„Hier is een discussie voor nodig”, erkent de voorzitter van de Europese Commissie tijdens een persconferentie. „Dit vraagt om een gemeenschappelijke aanpak. Maar het is een discussie die volgens mij gevoerd moet worden.”

Dat de ongekozen Von der Leyen hierover begint, is enigszins opmerkelijk en staat symbool voor de gretigheid om het thema volksgezondheid binnen te hengelen in het takenpakket van de Europese Commissie. Zo probeert Brussel verregaande bevoegdheden naar zich toe te halen met de oprichting van pandemieautoriteit Hera.

Taak lidstaten

In de kern gaat Brussel helemaal niet over volksgezondheid. Dat is nog altijd een exclusieve taak van individuele lidstaten en meerdere landen willen dat graag zo houden. Den Haag gaat dus over de inrichting van het vaccinatiebeleid. Formeel hoort zelfs de inkoop van vaccins niet tot het takenpakket van de EU. Vanwege de pandemie hebben de lidstaten slechts een uitzondering gemaakt en hebben zij het verstandig geacht om voor de inkoop eenmalig de krachten te bundelen.

Toch zijn de woorden van Von der Leyen, waarschijnlijk geïnspireerd door het geflirt met een prikplicht in haar vaderland Duitsland, niet zonder gevolgen. Met haar macht en zeggenschap over de agenda zwengelt ze nu een Europese discussie aan. Het is niet ondenkbaar dat sommige regeringssteden hier wel oren naar hebben. Veel lidstaten, ook Nederland, wijzen bij het nemen van coronamaatregelen graag naar andere landen met de boodschap: ’zij doen het ook’.