Onzekerheid over de varianten – en de gevolgen voor de bescherming – is onderwerp van debat. Het kabinet is verdeeld over mogelijke versoepelingen. Experts stellen dat er weinig versoepeling mogelijk is.

• Amsterdam Dance Event bereidt fysieke editie voor
• Corona-thuistest: kort staafje, snelle uitslag en bij één streepje lonkt vrijheid
• Avondklok tikt maar door: belofte Rutte nog altijd niet ingelost
• ’Theater- en museumbezoek in april mogelijk met toegangstest’

Lees hieronder het laatste nieuws over de coronacrisis:

18.20 - Ook Pfizer test coronavaccin op kinderen

Het coronavaccin van Pfizer en BioNTech wordt ook getest op kinderen. Woensdag hebben de eerste proefpersoontjes een inenting met het middel gekregen. De jongste deelnemers zijn zes maanden oud, laat Pfizer donderdag weten.

Aan de eerste test doen 144 kinderen mee. De ontwikkelaars willen weten of het veilig kan worden toegediend en wat de goede samenstelling van een dosis is. De volgende stap is kijken hoe het afweersysteem reageert op het middel en hoe goed het dus beschermt tegen het coronavirus. Aan die proeven zullen ongeveer 4500 kinderen meedoen. In de tweede helft van dit jaar moet het onderzoek klaar zijn.

Het vaccin van het Amerikaanse Pfizer en het Duitse BioNTech is vooralsnog alleen bedoeld voor mensen van 16 jaar en ouder. Jongere kinderen worden sowieso nog niet gevaccineerd tegen het coronavirus. Nederland moet voor het einde van het jaar bijna 20 miljoen doses van het Pfizer-vaccin krijgen. Daarmee kunnen bijna 10 miljoen mensen worden gevaccineerd.

Moderna, fabrikant van een ander vaccin, begon onlangs met het testen van dat middel op kinderen.

17.00 - Denemarken gaat ook de komende weken niet prikken met AstraZeneca

Denemarken gaat ook de komende weken vermoedelijk geen mensen inenten met het coronavaccin van AstraZeneca. De Deense autoriteiten hadden het gebruik van het middel deze maand stilgelegd vanwege zorgen over mogelijke bijwerkingen. Ze maakten donderdag bekend dat die maatregel met nog eens drie weken wordt verlengd, tot 18 april.

Denemarken en andere Europese landen besloten eerder deze maand tot een vaccinatiepauze na meldingen over trombose bij ingeënte mensen. De Europese toezichthouder EMA herhaalde later dat het vaccin veilig en effectief is. Daarna durfde onder meer Nederland het aan om weer te gaan vaccineren, maar de Denen waren er nog niet gerust op.

Het hoofd van de Deense gezondheidsautoriteit legde donderdag uit dat het EMA de zorgen over het vaccin niet heeft kunnen wegnemen. Daarom wordt de uitslag van aanvullend onderzoek afgewacht. Dat hoeft volgens directeur Soren Brostrom geen drie weken te duren. Hij sluit niet uit dat sneller een besluit kan worden genomen over het gebruik van het coronavaccin.

Naast Denemarken hadden ook Noorwegen, Zweden en IJsland vastgehouden aan hun vaccinatiestop. IJsland maakte donderdag bekend de vaccins weer te gaan gebruiken. Zweden kwam donderdag deels terug op het besluit en gaat weer 65-plussers vaccineren met het AstraZeneca-vaccin. Met het inenten van andere leeftijdsgroepen wordt gewacht omdat nog wordt onderzocht of er een verband is tussen het vaccin en trombose.

„Het vaccin is erg nuttig voor ouderen, want binnen die groep worden iedere dag veel mensen ernstig ziek”, zei de Zweedse collega van Brostrom, Johan Carlson. Hij legde uit dat de „zeldzame en ernstige bijwerkingen” waar zorgen over bestaan niet zijn waargenomen bij ouderen. Daarom mag die groep nu weer geprikt worden met het AstraZeneca-vaccin. Een Noors besluit over het middel wordt vrijdag verwacht.

Het middel van AstraZeneca is een van de vier coronavaccins die zijn goedgekeurd door de Europese Unie. Die heeft ook groen licht gegeven voor het gebruik van de vaccins van Pfizer/BioNTech, Moderna en het Leidse Janssen. Het AstraZeneca-vaccin is gewild omdat het relatief goedkoop is en op koelkasttemperatuur kan worden opgeslagen.

