Ziekenhuizen houden adem in

„De ziekenhuisaantallen zijn in de afgelopen tien dagen veel te hard omhoog gegaan”, constateert Ernst Kuipers, voorzitter van het Landelijk Netwerk Acute Zorg. Zo is het aantal coronapatiënten op de verpleegafdeling volgens het LCPS in een week tijd bijna verdubbeld: van 245 naar 475. Hetzelfde geldt voor de intensive care: daar nam het aantal patiënten met Covid-19 tussen 16 en 23 september toe van 54 naar 104. Omdat het gemiddeld aantal dagelijkse ic-opnames over drie dagen boven de signaalwaarde 10 is uitgekomen (10,3), zijn de alarmbellen van het coronadashboard voor het eerst sinds mei afgegaan, wat de kans op verdere overheidsmaatregelen vergroot. Met name in de regio’s Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Leiden is de druk hoog. „62 procent van de coronapatiënten in de ziekenhuizen ligt daar”, zegt Kuipers. Daarom maakte het Leids Universitair Medisch Centrum al bekend planbare reguliere zorg, zoals operaties, uit te stellen. En dat is precies wat er tijdens de eerste golf massaal gebeurde en wat ziekenhuizen koste wat kost tijdens deze golf willen voorkomen. Dat kan door patiënten te spreiden. Omdat de ziekenhuizen in de Randstad deze week aangaven dat patiëntenspreiding binnen de regio niet langer goed mogelijk is, is het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding woensdag weer uit zijn ’zomerslaap’ sinds eind juni gehaald. Het centrum, dat niet langer in het Erasmus MC maar in Zeist gevestigd is bij de Landelijke Meldkamer Samenwerking, had woensdagmiddag alweer 14 patiënten naar andere regio’s overgeplaatst. „We hadden wel verwacht dat we in september weer zouden moeten beginnen, maar toch maak ik me zorgen”, verzucht Kuipers. „Per dag gaat het aantal ziekenhuisopnames met meer dan tien procent omhoog, echt te veel. En gezien de voortdurende toename van het aantal besmettingen zullen het aantal opgenomen patiënten en de verzoeken tot verplaatsing nog beduidend toenemen. Als er komende week weer een verdubbeling volgt, staat ons nog wat te wachten.” De zorgen zijn nog groter omdat het zorgpersoneel niet volledig hersteld is van de eerste golf. Woensdag bleek uit onderzoek van het Nationaal Centrum Preventie Stress en Burn-out (NCPSB), waaraan 123 ic-artsen en -verpleegkundigen meededen, dat 81 procent binnen vier maanden dreigt ’om te vallen’ vanwege de stress. „Ik denk dat Nederland ernstig rekening moet houden met een algehele lockdown”, siddert voorzitter Theo Immers. Volgens hem zijn medewerkers met een burn-out in de medische sector doorgaans meer dan een jaar uit de roulatie. „Dat beeld komt ons helaas bekend voor”, verzucht Kuipers. „We moeten daarom heel goed blijven kijken hoever we kunnen gaan.” De afgelopen maanden is keihard gewerkt om de ic-capaciteit van 1150 naar 1350 op te schalen. Volgens de planning moet dat op 1 oktober gerealiseerd zijn, vooral door het opleiden van zoveel mogelijk ondersteuners met en zonder verpleegkundige achtergrond. Met die nieuwe capaciteit is er nog een ruime marge ten opzichte van de in totaal 739 patiënten die er woensdag op de ic lagen. „Maar gezien de aanwezige stress is het belangrijk dat we die marge zo lang mogelijk behouden”, benadrukt de ’beddenplanner’. „Want als er inderdaad mensen uitvallen, moet de maximumcapaciteit omlaag.” Kuipers pleit dan ook voor een snelle evaluatie van de eerste ingestelde vervolgmaatregelen van vorige week in voornamelijk de Randstad, waarbij horecalocaties vanaf 01.00 uur dicht moeten en het verboden is je op te houden in gezelschappen van meer dan 50 personen (in plaats van 100). „Als er geen effect blijkt te zijn en het aantal nieuwe besmettingen aan het einde van deze week niet afgenomen is, moeten er strengere lokaal gerichte maatregelen komen.” Een lichtpunt is dat de gemiddelde ligduur van coronapatiënten op de ic daalt, van 22 dagen in maart en april naar 16 dagen in mei en juni. En ondanks de toegenomen druk is het nog te vroeg om Duitsland te bellen, stelt Kuipers. Dat land schoot ons tijdens de eerste golf te hulp door 58 Nederlandse ic-patiënten op te vangen. In een speciale podcast van Wierd Duk waarschuwt Bert Slagter dat de IC eind oktober vol ligt als het aantal coronabesmettingen in dit tempo blijft stijgen. Ook legt hij haarfijn uit hoe we alle statistieken moeten lezen: