’America First’, ook in de ruimte

De aankondiging van de Amerikaanse commander-in-chief zorgde voor enige hilariteit. Op sociale media werd er de draak mee gestoken, bijvoorbeeld door middel van photoshops zoals hieronder. Of door verzonnen slogans voor de Space Force. Kreten als ’Make Uranus Great Again’ lagen voor het inkoppen. Star Wars Dat er lacherig over het plan wordt gedaan, komt deels voort uit onbegrip. Veel mensen stellen zich een soort Starship Troopers voor, zoals de gelijknamige film van Paul Verhoeven. Daarvan is echter geen sprake. Vooralsnog zal de Ruimtemacht niets meer zijn dan een samenvoeging van de ruimte-activiteiten die de verschillende Amerikaanse krijgsmachtonderdelen nu al ontplooien. Het gaat hierbij vooral om het lanceren van satellieten, bijvoorbeeld voor spionage, communicatie, weersvoorspelling en navigatie. De ruimte is vooralsnog vrij gebleven van wapens. Al sinds de Spoetnik waren er wel plannen volop; denk bijvoorbeeld aan het Strategic Defense Initiative van Ronald Reagan, in de volksmond beter bekend als Star Wars. Maar de enige daadwerkelijke uitzondering, voor zover bekend althans, was de Almaz, een ruimtestation dat de Sovjet-Unie in de jaren ’70 van de vorige eeuw lanceerde en dat bewapend was met een snelvuurkanon. En dat functioneerde naar behoren: tijdens een test is er een satelliet mee aan barrels geschoten. De rotzooi die deze test opleverde, wijst ook meteen op het grote risico van oorlogsvoering in de ruimte. NASA-wetenschapper Donald Kessler waarschuwde decennia geleden al voor een domino-effect van wrakstukken die met elkaar botsen en zo uiteindelijk een wolk van ruimtepuin veroorzaken. Die maakt het onmogelijk om überhaupt nog aan ruimtevaart te doen, laat staan aan gewapende conflicten. Het zogenaamde ’Kessler Syndroom’ zal Washington, Moskou en Peking er vermoedelijk van weerhouden om te gaan vechten in de ruimte. Efficiëntie Het lanceren, bedienen en onderhouden van satellieten zal dus de voornaamste taak van de Space Force zijn. Dit zijn activiteiten waarbij de Amerikaanse Luchtmacht nu het voortouw neemt; er werken momenteel zo’n 36.000 militairen voor de Air Force Space Command en deze eenheid heeft een begroting van jaarlijks zo’n 8,5 miljard dollar. Maar ook de Landmacht en de Marine hebben hun eigen satellieten. Een samenvoeging van al deze activiteiten moet efficiëntie en daardoor geld opleveren, is het idee. Door niet elk krijgsmachtonderdeel afzonderlijk het wiel (of liever: de raketmotor) te laten uitvinden, kunnen de uitgaven teruggebracht worden. In theorie valt hier weinig op af te dingen, maar de praktijk is weerbarstig, waarschuwen militaire experts. Een extra krijgsmachtonderdeel betekent onvermijdelijk extra bureaucratie en daardoor extra kosten. Bovendien zal het alleen al een fortuin kosten om de Space Force op te tuigen en te voorzien van onderdak, personeel en materieel. Het is precies waar Trumps eigen minister van Defensie James Mattis vorig jaar voor waarschuwde, toen hij zich in een memo tegen de oprichting van de Ruimtemacht uitsprak: „Ik ben tegen het creëren van een nieuw legeronderdeel en extra bestuurslagen, als we juist bezig zijn met het terugbrengen van uitgaven.” Lange adem Tegenstand of niet, de eerste aanzet voor de Space Force is nu gegeven. Bureaucratische molens draaien traag, dus de verwachting is niet dat de Ruimtemacht volgende week al een feit zal zijn. Zo moet het Congres nog het groene licht geven voor het plan en gaan zorgen voor de financiering ervan. Dat zal behoorlijk wat tijd in beslag nemen, alleen al omdat een plan voor een (kleiner) Ruimtekorps vorig jaar sneuvelde in de Senaat. Dat Ruimtekorps was een initiatief van de Republikeinse Afgevaardigde Mike Rogers. Hij is nu blij dat president Trump een stap verder gaat en een daadwerkelijke Ruimtemacht wil opzetten. Rogers is niet bang dat de Space Force een wissel zal trekken op de begroting: „We nemen simpelweg bestaand personeel, zowel militair als civiel, en splitsen hen, hun budget en hun taken af.” Dat de Ruimtemacht er moet komen, staat voor Republikein Rogers buiten kijf: „We willen een cultuur ontwikkelen die is gericht op dominantie in de ruimte.” Met andere woorden ’America First’, ook buiten de dampkring.