Rechtszaak om rood raam in Amsterdams oudste monument

Een ruzie daarover tussen voor- en tegenstanders leidt volgende week dinsdag tot een rechtszaak tussen de gemeente Amsterdam en erfgoedbeschermers Heemschut en de VVAB (Vereniging Vrienden van de Amsterdamse Binnenstad). De Oude Kerk wil een vier meter hoog glas-in-loodwerk verwijderen en vervangen door rood glas als een blijvende herinnering aan de huidige tijdelijke tentoonstelling. Negatief advies vanuit Dienst Monumenten en Archeologie Niet doen, zegt de Dienst Monumenten en Archeologie van de gemeente Amsterdam. De dienst heeft tot twee keer toe een negatief advies gegeven om te morrelen aan zo ongeveer het belangrijkste erfgoed dat de stad heeft. „Het (nieuwe) glas in lood doet afbreuk aan de beleving van het bijzondere raam dat onderdeel uitmaakt van een unieke gevel”, aldus de dienst. „Daarnaast wordt de beleving in de monumentale kapel sterk gewijzigd. Het is onwenselijk dat een tijdelijk kunstproject tot de aanpassing van de hoog monumentale Heilig Grafkapel leidt.” Maar het stadsdeel verleende gewoon een vergunning, omdat de dienst Ruimtelijke Kwaliteit (de vroegere Welstandscommissie) weinig bezwaar zag. Volgende maand wordt het nieuwe glas in lood aangebracht en staat er een feestelijke opening met hoogwaardigheidsbekleders op de agenda. ’Aantasting van het monument’ Rogier Noyon, de voorman van de VVAB is strijdbaar. „Wij vinden het echt een aantasting van het monument uit 1306”, zegt hij. Het heldere licht hoort volgens ons echt bij de kerk. „Want wie kent er nog het boek De ondraaglijke lichtheid van het bestaan van de Tsjechische schrijver Milan Kundera? Daarin wordt beschreven hoe betoverend het witte licht in de Oude Kerk schijnt.” Ook van het stadsdeel wil Noyon wel eens weten hoe dat nu gaat, zo’n vergunning afgeven. „Er gaat toch een belletje rinkelen als het een aanpassing aan een monument betreft, nota bene uit 1306. Dan worden de bestuurders toch geïnformeerd, zou je zeggen. Maar niet dus.” Terwijl beloofd was dat het werk aan de buitenkant van de Oude Kerk niet te zien zou zijn, lijkt een rondje om het monument direct het tegendeel te bewijzen. Er zijn al een paar duidelijk zichtbare rode ruitjes aangebracht. Uiteindelijk zullen alle ruitjes van het raam worden vervangen: van boven tot onder. Het wordt een groot rood raam. ’In het leven geroepen commissie wordt genegeerd’ Wat Noyon stoort, is dat er een erfgoedcommissie in het leven is geroepen om de Oude Kerk te beschermen tegen historische ingrepen. „De Oude Kerk wilde de afgelopen jaren meer ingrepen doen. Dat viel niet altijd goed en daarom is er een commissie in het leven geroepen die nu volledig genegeerd is. De leden daarvan zijn dus woedend. Er wordt best begrepen dat er allerlei tentoonstellingen worden georganiseerd in het monument. Maar van het gebouw moeten ze afblijven. Het is geen museum, het is een monument.” Bij de Oude Kerk willen ze niet reageren. „Ik heb het even nagevraagd en we gaan niet reageren”, zegt een van de medewerksters. Voorwaarde Een woordvoerster van het stadsdeel zegt desgevraagd dat alleen het vervangen van het glas door mondgeblazen rood glas akkoord is. „Als voorwaarde geldt dat er geen schade aan het natuursteen mag ontstaan. De technische staat van de brugstaven is daarbij belangrijk in verband met schade en zal in overleg met de dienst Monumenten en Archeologie nagekeken moeten worden.”