De staatsbezoeken aan de Baltische staten zijn om verschillende redenen bijzonder. Drie staatsbezoeken in vier dagen is uniek en zorgt ook voor een strak tijdschema. Maar meest in het oog springend is dat de koning de visites alleen moet doen, vanwege het ontbreken van zijn vrouw.

Terwijl Máxima bij haar familie in Buenos Aires is, moet Willem-Alexander deze week zijn gedachten houden bij de plechtige staatsbezoeken aan drie landen met een bijzondere historie, die raakvlakken met Nederland heeft die teruggaan tot de veertiende eeuw, toen de eerste handel met de landen werd gedreven.

Tegenwoordig kennen we de Baltische staten vooral om het feit dat ze als NAVO-landen grenzen aan Rusland; het land dat bijvoorbeeld in Oekraïne liet zien niet terug te deinzen voor militaire inmenging bij de buren.

Ook Nederlandse militairen zijn daarom in NAVO-verband belast met het beschermen van Estland, Letland en Litouwen en oefenen geregeld om aan Rusland te laten zien dat een annexatie er niet in zit.

Feestweek

De koning komt langs tijdens een feestweek in de drie landen, die hem ook expliciet gezamenlijk hebben uitgenodigd. Letland en Estland vieren onafhankelijkheid, terwijl Litouwen herwonnen onafhankelijkheid viert. Oftewel de bevrijding van het Russische sovjet-juk, dat de landen een eeuw lang overheerste. Daarvoor was Litouwen onder meer van het Pools-Litouwse gemenebest.

In elk land worden de gebruikelijke plichtplegingen gedaan, zoals een bezoek aan de president, het afnemen van de erewacht, het leggen van bloemen bij een oorlogsmonument en het staatsbanket. Ook de Nederlandse gemeenschap ter plekke krijgt de gelegenheid de koning een handje te schudden.

Het bezoek aan Letland (maandag en dinsdag) staat daarnaast in het teken van cultuur, transport en logistiek. Dat aan Estland (dinsdag en woensdag) richt zich onder meer op landbouw, waar ook minister Schouten (Landbouw) voor is ingevlogen en zogenoemde e-governance. Zo veel mogelijk communicatie verloopt er via internet, het Estse kabinet gebruikt geen documenten maar computers tijdens zijn wekelijkse ministerraad en vrijwel overal is gratis wifi te gebruiken.

De Esten lopen in de regio dan ook voorop als het gaat om technische ontwikkeling en cyberveiligheid. Al voor de onafhankelijkheid in 1991 werd in het land de eerste computer van de Sovjet-Unie geproduceerd, vertelden ze in 2008 toen koningin Beatrix er op staatsbezoek was. Men maakte na de onafhankelijkheid gebruik van deze voorsprong, omdat de eigen overheidsorganisatie helemaal moest worden opgebouwd.

In Litouwen (woensdag en vrijdag) ligt de focus op samenwerking op het gebied van (duurzame) energie, waar ook minister Kaag (Buitenlandse Handel) voor langskomt. Donderdag is er een pauze in het bezoek vanwege een herdenkingsdag. Naar verluidt blijft de koning in Litouwen.

Afschrikking

Aan het slot van het laatste staatsbezoek, bezoekt Willem-Alexander de Nederlandse militairen die sinds maart 2017 deel uitmaken van de NAVO-troepenmacht die als afschrikking richting Rusland moeten dienen. Zij hebben onder andere de beschikking over een hightech infanteriegevechtsvoertuig, de CV90. In 2002 was het koninklijk paar zelf al eens in de drie landen. Koningin Máxima gaf twee weken geleden aan dat ze erg benieuwd is hoe de e-governance zich ontwikkeld heeft sinds zestien jaar geleden. Haar man zal haar er bij thuiskomst over moeten bijpraten.

De koning en koningin, toen nog kroonprins en -prinses, bezochten Letland in 2002, vlak na hun huwelijk.

Ⓒ Foto Benelux Press

Liefhebbers van royale pracht en praal vissen bij deze staatsbezoeken dus achter het net, want door de afwezigheid van de koningin is er minder glitter en glamour voorzien dan bij andere staatsbezoeken, wanneer Máxima de show steelt met haar jurken en juwelen.

Tapbier

Door het strakke tijdschema is er weinig ruimte voor ontspanning, hoewel een groep Baltische parlementariërs op visite in Nederland onlangs benadrukte dat de landen zich op culinair niveau razendsnel hebben ontwikkeld. Ook populair: bier van de tap. Er zijn allerlei kleine brouwerijen ontstaan, vertelde een diplomaat. Normaal gesproken zou er wellicht een liefhebber zijn geweest in de koninklijke delegatie.

Maar de vraag is of zijn hoofd er naar staat, nu de familie door zoveel verdriet is overvallen.