Veel radicale moslims in vizier

De cijfers zijn onderverdeeld naar politie-eenheid. De eenheid Den Haag staat bovenaan met bijna 130 geloofsradicalen die in beeld worden gehouden door de politie. De regio Midden-Nederland, met steden als Utrecht, Amersfoort, Huizen, Zeist, staat op de tweede plaats met vijftig ‘gevaarlijke types’.

De politie is nimmer specifiek geweest over de exacte aantallen potentieel gevaarlijke radicalen in Nederland, die permanent onder het vergrootglas liggen. De AIVD stelde eerder dat Nederland naar schatting enkele honderden jihadisten telt en enkele duizenden sympathisanten.

Over de criteria die de politie gebruikt voor het plaatsen van mensen op deze lijst gevaarlijke types wil Helma Huizing, woordvoerster van de korpsleiding van de Nationale Politie niets zeggen, na overleg met de NCTV: ,,Als we inzicht geven in onze werkwijze, kunnen deze mensen anticiperen daarop en ontkomen aan onze aandacht.” Ook over de gevaarzetting van deze 345 radicale personen wil de politie niets zeggen. ,,Geen onwil, maar als we die info delen is dat tactisch onhandig.”

Nederland telt circa 220 volwassen jihaduitreizigers, van wie er ruim veertig zijn teruggekeerd, aldus de laatste schattingen van de AIVD.

Gelogen

De meeste terugkeerders hebben gelogen over de reden voor hun terugkeer dat ze ,,klaar met hulpverlening” waren of dat ,,de vakantie voorbij” was. Maar uit geheime bronnen van de inlichtingen- en veiligheidsdiensten blijkt de ware reden in de meeste gevallen een ,,combinatie van desillusie en persoonlijke omstandigheden”, aldus een NCTV-analist, die niet met naam genoemd wil worden uitveiligheidsoverwegingen. ,,Er is een groot verschil tussen wat ze zeiden dat hun reden was en wat wij wisten uit gerubriceerde gegevens wat de échte redenen zijn geweest.”

,,Vrouwen kwamen terug om te bevallen, of mannen bleken panisch van angst te reageren op wapengeweld, sommigen bleken onhandig met wapens of domweg totaal ongeschikt om te vechten”, aldus een NCTV-analist. ,,Hele menselijke aspecten, zoals gemis van familie en heimwee, gedesillusioneerd in wat ze meemaken. Chaos, ontbering, gebrek aan leiderschap, on-islamtisch gedrag van andere strijders, ruzie om geld, vechten om macht, onderling wantrouwen, dat zijn de wáre redenen waarom mensen terug keerden.”

De inlichtingen- en veiligheidsdiensten zagen onder de ‘eerste generatie terugkeerders’ geen aanwijzingen dat mensen de opdracht hadden gekregen voor het plegen van aanslagen. Van de meeste terugkeerders gaat dus geen enkel gevaar uit. Van een ‘tweede generatie terugkeerders’ is geen sprake, want sinds anderhalf jaar keren nog amper mensen terug. ,,In anderhalf jaar tijd zijn er maar tien extra terugkeerders gezien.”

Schaamte

Veel terugkeerders blijken zich maandenlang schuil te hebben houden in Nederland voor mede-radicalen uit schaamte dat zij de ‘heilstaat’ hadden ontvlucht. ,,Het is niet stoer om te zeggen dat je de kans hebt laten glippen om ‘in het paradijs’ te wonen. Onder radicalen worden ze belachelijk gemaakt. Maar na enkele maanden worden de meeste ook wel weer vergeven. Daarom is het belangrijk deze terugkeerders zo snel mogelijk te benaderen voordat zij terugkeren in de boezem van hun oude, radicale kring.”

Ruim de helft van de onderzochte terugkeerders blijkt al binnen drie maanden terug te zijn gekomen naar Nederland. Maar in die korte tijd hadden de mannen gevechtstraining en zelfs oorlogservaring opgedaan. ,,De kortste periode was iemand die er maar twee weken zat.”

Opmerkelijk is dat maar liefst 70 procent van de familieleden van de onderzochte terugkeerders ,,weerstand bood” tegen de uitreis.

Massamoordenaar

Sultan Berzel, de 19-jarige zelfmoordterrorist uit Maastricht die zichzelf opblies in Irak, wordt door de Nederlandse inlichtingen- en veiligheidsdiensten als de ,,grootste massamoordenaar van Nederland”. ,,Hij heeft minstens twintig mensen mee de dood in gesleurd toe hij zijn bom liet ontploffen bij een politiebureau in Irak.”

Soms ontvangen familieleden in Nederland verhalen op dat uitreizigers graag willen terugkeren. Maar op hulp van de Nederlandse overheid hoeven zij niet te rekenen, simpelweg omdat het te gevaarlijk is. ,,Het is onmogelijk. Zelfs het verlenen van bijstand aan ‘spijtoptanten’ is moeilijk, omdat er geen vertrouwen is in de oprechtheid.”