Dagboek kokkin: werken voor Beatrix en Claus was hels

De ’grillige’ prinses Beatrix en de ’tirannieke’ prins Claus maakten, als we het dagboek mogen geloven, Michelle en haar man Wim het leven tot een hel, zo half jaren 60. „Natuurlijk kunnen de dagboekaantekeningen gekleurd zijn”, erkent schrijfster Fleur Jurgens, die de dagboeken in handen kreeg via haar vriendin, een nichtje van butler Wim Mastenbroek. „Ze was tenslotte gekrenkt en verontwaardigd over hun behandeling. Maar het materiaal was té mooi om te laten liggen.” Jurgens baseerde er haar historische roman Drakensteyn, droomkasteel op, die dinsdag verschijnt. Fictie dus. Kokkin Michelle en butler Wim Mastenbroek heten in het boek Minnie en Anton Mandemaker, die na een lang verblijf in Australië in 1962 een betrekking vinden aan het Nederlandse hof, als prinses Beatrix haar intrek neemt op Drakensteyn. De koninklijke werkgevers en familie worden gewoon met naam en toenaam genoemd. En ze staan er af en toe gekleurd op. Zo noteert Minnie in mei 1966, twee maanden na het huwelijk van Beatrix en Claus: ’Hij vernederde ons ronduit en schroomde niet om dat ook in het openbaar te doen. Tijdens een diner op 17 mei met de baron en Baronin Von Mirbach, verre familieleden van Claus, had de butler het deksel van een van de schalen opgetild om de gerechten te tonen. De prins keek vol afgrijzen, alsof hem een schaal levende kikkers was geserveerd. ’Sperziebonen had ik toch gar nicht besteld! Haalt u het menuboek van beneden!’’ Incidenten De incidenten rijgen zich volgens Minnie aaneen. De prins wil geregeld op het laatste moment iets anders eten – waardoor het reeds bereide diner letterlijk voor de zwijnen wordt gegooid – of bekritiseert achteraf het geserveerde. Het echtpaar komt zonder bericht niet of veel te laat aan tafel (waardoor de soufflé inzakt) of neemt onverwacht gasten mee. Ook eisen ze dat butler en kokkin, die inwonen op Drakensteyn, 24 uur per dag voor ze klaarstaan. Vrije tijd schiet er steeds bij in. „Nee, dat zal niet zo leuk voor de familie zijn om te lezen”, erkent Fleur Jurgens. „Maar roepen ze al die geheimzinnigheid niet over zichzelf af? Het zijn vleesgeworden mythes met een welhaast goddelijke status. Míj boeide het wie deze mensen nou werkelijk zijn. En daar weten we bijna niets van. Daarom vond ik het wel verantwoord om er hier en daar gewoon wat omheen te verzinnen.” Dit overigens zonder kwade bijbedoelingen. „Ik voel door het schrijven van dit boek juist meer begrip en compassie voor het koninklijk huis. Zo beschrijf ik de sfeer waarin prins Claus in Nederland werd ontvangen, als Duitser met een oorlogsverleden. Met heel veel hypocrisie, want in Amsterdam waren natuurlijk óók heel veel Joden weggevoerd; mensen ontkenden hun eigen rol, en wezen liever naar wie er in hun ogen écht fout was. Die tragiek, in combinatie met Claus’ moeilijke jeugd, zijn uiterlijk, zijn zachte karakter, en ook zijn snobisme; ik sluit niet uit dat hij in die eerste jaren met Beatrix al depressief was. Minnie noemt hem in haar dagboeken een ’mental case’.” ’Beetje raar’ Minnie, de verbitterde keukenprinses die in 2002 is overleden, is zelf ook een fascinerend hoofdpersoon. „Achteraf bleek dat zij in Australië twee kinderen had. Een is jong overleden, de ander, een zoon, liet ze achter en wilde nooit meer wat met haar te maken hebben. Van haar is het beeld overgebleven van een perfectionist, een stijlvolle dame, die niet de goede mensen op haar pad trof. Keeping up appearances, schone schijn, zo’n vrouw.” Het leven in een paleis, in een gouden kooi, met al die verantwoordelijkheden: daar word je vanzelf ’een beetje raar’ van, veronderstelt Jurgens. „Claus worstelde vast ook met zichzelf, met zijn positie als echtgenoot van de kroonprinses.” Dat ze zich wat vrijheden heeft veroorloofd om dat beeld te illustreren, vindt ze geen probleem. Daardoor kon ze ook wat spannende complottheorieën in de roman verwerken: roddels uit de keuken, een hint op homoseksuele interesses, een geheimzinnig dodelijk ongeluk, overigens ook waargebeurd. „Het is een fantastische arena voor een goed verhaal.” En het was ’een grappige tijd’, de jaren 60, vindt de schrijfster: „Er gebeurden echt rare dingen. Er waren plannen voor een aanslag, er liepen stropers rond op het landgoed. Beveiliging reed op fietsen gewapend met portofoons. Wat een heerlijke verademing eigenlijk; alles kon goed verborgen blijven. En ze hebben dus heel lang overal mee kunnen wegkomen. Het werden een soort heiligen. Ik wil laten zien dat ze ook maar gewone mensen zijn, met al hun gebreken en gebruiksaanwijzingen.” Fleur Jurgens - ’Drakensteyn, droomkasteel’, uitgeverij Prometheus, €19,99, verschijnt dinsdag 13 november.