Vanuit de horeca wordt gemeld dat deze ’wisseltruc’ steeds vaker wordt toegepast om de marges te handhaven, ondanks de steeds hogere inkoopprijzen voor bier. „De rekening voor de gast blijft gelijk, maar hij krijgt ongemerkt bijna twintig procent minder bier geserveerd. Dat scheelt een slok op een borrel”, aldus de klokkenluiders.

De fluitjeswissel lijkt vooral te worden toegepast in cafés waar merken worden geschonken van het Heineken-concern, zoals ook Amstel en Brand. Zegsman Paul Weber meldt dat de brouwer standaard de grotere 22 cl-glazen levert. „Klanten moeten de kleinere variant gericht bestellen.”

Heineken bemoeit zich vervolgens niet met hoeveel de kroegbazen voor de zuinige biertjes vragen. Weber: „We geven geen prijsadviezen.”

Veel klanten merken volstrekt niet dat ze nippen aan een kleiner glas, zo melden de uitbaters die nog 22 centiliter tappen: „Pas als het grote en kleine glas naast elkaar staan, zie je het verschil.” Ze willen bargasten waarschuwen. „Sommige collega’s verhogen zelfs de prijzen, terwijl ze geruisloos naar de kleinere fluitjes overstappen”, zo melden exploitanten die niet met hun naam in de krant willen.

Eigenaar Ben de Koff van café Sportzicht in Aalsmeer spreekt zich wel in het openbaar uit en kenschetst het zonder prijsverlaging overstappen op kleinere glazen als ’de boel belazeren’: „Wij werken zelf met beide fluitmaten en hanteren daarvoor ook verschillende prijzen: het grotere glas is met 2,30 euro veertig cent duurder dan het kleinere.”

Uitleggen

Een rondgang door Leiden levert verscheidene cafés op die het fluitje van 18 centiliter gebruiken. „Ik ben er al twee of drie jaar geleden op overgegaan, juist om de kosten voor de gasten te drukken. Bij de introductie is ook de prijs verlaagd”, zo meldt eigenaar Maarten Collée van café ’l Espérance. Zijn kroeg behoort met een fluitjesprijs van 2,25 euro tot de goedkoopste in de stad. Bewust, zo meldt de exploitant: „Het is een gast niet meer uit te leggen waarom hij aan de bar drie keer zo veel betaalt als in de supermarkt. De prijsverhogingen van de brouwers jagen de klanten je zaak uit.”

Heel anders gaat het bij stadscafé City Hall in dezelfde stad. Hier wordt voor een minifluitje Heineken 2,80 euro gevraagd. Ter vergelijk: precies aan de overkant, bij het populaire café Einstein, is een groot fluitje van hetzelfde merk twee eurodubbeltjes goedkoper. Toch zegt assistent-bedrijfsleider Kariem Abdalla van City Hall nooit klachten te horen: „Mensen zien het verschil niet tussen een groot of klein fluitje. Bovendien verkopen we hier vooral vaasjes.”

Behalve de Heineken-merken kent ook Bavaria 18-centiliterfluitjes, waarnaar klanten van de Swinkels Family Brewers kunnen overstappen. „We hebben verschillende soorten glaswerk. De ondernemer bepaalt wat hij wil hebben en wij sturen daar verder niet in. Als brouwer zien we geen grote verschuivingen van het ene naar het andere glas”, zo meldt zegsman Reinier Rombouts namens de Swinkels Family Brewers.

De AB Inbev-merken kennen vooral grotere glazen: in het kleinste Hertog Jan-fluitje kan 20 centiliter. Dat geldt ook voor Grolsch, waar volgens zegsman Jaap Hulshof steevast een fluitje van een vijfde liter de standaard is. „Daaraan is en wordt niets veranderd. Maar dan spreek ik alleen over onze officiële glazen met reliëflogo. Als onze caféhouders eigen fluitjes aanschaffen bij de groothandel hebben wij daar geen zicht op”, aldus Hulshof.