Benauwende mores bezig aan comeback

Echt niet? Ik begrijp er niks van. Sesamstraat is een programma voor kleine kinderen. Die kun je toch niet zomaar confronteren met een stel vieze rugridders? Homoseksualiteit is sodomie, mensen. En als dat het niet is, dan is het een enge ziekte. Zo. Als er kwaadaardigheid in u huist, kopieert u nu deze eerste drie alinea’s en verstuurt u ze ter nadere framing van die smerige extreemrechtse agitpropper van De Telegraaf in een tweet, zodat hij voortaan ook als een kleinzielige homofoob te boek staat: geen ongebruikelijke manier van handelen op de sociale media. In werkelijkheid, echter, wilde ik u alleen maar even laten kennismaken met een van de beelden die op mijn meer sombere momenten weleens in mij opborrelen wanneer ik mij de toekomst tracht voor te stellen. De benauwende mores, de hypocriete preutsheid, de griezelige conservatief/religieuze gedachten over de inrichting van de maatschappij waaraan wij ons sinds de jaren vijftig zo moeizaam ontworstelden, met andere woorden: het angstaanjagende gebrek aan vrijheid in woord en daad van destijds, zijn momenteel in enigszins aangepaste vorm bezig aan een stevige comeback. Heeft de opkomst van de islam daarmee van doen? Zeker en vast. Maar er is tevens de opmars van de sociale rechtvaardigheidsstrijders, getuige ook het voorbeeld dat ik gisteren op deze plek gaf: het opstappen van Ian Buruma als hoofdredacteur van de New York Book of Reviews nadat hij door de wederom blind om zich heen slaande MeToo-beweging was verketterd. Zomaar een paar berichtjes, op één dag door drie verschillende kranten gepubliceerd. „Onder rechters, advocaten en talrijke anderen die veelvuldig de rechtbank in Almelo bezoeken is opschudding ontstaan nadat een metershoog schilderij, dat al sinds mensenheugenis in de ontvangsthal hing, was verwijderd. De opmerkelijke reden? Een blote borst van de vrouw die erop afgebeeld staat, zou aanstootgevend zijn.” (De Telegraaf). „Hoe Balthus een dertienjarig meisje (haar slipje is gedeeltelijk zichtbaar, RH) schilderde wekt nu protest. En dus staat er in Basel een museummedewerker naast het werk om ’in gesprek te gaan over het schilderij’.” (Tweet van NRC Handelsblad). „De organisatie van het International Literature Festival Utrecht heeft duizend vrouwen gerekruteerd voor een voorleesmarathon van Tolstojs Anna Karenina. De bedoeling is dat deze vrouwen als een soort harem ingezet worden ter meerdere eer en glorie van een mannelijk auteur. Weer doen ideeën van vrouwen zelf er niet toe. Ze mogen voorlezen. Als moeders.” (Door mij ingekorte ingezonden brief van de Utrechtse literatuurwetenschapper Lieke Stelling in de Volkskrant). Brrr, dacht ik telkens. Ik kan ook de geweldige schrijver – en collega – Pieter Waterdrinker citeren: „Es kotzt mich an.”