’Gevaren wielrennen moeilijk te beteugelen’

„Tom Dumoulin woont bij mij om de hoek. Ik zie zijn onuitputtelijke voorbereiding. Op dinsdag een val door een fout van een ander. Met mijn collega’s verzorgden wij in alle jaren misschien wel 20.000 sportlieden. De meesten wielrenners. Renners hebben iets bijzonders. Ze zijn onvervaard, stoutmoedig en als patiënt altijd vriendelijk en volgzaam. Het werk voor deze slaven van de weg is intussen deel van mijn beleving. Die heeft in de voorbije decennia een omslag gekend. Ik herinner mij een aantal Nederlandse kampioenschappen in Geulle met hooguit incidentele blessures, doorgaans schaafwonden. Maar niet in die mate die we heden ten dage zien. Snelheden worden groter, door vernuftige materiaalinnovaties, maar ook door uitgekiende trainingsprogramma’s en voeding. Neem daarbij de belangen die alsmaar groter worden met uitdijende pelotons. En er ontstaat een gevaarlijke toverdrank met risico’s. Het eind van deze ontwikkeling lijkt niet in zicht. Griezelig De lijst van renners die hard vallen met fatale afloop is griezelig lang. Wikipedia kent hierin geen geheimen. En echt, je schrikt bij het opnieuw doorlopen van casuïstieken. Zeker, ook in vroeger jaren waren er ongevallen, zoals de bijna fatale val van Gerrie Knetemann die op een auto knalde. De veelheid aan valpartijen in onze nieuwe tijd, vooral in de grote rondes, vertoont een opgaande lijn. De ontwikkeling in medische hulpmiddelen voor acute nood houdt hiermee gelijke tred. Bij een Giro zet de organisator twee doktersauto’s in, plus vijf ambulances, en een röntgenbus aan de finish. Of in een grotere armada aan medische voertuigen het antwoord zit? Slechts ten dele. Je zou daarbij kunnen stellen, het urgente medische aanbod is een vorm van ’symptomatisch behandelen’. De hoofdoorzaak - ontsporingen in een publieksvriendelijke, populaire sport - blijft optreden. Wielrenners worden geprezen om hun doorzettingsvermogen. Krimpend van de pijn toch weer de fiets pakken en de tocht vervolgen. In meerdaagse etappes als de Giro een veel gezien beeld, omdat klassementen worden verdedigd die nog twee weken moeten staan. Ik hoor de gevallen wielrenner zeggen als ik op hem toeloop: „Dok, hoe is het met m’n frame…?” Soms breekt je hart, als je ziet welk een hoopje ellende zo’n vraag stelt. Letsels De analogie in het voetbal mag ik wel eens vertellen op bijeenkomsten. Wat zegt een voetballer die is gevallen? „Mama, mama, mama….!” Zelfs doorgewinterde voetballers hebben niet zoveel moeite met de metafoor. Pieker even mee: in de Formule 1, die we dan binnenkort in Zandvoort mogen bewonderen, treden de laatste tijd ondanks de supersonische snelheden nauwelijks of geen letsels op. Omringd door vernuftige beschermingsmiddelen, een grindbak om weg te schuiven, is het contrast met wielrenners bijzonder groot. Alleen de valhelm beschermt de renner. Voor het overige is de schepping mens overgeleverd aan de geseling. Het beton is in de loop van de jaren niet mensvriendelijker geworden. Stuurfouten van je voorrijder zijn nog steeds alledaags. Ik weet nu al dat opnieuw carrières worden gebroken, het leed mee pedaleert. In onze volgwagen kijken wij als collega-medici elkaar soms vragend aan. De gevaren kennen we, maar ook wij hebben geen afdoende remedie.” Jos Benders is sportarts (VVS)