Kopstuk Europees Parlement: Nederland moet water bij de wijn doen

Manfred Weber (47) ging op voor de baan van voorzitter van de Europese Commissie, maar werd het net als Frans Timmermans niet. Nu wil hij als invloedrijke christendemocraat mede aan de wieg staan van een nieuwe Europese meerjarenbegroting en het omstreden Herstelfonds waarmee de op z’n gat liggende economie een vliegende start moet kunnen maken. Maar Nederland, Oostenrijk, Denemarken en Zweden zijn uiterst waakzaam voor al te wilde plannen. Vrijdag staat een EU-top over het heikele onderwerp op de agenda. Wij hebben het in Nederland tegenwoordig over de ’verstandige vier’ in plaats van over de ’zuinige’ of zelfs ’vrekkige vier’, zoals ze in Brussel ook wel worden genoemd. Wat heeft uw voorkeur? „Dat is lastig, maar het zijn redelijke vragen die er leven. Dat is normaal en ik respecteer de Nederlandse positie. Maar hun positie past ook bij wat de EVP wil. Landen die willen lenen moeten een geloofwaardig terugbetalingsprogramma laten zien, er zijn voorwaarden voor subsidies enzovoort.” Nederland wil best solidair zijn maar alleen met leningen. „Leningen alleen zijn niet genoeg voor wat we nu nodig hebben. Het idee van het Herstelfonds is om de economie een kickstart te geven. We moeten ons realiseren dat we allemaal in hetzelfde bootje zitten. De Nederlandse of Duitse economie kan zich niet herstellen als niet ook de Italiaanse economie zich herstelt. De hele Europese economie moet een boost krijgen.” Prima, maar waarom kan dat niet met alleen leningen? „Omdat we investeringen nodig hebben en het duidelijk is dat sommige landen daar niet toe in staat zijn. Hun schulden lopen te ver op. En vergeet niet, normaliter werken we via de Europese begroting ook met subsidies. Het is niks nieuws in die zin.” Hoeveel van het pakket moet uit leningen bestaan en hoeveel uit subsidies? „Ik vind het voorstel van de Commissie redelijk. Dus 500 miljard aan subsidies en 250 miljard aan leningen. Natuurlijk moeten er nog onderhandelingen plaatsvinden. Maar ik vind het niet de juiste vraag. We weten dat het een last is voor toekomstige generaties, want in beide gevallen wordt er geld geleend. De echte vraag is: hoe gaan we dat geld inzetten? Als we het eens zijn over het principe van solidariteit – en dat is Nederland ook – dan moeten we het daar over hebben.” Hoe kan het verantwoordelijk zijn om honderden miljarden te lenen en de rekening door te schuiven naar de toekomst? „Wat is het alternatief? Als je het niet doet, wordt het een verloren decennium voor de hele EU-economie. Er zullen veel bedrijven failliet gaan. Sommige landen hebben een te zware schuldenlast en kunnen dit niet alleen aan.” Toch is er een gevoel van onrechtvaardigheid. In de vorige crisis bezuinigde Nederland fors en bouwde flinke buffers op. Anderen lieten dat na. Nu mag de Nederlandse belastingbetaler te hulp schieten? „Alle Europeanen hebben geleden, ook de Spanjaarden en Italianen. Maar u hebt gelijk. Over het algemeen kun je zeggen dat Nederland beter voorbereid is dan veel anderen. Dat heeft veel van doen met de politieke achtergrond van een land, centrumrechts bestuurde landen staan er beter voor. Maar als we vandaag om solidariteit vragen gaat dat specifiek over corona. Niemand is verantwoordelijk voor deze crisis. Daar kun je de Italianen niet de schuld van geven. Als we nu niet laten zien dat we met een sterk, gezamenlijk antwoord komen dan vrees ik een nieuwe golf van populisme en rechts-extremisme.” Harde voorwaarden zijn voor Nederland cruciaal. Hoe dwingen we die af? „Allereerst moet een land een duidelijk plan hebben voor een project. Ten tweede wordt er alleen in tranches uitgekeerd. Als je aan de voorwaarden voldoet dan volgt pas de volgende uitbetaling. De Europese Commissie moet hier bovenop zitten, we verwachten niks minder.” Wat staat er voor Nederland op het spel? „De interne markt, handelsbelangen. Nederland is sterk afhankelijk van de Europese markt. Het kan zijn dat we over twee of drie jaar moeten vaststellen dat China van onze verdeeldheid heeft geprofiteerd. Zij kopen bedrijven op in Europa en zijn al ver met een medicijn. Ik wil dat niet meemaken. Maar dat is wel de globale realiteit. Daarom moeten we de interne markt redden.” Het CDA maakt onderdeel uit van uw politieke familie. Minister Hoekstra is er hard ingegaan in Brussel. Oefent u nog invloed uit? „Er is flinke discussie in de partij, maar ook grote gemeenschappelijke overeenstemming over wat er nodig is. We moeten nu binnen de EVP de dingen in evenwicht gaan brengen met elkaar.” Hoekstra heeft bekendgemaakt geen CDA-leider te willen worden. Maakt dat het makkelijker in Europa aangezien hij in Brussel als een enorme dwarsligger wordt gezien? „Dat is een Nederlandse kwestie. Daar wil ik geen commentaar op geven.” Wat verwacht u van de Europese top vrijdag? „De bereidheid om naar elkaar te luisteren. Ik verwacht nog geen deal, ook omdat het een videoconferentie is. Het zal een kleurrijk debat worden. Maar we hebben een besluit nodig voor de zomervakantie. Dit kan niet nog maanden voortslepen. Er zijn nu antwoorden nodig.” Dus nog een of twee toppen in juli? „Dat is zeer waarschijnlijk.” Staat de toekomst van Europa op het spel? „Ja, absoluut. Onderschat dit niet.”