Beeld voor Theo van Gogh nu herdenkingsplek voor Samuel Paty: ’Zo barbaars’

De vijftigers hebben beiden een achtergrond als leraar. „Daarom raakte het mij misschien wel extra”, vervolgt de vrouw uit Haarlem. „Je denkt aan hoe Paty heeft geprobeerd zijn leerlingen te onderwijzen over een moeilijk onderwerp. En dan zo’n gruwelijke daad… Ik was daar echt geëmotioneerd door. En helemaal toen Elan Philippe bij De Vooravond ’Adieu Monsieur Le Professeur’ zong, deed het me veel.” De hele donderdag kunnen er bloemen worden gelegd in het Oosterpark. „Dat wilde ik gelijk, toen mijn man het vertelde”, zegt de Haarlemse. „Op die manier kan ik met een daad uiting geven aan wat ik voel. Het is nu net alsof ik er toch iets aan doe. Dat is fijn. Ik hoop dat meer mensen vandaag hiernaartoe komen en bloemen leggen.” ’Ik wilde hier pe se heen’ Het zijn er niet zo veel, maar de bezoekers komen en gaan gestaag. Suzanne uit de Staatsliedenbuurt vindt het prettig dat ze er vroeg in de ochtend is. „Ik ben 72 jaar en heb niet meer zoveel energie. Maar ik wilde hier per se heen. Deze daad me weer denken aan de moord op Theo van Gogh en dan is het helemaal toepasselijk om hier bloemen neer te leggen bij De Schreeuw.” Het monument van kunstenaar Jeroen Henneman werd in 2007 neergezet ter nagedachtenis aan de regisseur, columnist en programmamaker Theo van Gogh. Hij werd in 2004 vermoord vanwege zijn uitlatingen. ’Een oneindige schreeuw als symbool voor de vrijheid van meningsuiting’, staat bij het monument. Een gepensioneerde docente in theaterwetenschappen glimlacht minzaam. Zij woonde in de buurt van het Oosterpark en komt even naar haar oude buurtje. Eerst langs de dokter en dan een paar paarse bloemen ter nagedachtenis van de Franse leraar Paty neerleggen. „Ik ben niet zo iemand, die op de barricade staat en roept ’dit nooit meer’, maar ik wilde voor mezelf wel graag bloemen neerleggen. Ik kan er namelijk ook niet zomaar aan voorbij gaan. Het popt de laatste dagen steeds in mijn hoofd.” Ze denkt na hoe dat komt. „Voor een deel natuurlijk omdat dit ook zo ver van ons af staat. Als je het niet met elkaar eens bent, dat kan, maar dan geef je toch in het uiterste geval een pof. Iemands hoofd eraf hakken, dat staat zo verschrikkelijk ver van onze maatschappij. En omdat ik zelf ook docente was, associeer ik me er wel meer mee.” ’Een gevoel van machteloosheid’ Organisator Judy Frijling is blij dat bij het monument een plek ontstaat, waar mensen hun gevoelens kunnen uitdrukken door het neerleggen van bloemen. „Ik hoor bij velen over een gevoel van machteloosheid en ik herken dat. Wat kan je tegen zo’n gruweldaad als in Frankrijk doen? Ik hoop dat het hier vanavond helemaal vol ligt met een bloemenzee. En dat we op die manier een heel sterk signaal afgeven. Onze veiligheid wordt aangetast en Nederland wil dit massaal niet. Wij zijn solidair met onze vrijheid van meningsuiting, met Frankrijk en met de leraren. Vooral ook met hen. Zij moeten dit soort boodschappen gewoon kunnen blijven brengen. ” Rob en Fennie uit Amsterdam-Noord beamen die woorden gretig. De echtelieden zijn met de auto naar Oost gekomen, want fietsen gaat niet meer. Fennie: „Maar die bloemen moesten er liggen. Het zijn er nog niet zoveel bij elkaar, maar we hebben met Nederland nog een hele dag.” Rob knikt hard ja. „Het kan toch niet wat er is gebeurd. Zo gruwelijk. Als we de straat opgaan voor een zwarte man uit Amerika, dan verwacht je nu toch helemaal dat mensen boos zijn en zich laten horen voor een leraar van een paar honderd kilometer verderop!” ’Leraar deed zijn best’ Wendelien is een van de jongere bloemenleggers. De persoonlijk medewerker van Tweede Kamerlid Chantal Nijkerken werd afgelopen week ontzettend verdrietig van de Franse gruweldaad. „En vooral omdat Samuel Paty mij een capabele leraar lijkt. Ik denk dat hij het onderwerp van vrije meningsuiting echt respectvol aanvloog. Mensen mochten de klas verlaten. Hij deed echt zijn best om iedereen in de waarde te laten. En dan onthoofd worden. Het is zo barbaars. Afschuwelijk als iemand denkt dat hij zoiets kan doen, omdat hij de waarheid in pacht denkt te hebben. Dat kan niet. Daar wil ik graag bloemen voor neerleggen.”