Het gevaar van een radicale agenda

Zwarte Piet en standbeelden van onze zeehelden moeten verdwijnen. Straatnamen van historische vaderlandse grootheden moeten gewijzigd en museum-collecties ’gedekoloniseerd’. Zelfs de huidige dodenherdenking moet geschrapt. De extreemlinkse activisten van clubs als Majority Perspective, Kick Out Zwarte Piet, De Grauwe Eeuw, New Urban Collective, Geen 4 Mei Voor Mij en Antifa delen een gezamenlijke afkeer van iconen van de Nederlandse cultuur. Uit de openbare optredens van hun woordvoerders blijkt dat zij uit zijn op zoveel mogelijk ophef en tweespalt. Achter onschuldig ogende activiteiten als schoolbezoeken en ’antiracisme’-workshops gaat een radicale antiwesterse agenda schuil. In het geval van jongeren- en studentennetwerk New Urban Collective (NUC) wordt dit programma niet alleen gesponsord door de Gemeente Amsterdam en door gerenommeerde bedrijven als ABN Amro en KPMG, zoals is te lezen op de site van NUC, maar ook door de Open Society van de omstreden miljardair George Soros. In 2014 kreeg NUC, volgens de website van Open Society, 10.000 dollar en in 2015 zelfs 24.750 dollar van de organisatie van Soros. Bij acties wordt soms grof geschut ingezet. In een zaaltje van de Universiteit van Amsterdam wil op een winteravond in 2017 de gerenommeerde Canadese hoogleraar Sirma Bilge een lezing geven. Haar onderwerp: de verhouding tussen racisme, seksisme, homofobie en andere vormen van onderdrukking en discriminatie. Maar voordat Bilge ook maar een woord heeft kunnen uitbrengen, roept een woedende groep docenten en studenten haar tot de orde. De activisten vinden de professor ’te wit’ om over dit onderwerp te ’mogen’ spreken. De luidruchtige demonstranten zijn niet tot bedaren te brengen en Bilge ziet zich genoodzaakt om onverrichter zake terug te keren naar Montreal. De organisatoren van het evenement bieden kort daarop hun excuses aan – niet aan de professor, maar aan de actievoerders. Met hun ’gevoeligheden’ zou ’te weinig rekening’ zijn gehouden. Fanatieke groep activisten Mitchell Esajas, oprichter van New Urban Collective en tevens een van de voornaamste gezichten van de anti-Zwarte Piet beweging, steunt de actie. Niet verwonderlijk, het protest is immers een treffend voorbeeld van de manier waarop een kleine, fanatieke groep activisten klinkende resultaten kan behalen. Dergelijke acties hoeven niet per se geweldloos te zijn, aldus Esajas op Facebook. Als antwoord op de opmerking van een van zijn aanhangers – ’Ik houd van vechten, vooral tegen de witte man’ – schrijft Esajas: ’Ik hoop dat jullie dit jaar iets doen, vreedzaam of niet’. Het andere publieke gezicht van de anti-Piet beweging is de Ghanese Nederlander Jerry Afriyie van Kick Out Zwarte Piet (KOZP). De dichtende activist, die als kind naar Nederland kwam, laat zich in interviews bedachtzaam uit. Maar in redes doet Afriyie dreigende uitspraken. ’Het is oorlog’, riep hij vorig jaar tijdens een betoging van de Antifa, de radicaal-linkse beweging die geweld niet schuwt. Afriyie hekelde het ’institutionele racisme’ in Nederland. „Als je nazi’s hebt, heb je AFA nodig”, meende hij. En: „Ik wil niet langer rekening houden met jouw gevoelens, als jij na vierhonderd jaar niet weet, of niet kunt accepteren dat ik ook gevoel heb.” Knuppel Volgens Afriyie houden verschillende actiegroepen er verschillende werkwijzen op na. „De één gaat zingen op de Dam, de ander gaat met een knuppel naar een intocht. Ik vind dat ze allebei de ruimte moeten krijgen”, zei hij op een bijeenkomst in Leiden. Het zijn mede dit soort uitspraken die ervoor zorgden dat KOZP werd opgenomen