Snel verder onder druk om elektrische auto

De overheid wil altijd vooraf berekenen hoeveel subsidie, bijvoorbeeld via korting op de bijtelling, er aan elektrische auto’s uitgegeven mag worden. Maar dan moet wel uitgerekend worden hoeveel mensen er dan ongeveer zullen overstappen op een bepaald model auto. Dat is echter totaal misgegaan. Ernaast zitten Het rekenmodel dat de overheid en het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) daarvoor hebben gebruikt, bleek er vorig jaar een half miljard naast te zitten. Er werd veel meer subsidie verbruikt. En het plan was om het rekenmodel opnieuw te gebruiken om nieuwe uitgaven van maar liefst twaalf miljard te verantwoorden. Dit terwijl het rekenmodel in commerciële handen is en niemand behalve de eigenaar, die ook voor het bedrijf Tesla werkt dat baat heeft bij meer subsidie, het in kan zien. ,,Dit behoort open en controleerbaar te zijn”, zegt hoogleraar Maarten Steinbuch van de TU Eindhoven. Regeringspartijen CDA en VVD hameren hier ook op bij D66-staatssecretaris Snel (Financiën). Zelfs de rekenmeesters van het PBL kunnen niet zien hoe het model precies werkt. Ze hebben daar wel getest óf het werkt en dat leek volgens het PBL ’plausibel’. De medewerkers van het PBL konden cijfers invoeren en kijken of de uitkomsten ergens op sloegen. Maar hóe het rekenmodel werkt is ook voor hen onduidelijk. „Wij kunnen niet onder de motorkap kijken”, zegt een woordvoerder. Het is volgens experts opmerkelijk. Het Centraal Planbureau (CPB) bevestigt in een reactie dat de rekenmeesters daar slechts één rekenmodel hebben dat niet openbaar is omdat het van iemand anders is. Maar dat model mocht het CPB wel inzien. Het CPB werkt dus niet met modellen die ze niet precies kennen. Pijnlijk De subsidie voor elektrisch rijden is al met al een pijnlijk dossier geworden voor staatssecretaris Snel. CDA-Kamerlid Omtzigt en VVD-Kamerlid Lodders hebben er meerdere kritische vragen over gesteld en volgende week is er een hoorzitting over het onderwerp. Extra pijnlijk is dat Snel eerst beweerde dat het model gevalideerd is, maar het blijkt slechts ’getoetst’. En hij zei aanvankelijk dat de opdracht voor deze doorrekening openbaar was aanbesteed, maar dat blijkt ook al niet het geval. VVD en CDA willen niet ingaan op de vraag of de Kamer hiermee verkeerd is geïnformeerd. Zij lijken vooral in te zetten op een verandering van het systeem in plaats van een aanval op Snel zelf. Modellen „Waarom zou je een planbureau met modellen hebben, als ze zelf niet weten hoe hun modellen werken”, vraagt CDA’er Pieter Omtzigt. Hij wil dat er een open, controleerbaar model komt en merkt op dat Nederland vier keer zo veel subsidie per auto geeft als omringende landen. „Er gaat heel veel geld om in het subsidiëren van elektrische auto’s. Dat moet wel goed geregeld zijn”, zegt ook VVD-Kamerlid Lodders. Snel heeft onder druk van de Kamer al toegezegd te kijken naar de mogelijkheid van een eigen rekenmodel. Maar hij heeft nog niet concreet toegezegd dat het oude ook daadwerkelijk niet meer wordt gebruikt.