Veel Nederlanders in problemen in buitenland

Als clusterhoofd consulaire zaken op het ministerie van Buitenlandse Zaken ziet ze alle zaken langskomen. Zo ook de afgelopen weken, waarin veel heftige zaken met Nederlandse toeristen het nieuws haalden. De fatale vermissing van Koen van Keulen in Italië, de dood van filmmaker Wouter van Luijn op Mallorca, de fatale aanrijding van Tim Scholten op Malta, de vermissing van Anouk van Luijk op Cuba. Deze week kwam daar nog een reeks zaken bij, met gisteren als tragisch hoogtepunt. In Canada overleed een Nederlandse vrouw na een val in een rivier, in Kroatië maakte een Nederlander (21) een dodelijk val van een stadsmuur, in Laos werd het lichaam gevonden van de vermiste kajakker Mattijn Lahuis en op Malta werd een jonge Nederlandse dood gevonden. „Ik deed dit werk ook in de jaren 90. Je ziet dat er nu zoveel verder en makkelijker wordt gereisd. Je kan overal naar toe en het is niet meer zo duur”, zegt Martens over die grote spreiding van heftige zaken met Nederlandse toeristen. Die zaken komen terecht bij haar team van 18 medewerkers in Den Haag, die elk een stukje van de wereld onder hun hoede hebben. Wie belt met nummer +31 247 247 247 komt bij hen uit. Naast de tweeduizend contacten vanwege arrestaties, komen er bij het team van Martens zo’n duizend hulpvragen binnen per jaar. Dat loopt uiteen van een gestolen tasje met spullen tot moorden. „We worden gebeld door autoriteiten uit het land, familie van de Nederlander in nood of door de hulpvrager zelf. Allereerst willen we helder hebben: wat is precies de hulpvraag? Daarna volgt de vraag hoe we het probleem gaan oplossen. Als iemand een reisverzekering heeft, verwijzen we naar de alarmcentrale. Anders gaan we contact opnemen met familie, om hen in te lichten over wat er is gebeurd, maar bijvoorbeeld ook om te vragen of zij financiële middelen beschikbaar kunnen stellen.” Daarnaast houden de ambassades contact met lokale autoriteiten. Zo kunnen ze bijvoorbeeld voorkomen dat iemand uit het ziekenhuis gezet wordt, terwijl hij nog wel medische hulp nodig heeft. Martens: „Wij kunnen zelf geen zoekacties starten in vermissingszaken, maar wel zorgen dat de lokale autoriteiten alles doen om iemand te vinden.” Ook daarbij spelen de ambassades een cruciale rol, legt ze uit. Die onderhouden de contacten in het land waar het probleem speelt. Het team in Den Haag neemt het Nederlandse deel voor de rekening, en informeert bijvoorbeeld de familie. Dat kan heftig zijn. „Daar worden mensen ook op geselecteerd en getraind. Sommige mensen die je aan de lijn krijgt zijn boos, of intens verdrietig. Dan moet je toch een gesprek kunnen voeren.” De zware gevallen, daar praten de Haagse medewerkers van de consulaire hulp onderling ook over. Anderzijds zijn er de gevallen die wel goed aflopen, zoals de vermissing van Anouk van Luijk op Cuba. De opluchting bij het thuisfront geeft ook de medewerkers bij de consulaire hulp energie. Tegelijk komen er ook telefoontjes binnen die ’niet voor haar team zijn’, zegt Martens. „Maar dan kunnen we wel verwijzen. Zo belde vorige week een man in paniek op uit Spanje. Hij was in het ziekenhuis geweest en was ontslagen. Maar ze waren vergeten het infuus te verwijderen. We hebben hem geadviseerd naar een medische hulppost te gaan.” En ja, weet Martens, soms slaan reizigers een reisadvies in de wind. Maar veel vaker is er sprake van stomme pech. „Zorg voor een geldig paspoort en visa, zet het noodnummer in je telefoon en laat iemand je reisplan weten.”