in het Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland: als een ’activistische groep, die mogelijk geweld zou kunnen gaan gebruiken’. Er bestaan intensieve contacten tussen KOZP en NUC met nog radicalere clubs, waaronder Majority Perspective, De Grauwe Eeuw en Antifa. Zo had de ’huisjournalist’ van KOZP, Kevin Roberson, telefonisch overleg met Christa Noëlla Soeters, die is gelieerd aan De Grauwe Eeuw, voorafgaande aan de landelijke intocht van Sinterklaas in Dokkum, vorig jaar. Die intocht liep uit op de Friese blokkade bij de A7. Sinterklaas Roberson kreeg in die gesprekken te horen dat Michael van Zeijl, het gezicht van De Grauwe Eeuw, preventief was opgepakt. Van Zeijl had gedreigd om Sinterklaas te vermoorden: ’Liefst tijdens de nationale intocht zodat alle kinderen getuigen ervan zijn, zelfs massaal onder zijn hersenen en botsplinters bedekt zitten’. Christa Soeters riep eerder, in 2016, op tot een boycot van de Nationale Dodenherdenking – onder de hashtag #geen4meivoormij – ’zolang we het opkomende fascisme en de moslimhaat in Nederland gewoon zijn gang laten gaan’. Diezelfde Soeters, Van Zeijl en Rogier Meijerink – een Utrechtse beroepskraker en milieu-activist, die dit jaar dreigde met een ’lawaaidemo’ tijdens de Dodenherdenking op de Dam – zijn bestuursleden van de recent in het leven geroepen stichting Majority Perspective. Die is gevestigd in een Utrechts kraakpand. Zij spanden het kort geding aan tegen onder meer de NTR en de gemeente Zaanstad, dat vandaag dient, om de landelijke Sint-intocht te verbieden. Opmerkelijk: het vierde bestuurslid is de Nederlands-Indonesische activist Jeffry Pondaag, voorzitter van stichting Comité Nederlandse Ereschulden, die succesvolle rechtszaken voerde tegen de Nederlandse staat. Nog een radicaal gezicht in het milieu rond Esajas en Afriyie is dat van de Surinamer Sandew Hira. De directeur van het International Institute for Scientific Research strijdt voor ’mentale dekolonisatie’. Hira is, net als Jeffry Pondaag, fel pleitbezorger van herstelbetalingen. In een presentatie op de website van NUC doet Hira aan antiracisme-activisten een aantal aanbevelingen, zoals: ’Maak verbindingen met andere migrantengroepen: koppel racisme aan islamofobie en kolonialisme’. En: ’Zoek verbindingen in de witte gemeenschap’. Dit advies wordt opgevolgd. Uit het rapport ’Links-extremisme in beeld’ van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC), dat eerder dit jaar verscheen, blijkt dat deze links-extremistische groeperingen steeds intensiever met elkaar samenwerken – of het nu gaat om de ’strijd tegen racisme’, tegen ’islamofobie’, of gewoon tegen extreemrechts. Toonaangevende personen zijn aan meerdere groepen verbonden. Telkens duikt een oude bekende op uit het actiewezen: de inmiddels gepensioneerde Corna Dirks van de internationaal vertakte Antifa (’Antifascistische Actie’). Dirks zat in de bus van KOZP naar Dokkum en staat op foto’s bij demonstraties, samen met onder anderen Rogier Meijerink. Harde kern De harde kern van deze radicale bewegingen is relatief klein: volgens de samenstellers van het WODC-rapport kwamen slechts 182 personen in de periode 2015 tot en met oktober 2017 in beeld van de veiligheidsdiensten. Desondanks blijken groepen als Kick Out Zwarte Piet en andere ’antiracisme’-clubs in staat om, dankzij een handjevol fanatieke activisten, het publieke debat te kapen en om het Sinterklaasfeest mogelijk ingrijpend en definitief te wijzigen. Inmiddels richten zij hun pijlen op weer andere iconen. Of ook herstelbetalingen – de hoofdprijs – op het programma staan, moet de toekomst uitwijzen.