Met deze bijzondere verklaring voor het ontstaan van slokdarmkanker weerlegt het Internationaal Agentschap voor Kankeronderzoek (IARC), gevestigd in Lyon, de jarenlange aanname dat koffie kon worden gezien als een mogelijk ’carcinogene’ ofwel kankerverwekkende (vloei)stof.

Ook de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) is nu overtuigd geraakt door de conclusies van een studiegroep van 25 internationale experts die het agentschap hierin adviseerde. De WHO heeft hun adviezen overgenomen en stelt in een officiële verklaring dat ,,het drinken van zeer warme dranken met een temperatuur van 65 graden of hoger vanaf nu kan worden aangemerkt als ’waarschijnlijk kankerverwekkend’.”

Volgens prof. dr. ir. P.A. van den Brandt, hoogleraar in de epidemiologie van kanker aan de Universiteit van Maastricht, kunnen zeer hete vloeistoffen die keer op keer volledig ongekoeld de keel binnenstromen de cellen in de slokdarm beschadigen en er het risico op kanker mee verhogen. ,,Het zelf-reparerend vermogen van de cellen wordt door de herhaalde ’verbranding’ zwaar op de proef gesteld en uiteindelijk buiten werking gesteld. Kanker kan dan het gevolg zijn.”

Van den Brandt is samen met onderzoeker ir. Peter Hollman van de Wageningen Universiteit (afdeling humane voeding) één van de twee door het IARC geraadpleegde Nederlandse deskundigen. ,,Bij dit kankerrisico gaat het niet alleen om koffie”, zegt Van den Brandt, ,,maar ook thee en alle andere dranken die heet tot soms zeer heet worden gedronken. Zoals ook bijvoorbeeld maté, dat is een veel in Zuid-Amerika gedronken drank. Ze noemen maté ook wel chimarrão of paraguaythee, getrokken van yerba maté-bladeren. Het brouwsel gaat vaak zeer warm – soms wel heter dan 70 graden – via een soort metalen rietje rechtstreeks de keel in…” De thee is populair in Paraguay, Bolivia, Uruguay én Argentinië. Van den Brandt: ,,Als koningin Máxima, zelf Argentijnse, maté drinkt, dan hoop ik dat ze haar thee eerst wat laat afkoelen.”

Professor Piet van den Brandt moet er zelf niet aan denken dat hij zijn ’binnenste’ regionen aan zoveel hete vloeistoffen blootstelt. ,,Het is beter om koffie eerst wat te laten afkoelen. Hier in Nederland drinken wij de koffie tussen 40 en 60 graden. Dus als je je tong bijna verbrandt, even niet verder drinken! Maar er zijn landen, zoals Iran, waar de koffie véél heter wordt geconsumeerd. Daar komt slokdarmkanker erg veel voor. De situatie in Iran bracht ons als groep experts op het idee om, onderzoekstechnisch, de drank te scheiden van de hitte als oorzaak van kanker.”

In Nederland wordt deze vorm van kanker per jaar bij circa 2300 personen ontdekt. Over een oorzakelijk verband met hete vloeistoffen is niets bekend.

Het Wereld Kanker Onderzoek Fonds, in Amsterdam, zegt in een reactie het onderzoek ,,heel relevant” te vinden voor landen waar slokdarmkanker vaker voorkomt en traditioneel dranken zeer heet worden gedronken. ,,In Nederland zijn roken, alcohol en overgewicht de belangrijkste risicofactoren voor slokdarmkanker.”