’Onzinnige getallen rond opwarming aarde’

Tol heeft duidelijk genoeg van de apocalyptische boodschap. In gesprek met De Telegraaf vertelt hij waarom. Welk alarmistisch nieuws viel u op? „Ach, zo veel. The New York Times kopte dat klimaatverandering tien procent van de Amerikaanse welvaart gaat kosten. Talloze media schreven dat over. Maar het betreft het meest extreme scenario, dat de opwarming deze eeuw op een onwaarschijnlijke acht graden schat. Bovendien veronderstelt het dat mensen zich noch fysiologisch noch qua gedrag of leefomgeving aanpassen. Dat druist in tegen elk epidemiologisch onderzoek.” Een raar getal dus, die 10%? „Een volstrekt onzinnig getal.” Het laatste rapport van het VN-klimaatpanel IPCC roept op om in Katowice afspraken te maken over maximaal anderhalve graad opwarming. Waar komt die anderhalve graad vandaan? „Het is mij volstrekt onduidelijk. Het is puur politiek, net als de eerdere twee graden doelstelling. Die is ooit bedacht door twee Duitse regeringsadviseurs, vervolgens werd dat overgenomen door toenmalig milieuminister Merkel, bondskanselier Kohl, de Europese Unie en de hele VN. Maar het wordt niet ineens veel slechter als de wereld geen twee maar 2,1 of 2,5 graden opwarmt.” U kent de IPCC. Hoe gaat dat dan? „Het IPCC moet slechts de beschikbare wetenschap samenvatten. Maar een kleine groep duwt het in een bepaalde richting. Het is groepsdenken. Eerst zijn er conclusies, daarna zoeken ze de onderbouwing erbij. Zo is financiering gezocht om modellen over anderhalve graad in dit IPCC-rapport te krijgen. Dat hoort natuurlijk niet. Dit is geen weldoordachte, rijpe wetenschap.” Wat kost klimaatverandering? „Vooralsnog lijken de gevolgen voornamelijk positief. Denk aan lagere stookkosten, minder ziekte en sterfte door koude winters. En het grootste positieve aspect: CO2 is voedsel voor planten. Gewassen groeien harder en gaan efficiënter om met water. In droge gebieden is dat heel belangrijk.” En de negatieve gevolgen? „Meer sterfte in de zomer, verspreiding van tropische ziekten en zeespiegelstijging. Maar dat is nog niet dominant.” Wanneer gebeurt dat wel? „De komende decennia? Heel snel. Mijn laatste berekeningen laten zien dat dat rond 1,1 graad opwarming ten opzichte van voor de industriële revolutie gebeurt. Dat is waarschijnlijk voor 2030. Maar dat is slechts één modelberekening.” Dus toch zorgen over die anderhalve graad? „Als het van positief naar negatief omslaat, betekent dat niet gelijk enorme schade. Uit alle onderzoek blijkt dat mensen met een goede opleiding nauwelijks worden getroffen door klimaatverandering. Het is juist een armoedeprobleem. Neem zeespiegelstijging: daar weten we in Nederland mee om te gaan. Maar Bangladesh is veel armer, heeft geen universiteit Delft en de regering is er een puinhoop.” Vijf bewindslieden vliegen naar Katowice, net als Kamerleden en ngo’s. „Hoe kun je met twintigduizend mensen nou vergaderen? Dat slaat helemaal nergens op. Veel mensen zijn er voor de show. Dat geldt ook voor Kamerleden en ik vermoed ook voor, ten minste een deel van, de ministers. Het is een circus dat honderden miljoenen kost. En het hoofddoel, het terugbrengen van emissies, gebeurt niet.” Toch stapelen Brussel en Den Haag ambitie op ambitie. „Absoluut. Je ziet dat sterk in het Europese klimaatbeleid. Er komt een doelstelling, die wordt gemist en om het goed te maken volgt een nóg scherpere ambitie. Feitelijk hebben we sinds 1995 al onze doelstellingen gemist. Het is ook raar: als je tien kilo wilt afvallen en het lukt niet, dan zeg je ook niet: nou, dan maar vijftien kilo.” „Onze klimaatdoelen zijn te scherp. Ze zijn niet reëel. Tussen 1990 en 2016 daalden de Nederlandse CO2-emissies gemiddeld met 0,4% per jaar. Best knap, want de economie en de bevolking groeiden. Tot 2030 moet dat naar 4% per jaar. Tien keer zo snel! En dan denken we dat we dat kunnen? En tussen 2030 en 2050 10% per jaar! Ministers kunnen makkelijk roepen. De verantwoordelijkheid ligt bij een verre opvolger.” Zijn die hoge ambities wel betaalbaar? „Dit gaat héél veel geld kosten. Mijn eerste reactie is: Jan Tinbergen is nu echt dood. Deze econoom stelde: als je één doelstelling hebt, heb je één maatregel nodig. Wat doen de klimaattafels? Die bedenken per sector een hele reeks. Maar we willen: minder CO2-uitstoot. Het simpelste is een koolstofheffing. En alleen op emissies die nog niet gereguleerd zijn in het Europese emissiehandelssysteem ETS. Dus: verkeer, huishoudens en landbouw. We hebben sowieso een heel kleine bijdrage aan mondiale emissies. Dus wat de klimaattafels afspreken, doet er feitelijk helemaal NIETS toe.” Wat burgers aangrijpt, is het einde van stoken op gas. „Ik heb dat met verbazing gelezen. Hoe wil je die huizen warm houden? Nederland is niet geschikt voor warmtepompen. Die werken veel beter in een landklimaat en steviger bodems.” Alle gebouwen van gas los kost 450 miljard euro. „Dat lijkt me te duur voor de baten. Ik woon in Engeland op het platteland. We hebben een olietank in de tuin. Daarmee verwarmen we het huis. Dat werkt prima. Maar als je met een warmtepomp de Nederlandse winter door moet, denk ik dat mensen bij willen stoken.” Er zouden meer subsidies naar elektrische auto’s moeten. „Het zijn geen Nederlandse bedrijven die elektrische auto’s maken. Dus die subsidies gaan naar het buitenland. Het is een subsidie van de Nederlandse belastingbetaler aan enkele multinationals. En waarom? Onze transportemissies doen er niet toe op wereldschaal.” Hoe bezorgd moeten we zijn over het klimaat? „Alarmisten hebben net zo weinig wetenschappelijke grond om op te staan als mensen die zeggen dat het onzin is. Er is geen reden voor paniek of om ineens heel veel geld aan het klimaat te besteden.” Is klimaat een nieuwe religie? „Ja, voor een hoop mensen wel. Ik heb problemen met activisten die beweren dat hun doemverhalen wetenschappelijk onderbouwd zijn, maar feitelijk niet weten waarover ze praten. De toon is zoals vroeger dominees praatten: heel belerend, waarbij emissies de nieuwe zonde zijn, en je beter bent dan anderen als je geeft om het milieu. Dat stuit mij enorm tegen de borst.”