Bankgarantie als ontwikkelingshulp

Het dichttimmeren van de Europese zuidgrens is maar een deel van het verhaal. Het besef is doorgedrongen dat de leefomstandigheden in Afrikaanse landen verbeterd zullen moeten worden, anders blijven de problemen zich opstapelen. Economische ontwikkeling dus, bijvoorbeeld door mensen betere kansen te geven bij het opstarten van hun eigen zaakje. Linda Broekhuizen, chief investment officer van de Nederlandse ontwikkelingsbank FMO, dreunt de cijfers uit het blote hoofd op. Rond 2050 zal de Afrikaanse bevolking verdubbeld zijn naar 2,4 miljard mensen, ongeveer een kwart van de wereldbevolking tegen die tijd. 47 procent van de Afrikaanse bevolking is jonger dan 18 jaar. Broekhuizen: „Dat betekent dat er in 2050 een miljard minderjarigen zijn in Afrika.” Het publiek/private FMO (51% van de aandelen is van de staat) is deze maand door de Europese Commissie geselecteerd om het zogeheten garantiefonds Nasira, met daarin 75 miljoen euro, te gaan opzetten. De bedoeling is dat daarmee als risicovol beschouwde leningen van banken of andere financiers in ontwikkelingslanden (deels) worden gegarandeerd. Daarmee moeten arme mensen, en dan vooral vluchtelingen, vrouwen en jongeren, geholpen worden bij het opstarten van een eigen bedrijf. In Jordanië bijvoorbeeld, waar bijna tien procent van de inwoners vluchteling is. „Meer dan 80 procent leeft onder de armoedegrens. Maar er is wel ondernemerschap ontstaan”, vertelt Broekhuizen die onlangs in het land was. Nu lenen ondernemers er nog tegen woekerrentes en dat moet anders, met lokale banken die normale rentetarieven rekenen. „Wij dekken een deel van het risico af. Daarom is het geld van de EU nodig, zodat lokale financiële instellingen zich comfortabel genoeg voelen om aan die ondernemers geld uit te lenen.” Alleen als het misgaat is het geld uit Brussel nodig: het is tenslotte een garantie. Nu is Jordanië nog een relatief welvarend land, maar diep in Afrika zijn de omstandigheden stukken lastiger, erkent Broekhuizen. Daar is het moeilijk om op lokale financiële instellingen te bouwen, al is het alleen maar doordat ze er niet of nauwelijks zijn. „Daarom kijken we ook naar technologische ontwikkelingen zoals apps om zoveel mogelijk mensen toegang te bieden tot financiële producten. Want iedereen heeft een smartphone.” Met de garantie van 75 miljoen hoopt FMO voor 500 miljoen euro aan extra financiering te genereren. „Wij geloven in een vliegwieleffect. Wij zijn een soort breekijzer”, zegt Broekhuizen. „Op het moment dat wij banken vertrouwen geven om dit soort financieringen te doen, dan kan dat naar de toekomst toe groot effect krijgen.”