’Universiteit is te wit’

Hiermee wordt een nieuw initiatief toegevoegd aan een lange lijst van ’diversiteitsacties’, waaraan beleidsmedewerkers, instellingen en organisaties massaal lijken mee te willen doen. Gemeenten rollen regenboogkleurige gaybra-paden uit om inclusiviteit te vieren. En een aantal jaren terug doken er plotseling in gemeentehuizen genderneutrale toiletten op. Om te voorkomen dat mensen zouden worden uitgesloten die zich geen man of vrouw voelden. De NS wekte in 2017 nog verbazing door de term ’Dames en heren’ op de zwarte lijst te plaatsen. Daarmee zouden mensen worden uitgesloten, vond NS. Voortaan sprak het vervoersbedrijf alleen nog over ’beste reizigers’. Sebastian Wijnands van studentenpartij De Vrije Student weet dan ook niet wat hij ziet, als hij het gewraakte diversiteitsplan van de universiteit openslaat. „Diversiteit is op zich prima, maar dit is een verzameling van rare uitspraken”, vertelt hij geschrokken. Het diversiteitsdocument komt uit de koker van een speciale Taskforce Diversiteit. Die sprak de afgelopen maanden met studenten en medewerkers over diversiteit en inclusie. Diversiteit is op de ’witte universiteit Utrecht’ hard nodig, staat er in het stuk. Nederlanders zouden vaak niet openstaan voor andere culturen. En studentenverenigingen zijn te wit. Een gebedsruimte met een gescheiden ingang voor mannen en vrouwen zou kunnen bijdragen aan meer diversiteit. Net als het aanbod van halal eten en jaarkalenders met feestdagen van andere godsdiensten. Zo opperden studenten tegen de onderzoekers. Wijnands kan er niet bij. Het steekt hem dat er door de universiteit totaal niet is overlegd. Daarnaast: „Een gebedsruimte druist rechtstreeks in tegen de seculiere principes van de universiteit”, vertelt hij. En ’Nederlanders’ over een kam scheren is voor een diversiteitsdocument wel heel vreemd. „Dit kan gewoon niet”, vindt Wijnands. „Juist een diversiteitsrapport zou groepen niet over een kam moeten scheren.” Bovendien onderbreekt iedere vorm van onderbouwing, stelt hij vast. Nu lijkt ’het witte perspectief’ bij de selectie van studenten een groot probleem. Er wordt te veel gedacht ’vanuit het witte eenzijdige elitaire perspectief’, vinden sommige studenten. ’Vage criteria’ moeten van tafel, want die werpen een drempel op. ’Vertel eens, hoe denk je over?’, is een typisch westerse vraag. Voor toekomstige studenten met een niet-westerse achtergrond kan dit een belemmering zijn, schrijven de auteurs. „De intentie is wellicht goed. Maar de universiteit Utrecht slaat hiermee een doodlopende weg in”, waarschuwt Sebastien Valkenberg, onderzoeker naar politieke correctheid. „Natuurlijk wil ik niet dat goede studenten onterecht worden uitgesloten”, stelt hij. „Maar ongelijke uitkomsten betekenen niet automatisch ongelijke kansen.” Ook kan al die nadruk over de afkomst in een uiterste geval leiden tot de ’tribalisering’ van de wetenschap, waarschuwt hij. „We maken nu nog een simpel schema: wit versus zwart. En man tegenover vrouw. De situatie in Amerika is niet hoopgevend. Daar heb je opleidingen voor en over Mexicanen. Idem met Fat Studies, Disanilitis Studies. Elke afkomst zijn eigen studie, die kant moeten wij niet op. Fragmentatie ligt op de loer als je eenmaal die weg inslaat. Het is verspilling van geld in een tijd waarin universiteiten het toch al niet breed hebben. Een van de opstellers van het rapport, verdedigt het document. „De Universiteit Utrecht is een vrij ’witte’ universiteit en hoewel we dat niet willen uitstralen, doen we dat impliciet wel”, zegt auteur Wieke Eefting. „Je wilt dat iedereen gelijke kansen heeft om hier binnen te komen.” Diversiteitsbeleid waar iedereen zich goed bij voelt, is wel ingewikkeld, erkent Eefting. „We hebben in het bestuursgebouw nu genderneutrale toiletten. Het blijkt dat vooral de Marokkaanse meiden dat helemaal niet zo prettig vinden. Die kunnen daar ook mannen tegenkomen. Het is heel lastig om alle groepen zich welkom te laten voelen.” Een woordvoerder van het college van bestuur benadrukt dat de diversiteitssuggesties als bijlage zijn toegevoegd. Het rapport gaat vooral over eerlijke kansen voor nieuwe studenten. Per opleiding wordt nu bekeken wat de huidige situatie is, en welke aanpak nodig is. De stelling dat Nederlandse studenten vaak niet openstaan voor andere culturen is niet per se iets wat het college onderschrijft, stelt een woordvoerder. Momenteel is er geen sprake van dat de voorstellen worden omgezet in beleid. De bijlage zou wel als inspiratie voor de toekomst kunnen dienen. Het college richt nu eerst de pijlen op instroom.