Verketterde klimaatprof: ’Er dreigt géén ramp’

„Af Bruno!” Vanachter een mok ochtendthee roept Curry haar twee enthousiaste honden tot de orde. Bruno en Rosie, tien jaar oud, brengen hun baasje echter amper van de wijs. Haar huis in Reno, op de flanken van de Sierra Nevada, lijkt een toevluchtsoord. Na de heksenjacht die haar vertrek inluidde als professor van het Georgia Institute of Technology zou ze haar leven kunnen wijden aan koi-karpers. Maar Curry zwijgt niet. In februari sprak ze, opnieuw, waarschuwend het Amerikaanse Congres toe: „De perceptie van een klimaat-apocalyps vernauwt onze beleidsopties.” Eén ding vooraf: Curry erkent klimaatverandering. Ze onderschrijft het risico dat de mensheid neemt door massaal broeikasgassen in de atmosfeer te pompen. Hoe graag tegenstanders ook zouden willen: Curry is niet weg te zetten als ’ontkenner’. Op basis van alle beschikbare wetenschap, verzameld door het VN-klimaatpanel IPCC, komt zij tot een eigen, nuchtere conclusie. Als het Nederlandse kabinet zijn burgers een klimaatakkoord wil opdringen onder het mom van klimaathaast, dan heeft Curry daar geen goed woord voor over. „Die alarmistische roep om urgentie is belachelijk.” Ze benoemt ook wat we niet weten. Juist dat maakt haar, voor velen, tot gevaarlijke rebel. Wat is uw grootste probleem met de IPCC-klimaatmodellen? „Voor de 21e eeuw negeren ze de belangrijkste natuurlijke factoren. Eind vorige eeuw zagen we een grote zonneactiviteit, die nu afneemt. Toch veronderstellen de modellen dat de invloed van de zon gelijk blijft. Vulkanen zijn een complete wildcard. De 20e eeuw had weinig vulkanische activiteit, maar begin 19e eeuw zagen we monster-erupties. Ook dat kan een koelend effect hebben. En dan zijn er nog de langjarige schommelingen in oceaanstromen.” Waarom zijn die laatste belangrijk? „Over vijf tot tien jaar gaat bijvoorbeeld de koude fase in van de Noord-Atlantische Oscillatie. Dat heeft grote invloed op het weer in de VS en Europa, maar ook op het ijs op Groenland en het zee-ijs op de Noordpool. Het zal de smelting remmen, net als mogelijk de opwarming door CO2. Toch veronachtzamen alle modellen dit als achtergrondruis. Daar begrijp ik niets van.” U verwacht dat de opwarming deze eeuw zal meevallen? „Ja, vanwege de observaties. Vanaf 1860 hebben we redelijke temperatuurmetingen. Als je rekening houdt met wat de zon en vulkanen deden, kun je schatten wat de invloed van broeikasgassen moet zijn geweest. Eén onzekerheid is de rol van aerosolen: in de lucht zwevende deeltjes van vervuiling. Die hebben een verkoelend effect. Maar de hoeveelheid aerosolen schatten we telkens lager in. Dus het opwarmingseffect van CO2 kan niet erg groot zijn. Dat maakt klimaatmodellen steeds minder geloofwaardig.” Wat moeten we dan? „Terug naar de tekentafel! Laten we eerst begrijpen hoe deze waterplaneet werkt, hoe oceaanstromen en atmosfeer elkaar beïnvloeden. Helaas zijn heel weinig onderzoeksprogramma’s daar diepgravend mee bezig. Te veel ’klimaatexperts’ zijn geografen en ecologen die hebben geleerd hoe ze een model op hun computer kunnen laten draaien. Maar zonder fundamentele kennis zijn die modellen onbruikbaar.” Een Nederlandse professor, Jan Rotmans, sleutelde als één van de eerste wetenschappers zo’n klimaatmodel in elkaar. „Ik ken de naam.” Zijn boodschap luidt: de modellen vertellen genoeg. Er is geen tijd te verliezen. „Dat klinkt als een politieke agenda. Hij spreekt niet als wetenschapper.” Toch stelt het IPCC op basis van modellen: CO2 veroorzaakt de opwarming. „De letterlijke tekst luidt: het is ’extreem waarschijnlijk’ dat meer dan de helft van de opwarming is veroorzaakt door de mens. Maar is dat 51 procent of 99 procent? Waarom zo’n spijkerharde formulering voor een zo weinig precieze stelling? De waarheid is: we weten niet wat de relatieve invloed is van mens en natuur. En we weten niet hoe het klimaat zich gedraagt deze eeuw. Ik schat de menselijke impact tussen de 40 en 60 procent.” Ooit maakte Curry deel uit van de mainstream. Toen ze na Katrina stelde dat de intensiteit van orkanen sinds 1970 was toegenomen, omhelsden alarmisten haar. „We kregen schouderklopjes.” Maar in gesprek met sceptici zag ze dat ook zij rake vragen stellen, bij rommelige temperatuurdata en overdreven opwarming. Door Climategate in 2009, de openbaring van duizenden ontluisterende e-mails tussen vooraanstaande klimaatexperts, raakte Curry helemaal genezen. „Ik dacht: dit heeft de potentie om de klimaatwetenschap en het IPCC te vernietigen.” Wat las u in de e-mails? „Veel bullying. Academisch bullying. Smerige spelletjes. Geen tolerantie voor andere ideeën dan uit hun eigen club. En het