Politieke midden moet onvrede serieus nemen

Deze week werd deze trend weer bevestigd in Oostenrijk door de grote winst van de rechts-populistische partij FPÖ.

Nationaal

Al deze partijen hebben gemeen dat ze voorstander zijn van een naar binnen gerichte nationalistische politiek. Ze willen  terug naar vroeger met een eigen munt, uit de EU en zoveel mogelijk gesloten grenzen.  Deze partijen bieden de kiezers gouden bergen, zoals baas in eigen land, geen last meer van het gehate Brussel en een eigen nationaal financieel en economisch beleid.

Naar eigen zeggen zullen ze met dit eigen beleid er voor zorgen dat de economische groei toeneemt, de werkloosheid daalt en de welvaart eerlijker wordt verdeeld. Niet alleen in Europa zien we onder de bevolking een toenemende onvrede over het huidige economische systeem en de toenemende globalisering. 

Bij de campagne voor de presidentsverkiezing in de VS scoren de  Democratische kandidaat  Sanders en de Republikein Donald Trump met hun keuze voor nationaal op de VS gericht beleid en het afwijzen van het verruimen van het vrije handelsverkeer.

Aandacht voor onvrede

Tot voor kort hadden de gezaghebbende internationale economische denktanks, zoals de OESO en het IMF weinig belangstelling voor de opmars van politieke protestpartijen en vertrouwden ze op de klassieke middenpartijen die al decennia lang het economische beleid in de meeste landen bepalen. 

In een recent rapport van het  IMF zien we een kentering. Geconstateerd wordt dat het huidige economische systeem steeds meer onder vuur komt te liggen en dat het nodig is dat regeringen met oplossingen komen om de maatschappelijke onvrede weg te nemen.

Aantasting groei

Een concrete uitwerking over hoe dat moet ontbreekt nog. Het rapport volstaat met maatregelen om de economische groei aan te jagen en belastinghervormingen waarmee de ongelijkheid kan worden verminderd. Het IMF is vooral bezorgd dat het groeiende protest de groei van de wereldeconomie zal aantasten.

Zo waarschuwt de denktank voor de schadelijke gevolgen van een Brexit in het VK. Als de Britse kiezers op 23 juni 2016 tijdens het referendum in meerderheid kiezen voor het verlaten van de EU  dan zal volgens het IMF niet alleen de economie van het VK zware schade oplopen, maar ook de wereldeconomie. De verwachte economische groei zal overal afnemen.

Negatieve gevolgen

Afgelopen woensdag  werd deze alarmerende analyse bevestigd door een studie van de OESO. Het vertrek uit de EU kost elke Brit bijna 3000 euro per jaar en de Britse economie zal over vier jaar 3 procent kleiner zijn dan bij handhaving van het EU-lidmaatschap. 

Een Brexit heeft niet alleen voor de Britten negatieve gevolgen.  Volgens de OESO zal ook de groei in de overige EU-lidstaten afnemen en over vier jaar 1 procent onder het niveau liggen dat in 2020 kan worden bereikt als de Britten binnen de EU blijven. 

Vanwege de intensieve handelsrelatie met het VK zal de Nederlandse economie door een Brexit het hardst worden getroffen en hier tot een verlies van vele tienduizenden banen leiden.

Bangmakerij

In het VK zien we dat voorstanders van een Brexit tot op heden volstaan met  de stellingname dat alle rapporten over de nadelige gevolgen van een Brexit bangmakerij zijn.

Ze houden de keizers ook voor dat hun land buiten de EU meer mogelijkheden heeft om een economische wereldmacht te worden en dat de Britse economie juist extra zal groeien.

Deze bewering stoelt op de gedachte dat het VK zelf overal in de wereld gunstige handelsverdragen kan sluiten, zoals met de VS. President Barack Obama heeft dit idee al naar de prullenbak verwezen.

Brexit

De VS doet liever zaken met een economische grootmacht als de EU en  Obama heeft de Britse kiezers geadviseerd om binnen de EU te blijven. In het VK wordt de Amerikaanse opstelling als een forse tegenslag voor het Brexitkamp gezien.

Eerder had Brussel dit kamp al duidelijk gemaakt dat bij het verlaten van de EU alle handelsregelingen met de EU en de lidstaten automatisch vervallen en dat het VK daarna opnieuw zal moeten onderhandelen. Deze zullen vele jaren in beslag nemen en de uitkomst zal voor het VK veel slechter zijn dan de voordelen die het EU-lidmaatschap biedt.  

Minder Brussel

We willen niet speculeren over de uitslag van het Britse referendum, maar de opmars van protestpartijen en de discussie in het VK maken wel duidelijk dat de gevestigde politieke partijen in de EU niet meer kunnen volstaan met doemscenario’s, maar zelf met een adequaat antwoord moeten komen op de maatschappelijke onvrede.

Dat begint in ieder geval met het goed luisteren  naar  teleurgestelde en protesterende burgers en het serieus nemen van de maatschappelijk onrust over economische ontwikkelingen. Daarmee kan niet worden volstaan.

Betere prestaties

De Europese regeringsleiders moeten met een concreet beleidsprogramma komen dat snel en voor iedereen goed zichtbaar leidt tot minder Brussel en meer nationaal. Omdat Nederland op dit moment EU-voorzitter is, heeft premier Mark Rutte een unieke kans om hier het voortouw te nemen.

Tegelijk moeten de protestpartijen worden uitgedaagd om aan te tonen hoe en met welke maatregelen ze betere prestaties gaan leveren dan de klassieke politieke partijen en gaan zorgen voor meer welvaart voor de burgers.