14.34 - ’4,1 procent EU-burgers volledig gevaccineerd’

BRUSSEL (ANP) - In totaal 62 miljoen EU-burgers hebben tot nu toe een Covid-19-prik gehad. Van hen zijn 18 miljoen mensen ook voor de tweede keer gevaccineerd, zoals voorgeschreven. Dat is 4,1 procent van de volwassen bevolking in de Europese Unie, heeft Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen bekendgemaakt op de top van de 27 EU-leiders.

Volgens de Duitse heeft de EU sinds 1 december 77 miljoen doses van de felbegeerde middelen tegen Covid-19 uitgevoerd naar 33 verschillende landen. De EU heeft zelf tot eind deze week 88 miljoen doses ontvangen van de farmaceuten met wie de commissie namens de lidstaten de aankoopcontracten heeft onderhandeld. Von der Leyen rekent erop dat de teller nog voor eind maart op 100 miljoen staat.

Voor het tweede kwartaal rekent Brussel op de levering van 360 miljoen toegezegde doses. Daar zitten 55 miljoen doses van het Janssen-vaccin bij, waarvan maar één prik nodig is. In totaal is dat genoeg voor meer dan 200 miljoen EU-burgers.

12.34 - Boete voor arts die hydroxychloroquine voorschrijft

Vooral over chloroquine en hydroxycholoroquine is veel te doen geweest.

Ⓒ Reuters

Artsen die coronapatiënten nog steeds medicijnen voorschrijven die in strijd zijn met de officiële behandeladviezen, kunnen een boete verwachten. Daarvoor waarschuwt de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ). De inspectie blijft meldingen binnenkrijgen over artsen die middelen als (hydroxy)chloroquine en ivermectine voorschrijven tegen Covid-19.

„De inspectie vindt het voorschrijven en afleveren van deze geneesmiddelen buiten de richtlijnen een risico voor de kwaliteit van zorg, en gaat daarom artsen bestuurlijk beboeten wanneer ze deze medicijnen ten onrechte voorschrijven”, meldt de IGJ.

Vooral over de oude malariamiddelen chloroquine en hydroxycholoroquine is veel te doen geweest. Huisartsen en ziekenhuizen gaven het middel aan het begin van de coronacrisis regelmatig aan patiënten met Covid-19, maar later verschenen wetenschappelijke studies waarin werd geconcludeerd dat het niet helpt. Sommige mensen bleven de middelen aanprijzen, de toenmalige Amerikaanse president Donald Trump voorop. Volgens de IGJ is inmiddels bewezen dat ze niet effectief zijn, maar wel bijvoorbeeld hartritmestoornissen kunnen veroorzaken.

Voor gebruik van het middel ivermectine tegen Covid-19 ontbreekt het vooralsnog aan wetenschappelijke onderbouwing. Het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) raadde het gebruik van het anti-parasietenmiddel bij Covid-19 begin deze week daarom ook al af. Volgens het EMA is met laboratoriumonderzoek wel aangetoond dat ivermectine de vermenigvuldiging van het coronavirus kan tegengaan, maar pas bij concentraties die veel hoger zijn dan in eerdere onderzoeken veilig is bevonden. Omdat er een risico is op vergiftiging, moet het middel niet worden gebruikt buiten „zorgvuldig opgezette klinische studies”, oordeelt het EMA.

11.45 - ’Duitsland wil negatieve coronatest vliegtuigpassagiers’

Duitsland eist vanaf vrijdag van alle reizigers die het land per vliegtuig binnenreizen een ’verse’ negatieve coronatest, ongeacht waar de vliegtuigpassagier vandaan komt. Dat meldt Bild op gezag van regeringsbronnen. De regering schrapt feitelijk verscheidene verplichtingen voor mensen die uit bepaalde risicogebieden komen en voert voor de vliegtuigpassagiers een algemene regel in.

Het betekent onder meer voor veel Duitse toeristen die naar het officieel veilige Mallorca gaan, dat ze nu ook een coronatest moeten doen voor ze terug naar huis kunnen vliegen.

10.20 - Vaccinatie voor operatie

Door patiënten voorafgaand aan een operatie te vaccineren tegen het coronavirus, kunnen veel meer levens worden gered. Die conclusie trekken wetenschappers in een grote internationale studie, waar ook het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG) aan meewerkte. Vaccinatie voor een planbare operatie „kan wereldwijd mogelijk duizenden sterfgevallen na operaties als gevolg van het virus voorkomen”, vat het UMCG de bevindingen samen.