vooropgezette plan, door figuren als de Amerikaanse wetenschapper Michael Mann, om aanvragen door sceptici op grond van openbaarheid van bestuur te saboteren.” Van die praktijken had u via sceptici toch wel gehoord? „Het is heel anders als je het zwart op wit bevestigd ziet.” En toen? „Ik besloot een essay te schrijven over integriteit en klimaat. Ik stelde dat we transparanter moeten zijn, onze data openbaar toegankelijk moeten maken, dat we moeten luisteren naar sceptici en open en eerlijk behoren te zijn over onzekerheden. Klinkt redelijk toch? Er volgde een complete stilte. De meeste collega’s vonden het stuk afschuwelijk. Dat was het begin van mijn verbanning.” Het tijdschrift Scientific American noemde u een ketter. Wat vond u daarvan? „De kop luidde: ’Klimaatketter keert zich tegen collega’s’. Het toont aan dat het godsdienstfanaten zijn. Het zegt niks over mij.” Lachend: „Zeloten!” Is er iets verbeterd? „De werkgroepen binnen de IPCC doen beter werk. Meer nuchterheid en aandacht voor onzekerheid. Maar het grootste probleem, het spinnen in de samenvatting voor de beleidsmakers, is onveranderd. Ze doen aan cherry-picking met jaartallen. ’Oh, we zien een alarmerende trend sinds 1970.’ Terwijl er, als je terugkijkt – zoals bij orkanen – tot 1950 of 1930, helemaal geen trend is. Een zeer complexe en onzekere boodschap wordt gedestilleerd tot een gehyped alarmsignaal. Hoe hoger in de voedselketen van het IPCC, hoe harder de alarmbellen afgaan. Het publiek hoort: de wereld staat in brand! Het is gekkigheid. Kinderen bang maken heeft echt geen nut.” Wat vindt u van klimaatspijbelaar Greta Thunberg? „Een opmerkelijk persoon...” Waarom opmerkelijk? „Vanwege haar communicatievaardigheid, voor een kind van haar leeftijd. De aandacht van de wereld grijpen is bijzonder. Maar ze is ook erg misleid en ziek. Ze wordt gemanipuleerd. Dat is triest, maar het is wat het is.” Is het klimaatdebat nog steeds vergiftigd? „Verschrikkelijk. Maar ik doe mijn eigen ding. Met het bedrijf Climate Forecast Applications Network helpen we ondernemingen klimaat- en weersrisico’s in te schatten. Klanten hebben geen interesse in hypes, noch in het ontkennen van dreiging. Ze zoeken gewoon de beste en eerlijke risico-inschatting.” De academische wereld werkt niet zo. „Nee! Daar word je beloond voor aandacht. Publicaties in belangrijke tijdschriften, persberichten, interviews. Want die leiden tot meer erkenning en financiering. Zo speel je het spel van carrière maken in de wetenschap. Je haalt daarin geen succes door vraagtekens te zetten bij klimaatverandering.” Dat is een ziek systeem. „Ja, een ziekelijke cyclus. De stimulansen zijn pervers. Volledig.” Is dat een probleem voor onze samenleving? „Voor de samenleving, voor universiteiten en voor de opleiding van een nieuwe generatie.” Eén van uw laatste publicaties gaat over zeespiegelstijging. Wat kunnen we verwachten? „Wees niet verrast als de zeespiegel met 30 centimeter stijgt in deze eeuw. Misschien 60 centimeter. Maar alles boven de 90 centimeter is zeer onwaarschijnlijk. Het meest alarmerende dat zou kunnen gebeuren, is het uiteenvallen van de westelijke Antarctische ijsplaat. Maar dat wordt beïnvloed door geologische processen, niet door broeikasgas. Het continent ligt onder zeeniveau door het enorme ijsdek dat erop ligt. Het is onstabiel. Maar daar heeft klimaatverandering weinig mee te maken, je ziet rond Antarctica helemaal geen opwarming.” Alarmisten wijzen graag naar Antarctica om hel en verdoemenis te preken als we niet snel onze uitstoot beperken. „Dat weet ik. Maar het is veel waarschijnlijker dat ondergrondse processen, zoals vulkanen, daar dominant zijn. Niet CO2.” Op tafel bij de Nederlandse premier ligt een ingrijpend klimaatvoorstel dat roept om hernieuwbare energie en het van gas loshalen van huizen. „Stoppen met kolen is goed. Maar ik zou aan aardgas vasthouden. Tot er betere oplossingen zijn. We hebben tijd nodig om uit te zoeken wat de beste technologieën zijn. Wind en zon zijn ook al technologieën uit een vorige eeuw. Als je nu vol inzet op hernieuwbaar, blijft aardgas als achtervang onvermijdelijk.” Op het platteland zorgen wind- en zonneparken voor sociale onrust. „Het probleem met wind en zon is dat je grote oppervlakten nodig hebt. Als je het land daar niet aan wilt besteden, moet je kiezen voor nucleair. Kernenergie klinkt als de beste oplossing voor Nederland.” Maar voor kernenergie zou de tijd te kort zijn, stellen opstellers van het klimaatakkoord. Er is geen tijd, de wereld vergaat! „Ja, dat is belachelijk. Echt onzin. Het idee van haast is werkelijk hooghartig. Dat heb ik voor het Amerikaanse Congres ook steeds verteld.”