Voetbalbond KNVB onderkent het probleem en start in oktober met speciale bestuurdersopleidingen. De Koninklijke Nederlandse Hockeybond (KNHB) heeft Lucas Meijs, hoogleraar aan de Erasmus Universiteit van Rotterdam, gespecialiseerd in onder meer vrijwilligerswerk, in de arm genomen. De wetenschapper houdt dinsdag voor hockeyclubs een webinar (seminar via internet) met als thema: hoe werf je vrijwilligers?

De KNVB heeft het aantal clubs sterk zien dalen. Waar het ledental vrij constant bleef schommelen rond de 1,2 miljoen (het afgelopen jaar was er een daling van 14.000), kreeg het aantal clubs een forse tik: min 12%.

Tennisbond KNLTB had in 2009 nog 700.000 leden, maar moet het nu doen met zo’n 130.000 leden minder, een regelrechte leegloop. Recreatieve spelers zien zichzelf steeds vaker als tennisconsument, louter geïnteresseerd in de tijdstippen waarop ze van de baan gebruik kunnen maken.

Daardoor komt het verenigingsleven ernstig onder druk te staan, constateert De Telegraaf na een speurtocht langs sportclubs in het land. Bij TV Holten dreigde de voorzitter als enig bestuurslid over te blijven. Een brandbrief hielp niet, waarna ze het net op baan 1 liet verwijderen om de leden wakker te schudden.

In het amateurvoetbal is de situatie al niet veel beter. Het gerenommeerde RKVV Wilhelmina uit Den Bosch, ex-profclub, ooit spelend om de landstitel tegen Sparta Rotterdam en met ruim duizend leden nog altijd een grote club, heeft meer vacatures dan bestuursleden.

„Ik sta te popelen om onderzoek te doen naar clubbesturen in het voetbal die het ondanks alles toch nog volhouden”, zegt hoogleraar Meijs. „De KNVB lijkt er tot nu toe weinig oog voor te hebben gehad. Om te beginnen zouden bestuurders niet langer overbelast en veel eerder vervangen moeten worden. Volgens het estafettemodel, of liever nog het ploegentijdritmodel: elkaar afwisselen om kopwerk te doen. Efficiënter vergaderen, bijvoorbeeld via inbellen, meer delegeren en níet in actie komen als jeugdspelers door een fout van een ander voor een dichte deur staan. Ik geef toe: het is een lastig spel, maar zorg voor een schokeffect. Uit clubliefde laten veel bestuurders zich te vaak voor het karretje van de leden spannen. Het lijkt soms op masochisme.”

Lees morgen meer in een uitgebreide reportage in De Telegraaf.