Verslaggever Jorn Jonker volgt het debat op de voet en twittert hierover. Je vindt zijn tweets ook onderaan dit artikel.

De D66-fractie was vandaag in het debat flink aan de beurt. Spreekwoordelijk dan, want de senatoren voerden tijdenlang het woord over de draai van D66 - vroeger altijd voor referenda - zonder dat die partij zelf aan het woord kwam.

’Deze referendum-schoenen zijn nog amper gebruikt’

Het kabinetsplan om snel het raadgevend referendum af te schaffen zint de oppositie namelijk totaal niet. Vooral niet omdat er niet gewacht wordt totdat een speciale commissie klaar is met het onderzoeken van ons democratische systeem en omdat er niet gewacht wordt totdat de rechter zich over de afschaffing heeft uitgesproken.

Daar komt nog eens bovenop dat de burger niks terugkrijgt aan democratische middelen en ’je moet je oude schoenen niet weggooien tot je nieuwe hebt’, brachten veel Eerste Kamerleden in herinnering. „Daarnaast zijn deze referendum-schoenen nog amper gebruikt”, zei PVV-senator Van Hattem. Wat het nog erger maakt voor de oppositie: over de afschaffing van het referendum kan geen referendum worden gehouden.

Dit alles, een afspraak in de coalitie die door een D66-minister wordt uitgevoerd, wordt vooral D66 verweten omdat die partij altijd voor referenda was. Het verkiezingsprogramma van die partij zou op ’pleepapier’ geschreven zijn, aldus 50Plus-senator Nagel die wild om zich heen sloeg. Hij noemde de D66-fractievoorzitter ’Marx Thom de Graaf’ en volgens hem was het geen toeval dat diens opvolger als achternaam Engels heeft, een grapje verwijzend naar Marxist Friedrich Engels.

’Afstand alleen maar vergroten’

D66 gaf, toen het eindelijk zelf aan het woord kwam, toe dat het zelf inmiddels toch ontevreden is over het raadgevend referendum. Dat zou de afstand tussen de burger en politiek alleen maar vergroten omdat men niet snapt waarom de uitslag niet één op één vertaald wordt naar beleid. Nadat senator Engels een bak kritiek over zich heen kreeg, zei hij met een kwinkslag dat hij ’de gifbeker’ heus helemaal leeg zou gaan drinken. De critici zouden hun lol op kunnen, leek hij te beloven. Maar het bodempje van die gifbeker bleef hem in eerste instantie nog bespaard. Vooral omdat Engels benadrukte dat in de D66-fractie ’aarzelingen’ zijn over het wetsvoorstel.

De D66-fractie wil bijvoorbeeld dat er toegewerkt gaat worden naar de invoering van een referendum dat wel bindend is. En dat er geen referendum gehouden kan worden over het afschaffen van het raadgevend referendum, vond senator Engels ’s middags nog niet overtuigend.

De twijfelende opstelling van D66 maakt het debat iets spannender dan verwacht. De coalitie heeft een krappe meerderheid en heeft de partij wel echt nodig om het referendum af te schaffen.

Maar later in het debat bleek D66 toch overtuigd en verdwijnen de ’aarzelingen’ als sneeuw voor de zon na een toelichting van het kabinet. De oppositie vermoedde daarom dat al het geweifel slechts voor de bühne was.

’Geen noodzaak om te wachten met afschaffing’

De Eerste Kamer stemt volgende week over de afschaffing van het referendum. Minister Ollongren (Binnenlandse Zaken) zei in elk dat zij geen noodzaak ziet om te wachten met de afschaffing omdat een rechter daar nog naar moet kijken.

.