Dat concludeert conservator Tom van der Molen van het Amsterdam Museum. Hij weet alles over de geschiedenis van Amsterdamse burgemeesters en machtige vrouwen in de hoofdstedelijke gemeentepolitiek. Hij bereidt momenteel de tentoonstelling ’1001 Vrouwen in de Twintigste Eeuw’ voor. Die is in het najaar te zien.

Hobbel

Sinds 1343 zijn er in de hoofdstad meer dan 1500 burgemeestersbenoemingen geweest. Dat waren stuk voor stuk getrouwde mannen, en overwegend blank en christelijk. In de afgelopen eeuw waren er wel een paar Joodse mannen burgemeester van de hoofdstad, maar daar houdt de variatie op. „Deze week is die bijna eindeloze mannenparade van Amsterdamse burgemeesters doorbroken”, zegt Van der Molen. Femke Halsema wordt de eerste vrouw in het ambt.

„Het is opvallend hoe lang het heeft geduurd voordat Amsterdam een vrouwelijke burgemeester krijgt”, stelt Van der Molen dan ook. „Eigenlijk is het gewoon laat. Van een voortrekkersrol van de hoofdstad is geen sprake. Nu gaat de stad een ’hobbel’ over in het gemeenschappelijk bewustzijn, want nu gaat het echt gebeuren. Dit is écht een stap.”

Weggepest

Het duurde tot 1978 voor de eerste vrouwelijke wethouder werd benoemd: Irene Vonk. „Zij werd weggepest en was binnen één jaar vertrokken”, aldus Van der Molen. „In haar portefeuille zat de drugsproblematiek. Niet iedereen was het eens met haar beleid. Toen werd er zo heftig aan haar stoelpoten gezaagd, dat ze het voor gezien hield.”

Op dit moment zijn de vrouwen in de meerderheid in het Amsterdamse bestuur. Het college van burgemeester en wethouders bestaat uit vier mannen en vijf vrouwen. Met de komst van Halsema worden dat drie mannen en zes vrouwen.

Eerste keer

Het eerste vrouwelijke raadslid kwam in 1919. Dat was ook de eerste keer dat vrouwen gekozen konden worden. Het waren er meteen vijf in de Amsterdamse raad.

Van der Molen: „Dat tot en met de 19e eeuw vrouwen niet in aanmerking kwamen voor het burgemeesterschap zal niemand verbazen. Ze kwamen voor geen enkele officiële functie op het stadhuis in aanmerking. Dat veranderde pas in 1919 toen de eerste vrouwen in de gemeenteraad werden verkozen. Eén van de vijf vrouwelijke raadsleden in 1919 was Carrie Pothuis-Smit, die later ook de eerste vrouw in de Eerste Kamer zou worden. Het was overigens de laatste verkiezing waar vrouwen zelf niet mochten stemmen, terwijl ze zich al wel verkiesbaar mochten stellen.”