Mensen die in de maand na een operatie besmet raken met het virus, lopen een veel hoger risico op een ernstig ziekteverloop. Het risico op overlijden blijkt dan 4 tot 8 keer zo hoog, schrijven de onderzoekers in het British Journal of Surgery. Ze baseren zich op gegevens van ruim 140.000 chirurgische patiënten uit 116 landen.

09.36 - Saarland uit lockdown

De Duitse deelstaat Saarland stopt na Pasen met de lockdown. Bioscopen, sportcentra en restaurants met buitenruimte mogen dan de deuren weer openen, zegt de premier van de regio.

08.20 - Huisartsenvereniging corrigeert tweet ministerie

De Landelijke Huisartsen Vereniging (LHV) spreekt een twitterbericht van het ministerie van Volksgezondheid over het gebruik van de coronavaccins van Pfizer/BioNTech en Moderna door huisartsen tegen. Het ministerie twitterde woensdagavond dat huisartsen de vaccins van Moderna en Pfizer/BioNTech toedienen, terwijl dit niet zo is.

Veel huisartsen reageerden al verbaasd op het bericht. Een woordvoerster van LHV zegt dat huisartsen de bevolkingsgroepen met hoog risico tot 75 jaar oud inenten met het middel van AstraZeneca.

„Het heeft dus geen zin om de huisarts te bellen en te vragen naar een prik van Moderna of Pfizer/BioNTech. Mensen die ingeënt kunnen worden krijgen zelf een uitnodiging”, aldus de LHV-woordvoerster.

De verwarring is volgens de woordvoerster mogelijk ontstaan doordat huisartsenposten gebruik hebben gemaakt van de vaccins van Moderna en Pfizer/BioNTech om mensen in gezondheidsinstellingen te prikken. De persoon die de tweet plaatste, heeft dat mogelijk verkeerd opgevat.

De LHV heeft woensdagavond nog kort contact gehad met het ministerie over de tweet. De vereniging verwacht nog bericht van het ministerie donderdag.

08.04 - Formatie ligt stil

De formatie ligt even stil omdat verkenner Kajsa Ollongren, eveneens minister van Binnenlandse Zaken, positief heeft getest op corona.

Verkenners Jorritsma en Ollongren.

Ⓒ ANP

07.45 - Zorgmedewerkers steeds langer ziek

Het ziekteverzuim in de zorgsector is in februari stabiel gebleven ten opzichte van een maand eerder. Dagelijks waren gemiddeld 70.000 werknemers niet inzetbaar in februari, dat is ongeveer hetzelfde aantal als in januari (71.000 werknemers). Wel ziet het kennisnetwerk op het gebied van verzuim Vernet dat zorgmedewerkers steeds langer ziek blijven, omdat er relatief minder ziekmeldingen zijn gedaan afgelopen maand.

Op basis van onderzoek bij circa vierhonderd zorginstellingen berekende Vernet het landelijk verzuimpercentage in februari op 7,59 procent. Dat is hoger dan het gemiddelde verzuim over het hele coronajaar 2020 (6,83 procent), toen gemiddeld 63.000 medewerkers per dag ziek thuisbleven. Een stijgend verzuimpercentage in combinatie met minder ziektemeldingen is volgens Vernet een teken dat het langdurig verzuim stijgt.

Onderzocht zijn ziekenhuizen, instellingen voor geestelijke gezondheidszorg, gehandicaptenzorg en verzorging, verpleging en thuiszorg (VVT). Alle branches, behalve de ggz, zagen het ziekteverzuim toenemen vergeleken met februari vorig jaar. In totaal werken er circa 930.000 mensen in deze vier sectoren.

Volgens Vernet is de druk op werknemers in de zorgsector door de coronacrisis nog altijd onverminderd hoog. De cijfers zijn nog exclusief werknemers die in thuisquarantaine zaten of wachtten op de uitslag van een coronatest.

07.02 - ’Naast elkaar in trein’

De NS krijgt steeds meer klachten over te drukke treinen. Maar reizigers moeten er rekening mee houden dat ze binnenkort toch weer naast elkaar moeten zitten. Daarvoor waarschuwt Tjalling Smit, als lid van de raad van bestuur van NS verantwoordelijk voor de dienstregeling, in dagblad Trouw.

„Mensen zijn inmiddels gewend aan anderhalve meter afstand én een mondkapje”, zegt Smit in de krant. „Met alleen zo’n kapje voelen ze zich onveilig. En nu hebben ze nog vaak een ’viertje’ voor zichzelf, met hun tas naast zich. Maar dat kan binnenkort niet meer. Reizigers zullen weer naast elkaar moeten zitten.”

Onlangs uitte ook het Outbreak Management Team (OMT) zijn zorgen over de situatie in het openbaar vervoer.

