Analyse: militaire reactie Trump kan begin van oorlog betekenen

Iran voerde voor het eerst direct en openlijk raketaanvallen uit op Amerikaanse posities. Belangrijkste doelwit was de Ain al-Assad-legerbasis in het westen van Irak. De aanvallen zijn volgens Teheran slechts het begin van de wraak voor de liquidatie van Qassem Soleimani. Tot dusver is er niets bekend over slachtoffers aan Amerikaanse zijde: de enige reden waarom het Midden-Oosten nog niet in vuur en vlam staat. Ayatollah Ali Khamenei omschreef de wraakactie vanochtend als een succes. Door de VS direct aan te vallen met ballistische raketten is Iran een grens overgestoken, waardoor het conflict tussen beide landen onvoorspelbaar is geworden. Trump overschreed eerder al een grens door Irans belangrijkste generaal, en nationale held, in een drone-aanval om te brengen. Onder leiding van Soleimani voerde Iran jarenlang aanvallen uit op westerse en Israëlische doelen, maar bijna altijd via bevriende milities, waardoor het kon blijven volhouden er niet bij betrokken te zijn. Daarmee voorkwam het een directe reactie door deze landen. Dat beleid heeft het nu, in ieder geval tijdelijk, losgelaten. Khamenei gaf meteen na de dood van Soleimani al de opdracht dat de vergelding de handtekening van de Islamitische Republiek moest dragen. De aanvallen kwamen afgelopen nacht, luttele uren nadat Soleimani onder massale bestelling was begraven. De Revolutionaire Garde vuurde zeker 22 raketten af op bases in Irak waar Amerikaanse soldaten gelegerd zijn. Trump roept adviseurs bijeen Direct na de aanvallen riep Trump zijn belangrijkste veiligheidsadviseurs bijeen. De president zal later vandaag een verklaring geven. Het zal nu van de Amerikaanse reactie afhangen of het conflict verder escaleert. Mocht Trump besluiten doelen in Iran te bestoken, dan betekent dat zo goed als zeker het begin van een oorlog. Daarvoor heeft Iran al gewaarschuwd. Een voormalige commandant van de Revolutionaire Garde zegt dat Iran in dat geval de Israëlische steden Tel Aviv en Haifa met de grond gelijk zal maken. Trump heeft door het uitblijven van slachtoffers – ook al meldde de Iraanse staatstelevisie tachtig doden – alle ruimte tot de-escalatie. Al noemde de invloedrijke senator Lindsey Graham de Iraanse aanvallen afgelopen nacht ’een oorlogsdaad’. Volgens hem heeft de president alle autoriteit om te reageren. Iran heeft laten weten dat het ’proportionele’ wraak heeft genomen en dat daarmee de kous voor nu af is. „Wij zijn niet op zoek naar de escalatie naar een oorlog, maar we zullen onszelf verdedigen tegen elke agressie”, aldus minister van Buitenlandse Zaken Javad Zarif. Dat betekent vooral dat Iran geen directe aanvallen meer op de VS zal uitvoeren. Weinigen betwijfelen dat de schaduwoorlog, waaraan Soleimani jarenlang leiding gaf, zal worden opgevoerd. Dat zal zich onder meer vertalen in pro-Iraanse milities die Amerikaanse soldaten in Irak en Syrië op de korrel gaan nemen. Het doel van Iran is duidelijk: het wil de VS uit het Midden-Oosten verjagen. Bovendien dreigt de hervatting van het nucleaire programma door Iran ook tot een oorlog te leiden. Het land zegt sinds deze week alle beperkingen op uraniumverrijking te hebben losgelaten. Het is nu volgens experts een jaar verwijderd van de productie van een kernwapen, mocht het daartoe besluiten, maar die tijd zal worden teruggebracht. Dat maakt Amerika nerveus, maar vooral ook landen als Israël en Saoedi-Arabië. Daar zal de discussie over aanvallen op Irans nucleaire faciliteiten weer toenemen. Israël stond in het verleden al een keer op het punt daar aanvallen op uit te voeren.