’Voor ons komt niemand op’

Carel Roelvink (59) kan moeilijk stoppen met roken. „Van roken word ik rustig”, zegt Roelvink, getatoeëerde armen over elkaar. „Anders ontplof ik.” Hij wijst boven z’n hoofd. „Het zit me allemaal tot hier.” Met vier kameraden zit Carel aan tafel in een gebouwtje van speeltuin De Driehoek in Deventer. De beheerder is een goede kennis, vandaar. kWe zijn in de volkswijk Voorstad. Meer dan 30 procent Turken en andere immigranten wonen hier, veel lage inkomens, veel verborgen armoede. De Adelaarshorst, het stadion van Go Ahead Eagles, ligt een paar honderd meter verderop. „Onze tweede huiskamer”, zegt Roelvink. ’Echte arbeidersjongens’, zo noemen Roelvink en zijn vrienden zichzelf. Ze werken al vanaf hun 15e, op advies destijds van hun vaders. „Die zeiden: ga werken, dan krijg je het later beter”, zegt Tommie Lunenberg (67). „Hadden we maar niet naar hen geluisterd.” Bij Willem Kers (66), die mantelzorger is voor z’n echtgenote en z’n zwager, drinkt Carel Roelvink elke avond koffie. Al pratend kwamen ze op het idee om een ingezonden brief te sturen naar hun regionale krant met daarin een opsomming van hun ergernissen. Samenvattend: ’Na 52 jaar en drie maanden werken houden we straks in de AOW geen cent over’. Het afschaffen van de AOW-partnertoeslag, het hoge eigen risico in de zorg: voor deze gezinnen zijn dat reële financiële tegenvallers. Intussen strooit de overheid met gemeenschapsgeld, stellen de mannen vast in hun brief. ’Blijf maar lekker smijten met ons geld, dan moeten wij mogelijk de gymschoenen aan als we 67 zijn, om te stelen om rond te komen.’ De brief ging ’viral’ op internet. Veel Nederlanders aan de onderkant van de arbeidsmarkt herkennen de zorgen van Roelvink en diens vrienden. Zij zijn de mensen die overal net buiten vallen: geen toeslagen, hoge huren, zodra er iets stuk gaat – ijskast, tv, auto – hebben ze een probleem. Roelvink: „Bij mij in de straat is verder iedereen werkloos. Als ik terugkom van m’n werk zitten zij in de zon. ’Lekker gewerkt, buurman?’ lachen ze mij uit. Zelf hebben sommigen dikke auto’s, een huis in het buitenland. Geen idee waar ze het van doen.” Met de paar honderd euro die hun partners verdienen doen de mannen boodschappen. „In Duitsland”, vertelt Roelvink. „Daar is alles goedkoper: levensmiddelen, benzine, sigaretten.” Kers: „Als je in Nederland een snelheidsboete krijgt, ben je een fortuin kwijt. In Duitsland zijn het een paar tientjes.” Carel werkte dertig jaar bij vleeswarenfabriek Stegeman. „Om vier uur op, om vijf uur aan het werk. Elk jaar kregen we op 2 januari te horen dat we de broekriem strakker moesten aanhalen. Het was dertig jaar crisis.” Hij kreeg hartklachten en longemfyseem, er volgden zes operaties en hij werd deels afgekeurd. „Twee zusters van me zijn overleden aan COPD.” Rookten ze? „Als een schoorsteen, net als ik.” Ze verliezen familieleden en vrienden op opmerkelijk jonge leeftijd. Jan Dijk (58) noemt een heel rijtje namen op: veel kanker en hart- en vaatziektes. Dijk, die reuma heeft, werkt samen met Carel bij de sociale werkvoorziening. Van daaruit is Roelvink gedetacheerd als koerier bij Cycloon Post: „Ik moet goed opletten op de weg, een paar bekeuringen en ik zit beneden bijstandsniveau.” Eddy Eilander (54), een buurman van Carel Roelvink, lag weleens wakker van de geldzorgen. Hij belandde in de schuldsanering. Daar is hij nu uit. „Maar ik word nog altijd door iemand begeleid. Dat bevalt goed.” Allemaal komen ze uit PvdA-gezinnen. Tommie Lunenberg: „Onze ouders, iedereen, alle arbeiders, stemden PvdA.” Die tijd is allang voorbij. De PvdA werd een partij voor allochtonen en uitkeringsgerechtigden. De SP vinden ze te soft op immigratie. Wilders is weer ’te extreem’. Ze hebben niks tegen buitenlanders. „Onze Turkse buurvrouw komt regelmatig langs met wat lekkers”, zegt Eilander. Carel: „Dat was nog een enorm drama toen haar man zich bleek te hebben verhangen.” Hij heeft zelf via een nicht Molukse familieleden. „Geen enkel probleem mee.” Fortuyn was hun man. Carel Roelvink: „Pim zei het allemaal net wat netter. In hem hadden we veel vertrouwen. Sinds zijn moord zit ik vol woede. Mijn vrouw en kinderen houden me rustig. En die brief is onze uitlaatklep.” Wat deze mannen zien is: liegende politici, graaiende bestuurders, een vakbond – de FNV – die niet reageert op hun kritiek, minderheden die door de overheid worden gepamperd, buren die frauderen met uitkeringen. „En voor ons arbeiders komt niemand op”, constateert Roelvink. Op vakantie gaan ze nooit, want het vakantiegeld wordt gebruikt om schulden af te betalen. Willem Kers, die na de dood van zijn vader al op 14-jarige leeftijd de zorg voor het gezin op zich nam: „Ik ben nog nooit weg geweest.” Eddy Eilander: „Ik dacht altijd dat ik later wat achter de hand zou hebben, maar dat gaat niet gebeuren.” De seizoenskaart van Go Ahead – die voor Carel Roelvink en Jan Dijk deels door de sociale werkvoorziening wordt betaald – is een belangrijk bezit. Roelvink: „Bij elke thuiswedstrijd staan we op de tribune.” Ze hopen dat ’iemand van de politiek’ hun aanklacht oppikt. „Want zoals wij zijn er zo veel”, zegt Jan Dijk. Carel Roelvink: „Iedereen in mijn omgeving is het met ons eens. Alleen kennen we niemand die het voortouw kan nemen.”