’Ik had geen flauw benul wat we deden’

Van Gijzen was gisteren een van de eregasten in het watersnoodmuseum in Ouwerkerk, gevestigd in de caissons die er exact 65 jaar geleden voor zorgden dat het laatste gat in deze dijk gedicht werd. De vier betonnen kolossen vormen tegenwoordig niet meer dan een bijzonder aanzicht in het landschap bij het Zeeuwse Ouwerkerk. In de strijd tegen het water hebben ze geen functie meer. Gebouwd in Engeland Omgeven door de Oosterschelde, dijken en kreken lijken de bouwsels overblijfselen van de Tweede Wereldoorlog, toen de Duitsers in Zeeland volop strijd leverden met geallieerde troepen. Dat klopt slechts voor een deel. De vier betonnen zinkstukken van ieder ruim 60 bij 18 en 19 meter zijn in Engeland gebouwd en zouden eigenlijk gebruikt worden bij de invasie in 1944 in Normandië om als aanmeerplaatsen voor schepen te dienen. Caissons kwamen als geroepen De caissons kwamen echter in 1953 als geroepen in Zeeland nadat veel dijken in de nacht van 31 januari op 1 februari niet bestand bleken tegen een enorme noordwesterstorm. 1836 mensen overleden ten gevolge van wat later de watersnoodramp is gaan heten. Meer dan honderdduizend mensen moesten tijdelijk weg en tienduizenden gebouwen raakten beschadigd of zijn totaal vernietigd. Het dichten van dijkgaten na de watersnoodramp bleek geen sinecure, omdat vele kilometers zwaar beschadigd waren. Het dijkgat bij Ouwerkerk kwam als laatste aan de beurt en duizenden mensen werkten mee aan het herstel ervan. Op 17-jarige leeftijd is ook Cees van Gijzen uit Maassluis daarbij betrokken. Sleepboot De Oceaan waar hij als matroos werkte moest de caissons uit het Engelse Portland een voor een naar Nederland brengen. „Het waren vreselijk logge bakken. Ze kwamen wel een meter of tien boven zee uit en we waren daardoor enorm vatbaar voor de wind. Het duurde zeker vier dagen voordat we één caisson naar Nederland hadden gesleept. Daarna gingen we weer terug om de volgende te halen.” Het sleepwerk ging lang niet altijd goed, herinnert Van Gijzen zich. „Ik lag in mijn kooi te slapen toen we ineens slagzij maakten: bleek dat we een boei hadden gemist. Er was wat aan de hand, maar het was donker en dus besloten we het anker uit te gooien en bij daglicht te kijken wat er aan de hand was. De ochtend erna zagen we dat het caisson vast lag en dat we die niet meer los kregen. Uiteindelijk hebben andere schepen het nog eens geprobeerd, maar bij die poging scheurde het beton...” Gejuich en geloei Onder een combinatie van luid gejuich, de huilende kerkklokken van Ouwerkerk en het geloei van de schepen kwam op 6 november 1953 om 23.57 uur een eind aan de enorme wateroperatie. Alle vier de tientallen meters lange caissons lagen tien maanden na de watersnoodramp op hun plek. Sinds 2001 bieden de caissons onderdak aan het Watersnoodmuseum, waar vorig jaar 84.000 mensen een bezoek aan brachten. Van Gijzen: „Het maakt veel indruk op me wat ze hiervan gemaakt hebben. Nota bene in de dingen die wij hier naartoe gesleept hebben.”