Ⓒ ANP

Want er is niet veel ruimte om de treincapaciteit uit te breiden als straks het aantal reizigers weer toeneemt, laat Smit aan de krant weten. Momenteel rijdt de NS al met 90 procent van het normale aantal treinen. De treinvervoerder krijgt de laatste tijd enkele honderden klachten per week. „Vroeger klaagden reizigers als de trein voor 90 procent vol zat”, aldus Smit. „Nu doen ze dat al bij 40 procent.”

Onlangs uitte ook het Outbreak Management Team (OMT) zijn zorgen over de situatie in het openbaar vervoer. Met name in korte treinen zien de gezondheidsdeskundigen die het kabinet adviseren over de corona-aanpak een probleem ontstaan, doordat lang niet altijd voldoende afstand gehouden kan worden tot medereizigers.

Toch houdt de NS naar eigen zeggen zich aan het protocol dat vorig jaar is opgesteld in overleg met het RIVM en het OMT. Dat houdt in dat alle zitplaatsen bezet mogen worden.

06.58 - De Jonge belooft meer prikken

Demissionair zorgminister Hugo de Jonge bezweert de Tweede Kamer dat het aantal te zetten prikken de komende maanden flink omhoog gaat. Wel blijft de snelheid afhankelijk van de leveringen door de producenten, waarbij AstraZeneca volgens de minister steeds het minst „leveringszeker” is.

De minister reageerde op de zorgen van de Tweede Kamer over het vaccinatiebeleid en met name het priktempo, dat volgens meerdere partijen nog steeds te laag is. Andere landen zouden sneller gaan. De Jonge zei in het coronadebat woensdag dat de landen in de hele EU een beetje hetzelfde tempo van vaccineren hebben. Er is wel een verschil met het Verenigd Koninkrijk en Israël, die een stuk verder zijn.

Onder meer coalitiepartijen D66 en ChristenUnie wilden weten waarom niet meer mensen eerder ingeënt kunnen worden, in ieder geval met een eerste prik. De oppositie oordeelde harder. PVV-voorman Geert Wilders sprak over het „geklungel” met de vaccins. Hij wil dat iedereen zo snel mogelijk een eerste prik krijgt.

Minister De Jonge

Ⓒ ANP

De Jonge zei dat de voorraad met AstraZeneca de afgelopen twee weken fors omhoog is gegaan, omdat er uit voorzorg een prikpauze was ingelast. Dat was nodig om extra onderzoek te doen naar mogelijke ernstige bijwerkingen. Die extra voorraad wordt nu snel weggeprikt, aldus de minister.

Volgens hem wordt het steeds beter mogelijk om minder vaccins op voorraad te houden, omdat de leveringszekerheid toeneemt. Dat is bij Pfizer en Moderna meer het geval dan bij AstraZeneca. Positief van het laatste vaccin is weer wel „dat het net zoveel kost als een kopje koffie”, zei De Jonge. De producenten van de twee andere vaccins hebben een hogere winstmarge.

De Jonge denkt in april meer dan 2 miljoen mensen te laten prikken. In juni moeten dat er meer dan 5 miljoen zijn. Begin juli is dan de verwachting dat iedereen ouder dan achttien jaar een eerste prik heeft gekregen.

Te veel tijd tussen de eerste en tweede prik levert volgens de Jonge ook weer risico’s op. „Als je te lang wacht, neemt de bescherming af. En als dat gebeurt, dan geef je virusvarianten meer ruimte.” Dat kan leiden tot nog meer gezondheidsschade, waarschuwde De Jonge. De Kamer wil een spoedadvies van de Gezondheidsraad over de voor- en nadelen van uitstel van de tweede prik.

06.54 -’AstraZeneca 76 procent effectief’

Het coronavaccin van AstraZeneca is in proeven in de Verenigde Staten voor 76 procent effectief gebleken in het voorkomen van symptomatische coronabesmettingen, meldt de Brits-Zweedse farmaceut. De laatste proefresultaten zijn ingediend bij de Amerikaanse toezichthouder.

De bekendmaking volgde nadat meerdere Amerikaanse gezondheidsfunctionarissen AstraZeneca eerder deze week hadden bekritiseerd om het gebruik van „verouderde informatie.” De farmaceut zou daarmee hebben willen onderstrepen dat het vaccin effectief is. AstraZeneca stelde eerder op basis van onderzoek onder tienduizenden vrijwilligers dat het vaccin in 79 procent van de gevallen effectief was.

