproken en konden leden van de groep aanspraak maken op een ’terugkeerpakket’ van 4500 euro. Maar in plaats van meewerken, bleek dat „een aanzienlijk aantal personen op geen enkele wijze bereid lijkt te zijn mee te willen werken aan terugkeer of vestiging in een derde land.” De groep is meer bezig met het uitdragen van protest tegen het asielbeleid. „De proteststemming wordt mede ingegeven door een aantal (activistische) vrijwilligers. Hierdoor is een groepsdynamiek ontstaan die (naar het zich laat aanzien) belemmerend werkt bij het zetten van stappen richting een toekomst in het land van herkomst.” De linkse coalitiepartijen, met D66 voorop, zeiden dat de rechtse oppositiepartijen maar geen oplossing bieden. Met de nieuwe 24-uursopvang van de groep hoopt de partij dat het kraken stopt. „Ik ben tegen kraken. Maar het gebeurt”, zei Reinier van Dantzig. CDA’er Diederik Boomsma vindt dat zijn collega’s aan de linkerzijde wat ’realiteitszin’ moeten krijgen. „De realiteit is dat mensen terug kúnnen, maar niet willen.” Uit het coalitieakkoord komt naar voren dat jaarlijks 6 miljoen voor de 24-uursopvang wordt uitgetrokken. Die is voor de eerste anderhalf jaar bedoeld, daarna zou de nieuwe burgemeester de bevoegdheid krijgen om de „verblijfsduur eventueel te verlengen”, staat in het coalitieakkoord. De nieuwbakken wethouder Groot Wassink wilde niet vooruitlopen op hoe de opvang eruit moet gaan zien: „Het moet zorgvuldig gebeuren. We zijn nog geen week ’in office’ en dit vereist grote zorgvuldigheid en moet bovendien worden afgestemd met het Rijk.” Hoe nu verder? De groep is immers in een kraakpand in Amstelveen neergestreken. Er wordt tussen Groot Wassink en wethouder en locoburgemeester Herbert Raat van Amstelveen nu gesproken over een oplossing, zegt Groot Wassink. „Ik wil met iedereen praten en horen wat de mogelijkheden zijn, met alle partners, bewindspersonen en hulpverleners, maar wij als college stellen de voorwaarden”, benadrukt hij. Hij zegt dat het aan het Openbaar Ministerie is om bij strafbare feiten, zoals het binnenvallen van een bewoond pand, een afweging te maken om eventueel te vervolgen. Staatssecretaris Harbers wees vorige week op het Amsterdamse voornemen om uitgeprocedeerde asielzoekers zonder papieren in deze opvang aan het werk te zetten. Dat mag sowieso niet. Hij kijkt met argusogen naar de opvangplannen, omdat die volgens hem „de uitzichtloosheid van het illegale bestaan in Nederland alleen maar verlengen.” De moties van de VVD en het CDA in de gemeenteraad, waar Groot Wassink met de wethouderspet op niet eens negatief over adviseerde, werden gisteren weggestemd. Annabel Nanninga van Forum voor Democratie vreest dat de krakers nog wel even doorgaan. Dat er nog geen aanhoudingen zijn verricht na de huisvredebreuk aan de Weesperzijde, waarbij de zoon van VVD-leider Eric van der Burg werd aangevallen, noemt ze onbegrijpelijk. „Ergens kan je het die mensen ook bijna niet kwalijk nemen. Zij leren er niet van. Die zien dat er geen consequenties zijn en die komen er straffeloos mee weg.”