Wat kost het klimaatbeleid?

Vandaag, precies een week voor de provinciale verkiezingen, presenteren het Centraal Planbureau (CPB) en het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) hun doorrekening van het concept-klimaatakkoord. De uitkomsten vormen een belangrijke basis waarop het kabinet zijn besluitvorming zal baseren. Wat wordt er doorgerekend? Onder leiding van VVD-coryfee Ed Nijpels hebben vorig jaar meer dan honderd organisaties onderhandeld over klimaatmaatregelen. Gezamenlijk deden ze voorstellen over hoe in Nederland de gezamenlijke CO2-uitstoot kan worden gehalveerd in 2030 ten opzichte van 1990. De plicht tot verduurzaming vloeit voort uit internationale afspraken die Nederland heeft gemaakt om aardse opwarming te beteugelen. Per sector werd één tafel ingericht: industrie, landbouw, elektriciteit, mobiliteit en de gebouwde omgeving. In totaal zijn aan de tafels circa zeshonderd maatregelen opgesteld. Wat zijn de belangrijkste maatregelen? Huizen van het gas afkoppelen is voor burgers een van de meest ingrijpende voorstellen. Al in 2021 moeten gemeenten een overzicht hebben van welke wijken als eerste overstappen op een andere wijze van verwarming zoals warmtepompen of een hybride cv-ketel. Voor mensen die de kosten voor isolatie niet kunnen betalen, komt er de optie van een gebouwgebonden lening. Ook de autobezitter wordt geraakt. Kopers van elektrische bolides kunnen duizenden euro’s subsidie krijgen, maar wie diesel of benzine rijdt, staat een opeenstapeling van belastingverhogingen te wachten. Wat is de doorrekening waard? Over het werk van de planbureaus is op voorhand al kritiek. Het Centraal Planbureau kijkt naar de inkomenseffecten voor huishoudens, maar deskundigen van Rabobank waarschuwden eerder dat het klimaatakkoord een financiële gatenkaas is. Veel kosten zijn ongedekt of verborgen en onduidelijk is wie ervoor opdraait. Daardoor is het volgens de experts van de bank niet mogelijk om precies te berekenen hoeveel lasten burgers op hun nek gaan krijgen. Het Planbureau voor de Leefomgeving rekent uit wat de plannen betekenen voor de CO2-doelen, maar in de Tweede Kamer zijn twijfels ontstaan over de methode die wordt gebruikt om de groei van het aantal elektrische auto’s te voorspellen. Deze som is geheim. Ook de blunder met de energierekening heeft de geloofwaardigheid van het PBL geen goed gedaan. Wat gebeurt er met de uitkomsten? Het kabinet gaat de doorrekeningen gebruiken voor een definitief klimaatakkoord. Over deze finale versie, die als het lukt eind april verschijnt, gaat de Tweede Kamer in debat. Voordat het kabinet een ei legt, moeten de coalitiepartijen het eens worden over welke plannen de eindstreep halen. Dat gaat nog een flinke kluif worden. Van VVD en CDA is bijvoorbeeld bekend dat ze niet enthousiast zijn over de autoplannen, terwijl D66 en CU juist zoveel mogelijk maatregelen willen doorduwen. Veel zal afhangen van de opbrengsten en de kosten. Na de politieke ronde wordt aan de onderhandelaars gevraagd om hun handtekening te zetten onder het klimaatakkoord. Wat staat er niet in? Een algemene CO2-heffing voor de industrie is niet meegenomen in de doorrekening. Deze veelgenoemde maatregel maakt geen deel uit van het klimaatakkoord. PvdA en GroenLinks hebben de planbureaus wel gevraagd om uit te rekenen wat zo’n klimaatbelasting doet. Het is de twee instituten niet gelukt om dit ook nog voor vandaag te maken. Met de twee linkse partijen is afgesproken dat de doorrekening nog wel dit voorjaar komt, op tijd voor het grote klimaatdebat.