’Gruwelijke moord Khashoggi bewijst amateuristische inlichtingenacties’

Dit zegt expert buitenlandse betrekkingen en veiligheidszaken Rob de Wijk van het Haagse Centrum voor Strategische Studies (HCSS). Hij reageert hiermee op de officiële bevestiging afgelopen nacht door het regime in Riyad dat de kritische journalist van de Washington Post is overleden in het consulaat. De Wijk trekt een parellel met de onlangs door ons land uitgezette Russische spionnen die werden betrapt toen ze een cyberaanval wilden uitvoeren op de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) in Den Haag. „Ook dat was broddelwerk. Je ziet over de hele wereld dat dit soort operaties, ook nu diensten beschikken over de meest geavanceerde technieken, vaak knullig worden uitgevoerd.” ’Een enorme blunder’ Volgens de gerenommeerde buitenland-deskundige was het internationaal gezien ’een enorme blunder’ om een bekende journalist aan te pakken en hem dan ook nog eens in het buitenland te vermoorden. „Daardoor slaat nu de hele wereld er op aan. Landen als Nederland en de Verenigde Staten zijn nu wel gedwongen negatief te reageren, terwijl ze donders goed weten dat dergelijke praktijken in Saoedi-Arabië zeer geregeld voorkomen.” De Wijk kenschetst de verontwaardiging in de Westerse wereld over de moord op Khashoggi dan ook als ’hypocriet’. „Iedereen weet dat het in Saoedi-Arabië helemaal mis is met de mensenrechten. Er worden daar continu mensen gemarteld. Als je iets doet dat het regime tegen staat, gaat je hand er af. De streng islamitische shariarechtspraak wordt er op grote schaal toegepast. Dus je kunt echt niet verbaasd zijn over de gruwelijke moord op Khashoggi. In eigen land doen de Saoedi’s niet anders. En dat is natuurlijk veel erger dan dit individuele geval waarop nu internationaal de pijlen zijn gericht.” ’Dit waait weer over’ De Wijk voorziet dat de omstreden kroonprins Mohammed bin Salman weg komt met het incident. „Dit waait weer over. De Westerse wereld kan ook niet anders, want we zijn voor onze olie volstrekt afhankelijk van de Saoedi’s. Olie komt nou eenmaal uit landen waarmee je als democratisch land eigenlijk helemaal niets te maken wil hebben”, zo betoogt de HCSS-directeur. In diezelfde olie schuilt volgens De Wijk ook de aanleiding voor de misser met de journalist in Istanbul. „De kroonprins zag al tijden dat zijn land vanwege kelderende olieprijzen op een faillissement afstevende. Daarvoor werd ook door internationale instanties gewaarschuwd. Door de lagere inkomsten, had hij minder opties om criticasters af te kopen, zoals jaren lang wel gebeurde. Als je ze niet via geld rustig houdt, moet dat maar via meer onderdrukking. Daar lijdt de bevolking onder, maar het leidt ook tot excessen als in Istanbul. Dat de olieprijzen nu weer in de lift zitten, geeft misschien wat verlichting qua mensenrechten.” ’Inner circle’ ,De kroonprins, die eerder goede sier poogde te maken door vrouwen in zijn land toe te staan auto te rijden, is volgens De Wijk niet in een analyse te vatten: „Je moet echt tot de ’inner circle’ rond deze man horen om hem te doorgronden. En zelfs dat kleine kringetje zou ik niet kunnen benoemen. Wat deze man werkelijk wil, blijft ook voor de machtige Amerikaanse inlichtingendienst CIA ondoorgrondelijk. Maar feit is wel dat hij door de macht van de olie voorlopig overal mee weg komt. Dat zal de komende vijftig jaar zo blijven, in elk geval zo lang er nog geen massaal bruikbare energie-alternatieven in het Westen zijn.”