De kritiek was de zoveelste tegenvaller voor de farmaceut, die zijn coronavaccin ontwikkelde in samenwerking met de Universiteit van Oxford. Eerder rezen al vragen over de effectiviteit van het vaccin en over eventuele bijwerkingen.

Het vertrouwen in het zogenoemde Oxford-vaccin kreeg eerder deze maand een flinke klap toen meerdere Europese landen besloten het gebruik ervan op te schorten. Dat gebeurde na enkele meldingen van trombose (het ontstaan van bloedstolsels in de aderen) bij mensen die met het vaccin van AstraZeneca waren ingeënt.

06.32 - Aantal nieuwe besmettingen Duitsland verder toegenomen

Het aantal nieuwe coronabesmettingen dat in Duitsland is vastgesteld in het afgelopen etmaal, is verder toegenomen. Het Robert Koch Instituut (RKI), de Duitse evenknie van het RIVM, heeft donderdagochtend 22.657 nieuwe gevallen gemeld.

Woensdag waren dat er nog ongeveer 16.000, weer ruim het dubbele van het aantal van een dag eerder. In totaal is het coronavirus sinds het begin van de pandemie al bij 2.713.180 personen in Duitsland vastgesteld.

06.28 - 300.000 doden

Het totale aantal sterfgevallen als gevolg van Covid-19 dat in Brazilië is vastgesteld, is woensdag boven de 300.000 uit gestegen. Dat heeft inmiddels de vierde minister van Volksgezondheid in de regering van president Jair Bolsonaro woensdag op zijn eerste werkdag bekendgemaakt. De minister kondigde ook aan dat er binnenkort 1 miljoen coronavaccinaties per dag moeten worden toegediend in het Zuid-Amerikaanse land.

Brazilië is zowel qua besmettingen als qua dodental het hardst getroffen land na de Verenigde Staten. Het land is verantwoordelijk voor ongeveer een kwart van het wereldwijde aantal doden door het coronavirus. De uitbraak in Brazilië is momenteel erger dan ooit tevoren als gevolg van een zeer besmettelijke gemuteerde variant, een gebrek aan federale gezondheidsmaatregelen en een haperende uitrol van het vaccinatieprogramma.

De uitbraak in Brazilië is momenteel erger dan ooit tevoren als gevolg van een zeer besmettelijke gemuteerde variant.

Ⓒ AFP

De ernst van de epidemie op het huidige moment zorgt ook voor een groeiende druk op de regering van de rechts-populistische president Bolsonaro, die nooit een geheim heeft gemaakt van zijn weerzin tegen lockdownmaatregelen.

Bolsonaro’s nieuwe gezondheidsminister Marcelo Queiroga trad woensdag aan, één dag nadat Brazilië weer een recordaantal doden in een etmaal had gemeld van maar liefst 3251. Queiroga maakte daarbij de nieuwe ambities van de regering op het gebied van vaccinatie wereldkundig.

06.25 - Covid-19 en Biden

Donderdag en vrijdag houden de 27 EU-leiders hun traditionele voorjaarstop. Voorzitter van de Europese Raad Charles Michel heeft vanwege de verslechterde coronasituatie in veel lidstaten besloten dat die per videoverbinding plaatsvindt en niet fysiek in Brussel. Hoofdthema is opnieuw Covid-19. De Amerikaanse president Joe Biden is ’s avonds ook van de partij, om over de transatlantische samenwerking en internationale ontwikkelingen te praten.

Topprioriteit voor de EU is volgens Michel nu het versnellen van het inenten van de bevolking. Cruciaal is dat er dan ook voldoende vaccins zijn, maar met de leveringen wil het niet zo vlotten. De Europese Commissie is druk bezig te onderzoeken waar de productie kan worden opgevoerd en ervoor te zorgen dat de EU haar eerlijke deel van de leveringen krijgt.

Besproken wordt onder meer een exportverbod van Covid-19-vaccins vanuit de EU naar landen waar het coronavirus minder huishoudt, die al een stuk verder zijn met inenten of die op hun beurt niets exporteren. Tot dusver kon de uitvoer van vaccins uit de EU alleen geweigerd worden als de fabrikant niet aan de unie levert wat zij heeft beloofd. Een aantal landen waaronder Nederland en België is volgens diplomaten niet zo blij met zo’n zwaar en machtig middel voor Brussel, maar ze kunnen het niet tegenhouden. Nederland zal volgens ingewijden wel aandringen op terughoudend gebruik van het instrument. Ook de voortgang van de ontwikkeling van een Europees ’vaccinatiecertificaat’ dat het reizen in Europa weer mogelijk moet maken, ligt op tafel.