Fraudeur beloond met zak geld

Staatssecretaris Van Ark (Sociale Zaken) presenteert daarom vandaag een wetsvoorstel waardoor uitkeringstrekkers die liegen over de eigen bezittingen harder gestraft kunnen worden. Lieden die bijvoorbeeld een huis in het buitenland verzwijgen, mogen daarvoor niet langer beloond worden door het systeem. Betrapt De VVD-bewindsvrouw hoort van gemeenten dat uitkeringstrekkers die betrapt worden op dergelijke fraude, ’de volgende dag gewoon weer aan de poort staan’ om opnieuw bijstand aan te vragen. En door de huidige regels krijgen ze dan nog hun zin ook. Daar gaat Van Ark met deze wet iets aan doen. Momenteel is het zo dat wie bijstand wil krijgen eerst zijn eigen vermogen ’op moet eten’. Wie bijvoorbeeld nog een vakantiehuis heeft, moet dat verkopen en de opbrengst opmaken voordat er een uitkering verstrekt mag worden. Of iemand niet te veel vermogen heeft, wordt dan berekend volgens de simpele formule: de bezittingen minus de schulden van iemand. Maar uit eerdere onthullingen van deze krant blijkt dat veel uitkeringstrekkers de eigen bezittingen niet opgeven. Zeker als die bezittingen zich in het buitenland bevinden, zoals een huis in Turkije, blijkt dat voor veel gemeenten vervolgens lastig te controleren. Ze doen er soms ook weinig moeite voor. Opnieuw bijstand Als een fraudeur desondanks toch betrapt wordt op het hebben van verzwegen bezittingen, moet die bijstandsgeld terugbetalen. Maar deze mensen hebben daardoor ineens zo’n hoge schuld bij de gemeente dat ze volgens de formule ’bezittingen minus schulden’ een laag vermogen hebben en direct opnieuw recht hebben op bijstand, en dat nog krijgen ook. Van Ark regelt nu met deze wet dat het bijstandsgeld dat de fraudeurs moeten terugbetalen niet langer meetelt als schuld bij die berekening waardoor ze geen recht meer hebben op zaken als bijstand. „We gaan naar een systeem waarbij fraude niet langer loont.” Er zijn wel uitzonderingen mogelijk. Als iemand door deze strengere regels helemaal geen inkomen heeft en ook geen geld op de bank, omdat dat huis in het buitenland nou eenmaal niet direct verkocht is, dan kan diegene wel bijstand lenen. Maar dat moet dus terugbetaald worden. En diegene moet dan aantonen dat hij druk bezig is om de bezittingen te proberen te verkopen, anders wordt er geen lening verstrekt. Van Ark: „Je moet dan aantonen dat je je best doet het te gelde te maken.” Opsporing Het punt blijft natuurlijk wel dat gemeenten, voordat ze deze strengere regels kunnen uitvoeren, eerst nog wel aan moeten tonen dat iemand stiekem bezittingen heeft. En aan die opsporing schortte het voorheen. „De situatie blijft dat ik daar bij gemeenten hard aan moet blijven trekken”, erkent Van Ark. Maar ze ziet wel dat gemeenten er meer werk van maken en ze biedt daarbij ook ondersteuning aan lokale besturen. Het bekendste voorbeeld van de bijstandsfraude zijn de bezittingen in Turkije die niet worden opgegeven. Volgens schattingen van experts gebeurt dat bij duizenden uitkeringstrekkers, zo meldde deze krant eerder. Maar de strengere regels gaan ook gelden voor binnenlandse bezittingen die niet opgegeven zijn. Dure kunst In het wetsvoorstel heeft Van Ark het bijvoorbeeld over dure kunst of een waardevolle verzameling die niet als bezit is gemeld bij het aanvragen van de uitkering. De nieuwe wet gaat, als die wordt aangenomen, niet alleen gelden voor bijstandsfraude. Ook bij andere vormen van fraude mag de terugvordering daarvan niet meer meetellen als schuld bij de vermogenstoets. Het wetsvoorstel gaat vandaag in consultatie. Naar verwachting kan het wetsvoorstel rekenen op een Kamermeerderheid. Jacht tijdrovende klus voor gemeente Aantonen dat iemand in de bijstand stiekem vastgoed bezit over de grens, heeft heel wat voeten in de aarde. Gemeenten moeten eerst bergen werk verzetten voordat er overgegaan kan worden tot stappen. Dat bleek een paar jaar geleden bijvoorbeeld in Amsterdam, waar een steuntrekker doodleuk twee appartementen in Turkije op haar naam bleek te hebben staan. De zaak toonde een mooi inkijkje hoe Nederlandse gemeenten worstelen met bewijsmateriaal bij vermoedens van fraude, maar ook hoe ze resultaat kunnen boeken als ze vasthoudend blijven speuren. Een anonieme tip bracht de gemeente Amsterdam enkele jaren geleden op het spoor van liefst twee woningen in Turkije, die eigendom zouden zijn van een vrouw van Turkse afkomst die iedere maand haar hand ophield omdat ze als alleenstaande moeder nauwelijks het hoofd boven water kon houden. Het bleek het startsein van een omvangrijk onderzoek dat allesbehalve soepel verliep, omdat zowel de gemeente in het Euraziatische land als het kadaster weigerde medewerking te verlenen. Door ter plaatse navraag te doen slaagde een medewerker van de Nederlandse ambassade in Ankara er alsnog in verklaringen los te peuteren. Zo hoorde de Nederlandse ambtenaar dat de vrouw in zes jaar tijd twee appartementen op haar naam had gekregen. Tijdens een buurtonderzoek sprak de ambassademedewerker onder andere met de eigenaar van een reisbureau onderin het complex. De vakantieverkoper verklaarde dat de vrouw een woning op een hogere verdieping bezat. Ze zou er geregeld verblijven, wist hij ook te melden. Bij het tweede appartement deed een vrouw open die aangaf daar te wonen, maar geen eigenaresse te zijn. Het verblijf zou toebehoren aan een man, die het op zijn beurt weer van zijn zus zou hebben gekocht. De man kwam er vooral in de zomer, met zijn familie. Geconfronteerd met de uitkomsten van de inspectie erkende de bijstandstrekker dat de woningen van haar zoon en broer zijn. Maar, ze zou het onroerend goed slechts op haar naam hebben laten zetten omdat haar familieleden dat – waarom werd niet duidelijk – niet konden doen. De beide appartementen werden op een gezamenlijke waarde van ruim 80.000 euro geschat. De uitleg hielp de vrouw niet. De regels schrijven voor dat iemand die bijstand aanvraagt eerst zijn vermogen, in binnen- én buitenland, moet ’opeten’. Niet lang daarna besloot de gemeente de bijstand in te trekken. Het beroep dat de vrouw instelde werd ongegrond verklaard.