We hebben de glutenhype de laatste jaren vaak voorbij zien komen. Maar wat zijn gluten nou eigenlijk? "Gluten zijn eiwitten die van nature voorkomen in granen zoals tarwe, rogge, gerst en spelt", legt voedingswetenschapper Marijke Berkenpas uit. "Het zit dan ook vooral in producten die gemaakt zijn van graan zoals brood, pasta, cake en crackers. Daarnaast zijn glutenbevattende granen ook vaak verwerkt in fabrieksproducten als soepen, sauzen en snoep waarin het bijvoorbeeld dient als bindmiddel."

Fabeltje

Dat gluten ongezond zouden zijn is volgens Marijke een fabeltje. "Gluten zijn alleen ongezond als je glutenintolerantie hebt. Dit wordt ook wel coeliakie genoemd. Maar voor het gros van de Nederlanders is het niet ongezond. Het is dan ook zéker niet verstandig om ze zomaar te schrappen. Als je producten met gluten zoals brood namelijk niet goed vervangt, loop je op de lange termijn kans op een vitamine-, ijzer of jodiumtekort", legt Marijke uit.

Iets waar VROUW voedingsdeskundige Carina Noordervliet zich bij aan sluit. "Glutenvrij eten is zeker niet (direct) schadelijk voor de gezondheid. Alleen het probleem is dat veel voedingsmiddelen gluten en of sporen van gluten bevatten, waardoor je aanzienlijk minder mag eten én dus inderdaad, zoals Marijke al zegt, kans loopt op een tekort aan belangrijke voedingsstoffen", legt Carina uit.

De hype onder de hypes

Het verbaast de voedingsdeskundigen niet dat het assortiment aan glutenvrije producten de afgelopen jaren aanzienlijk is toegenomen. "Gezond eten en afvallen is hipper dan ooit. Mensen grijpen dan ook écht alles aan om gezond te leven en zijn daarbij heel gevoelig voor hypes. De ene keer is dat de broodhype aan de andere keer mijden we gluten massaal", legt Carina uit.

Toch is dat volgens Marijke niet de enige reden. "Er zijn ook veel celebrity's die een levensstijl zonder gluten propageren en kookboeken waarin wordt geadviseerd om gluten te mijden. Daarnaast associëren mensen gluten vaak met brood én aangezien brood, om de verkeerde redenen, als ongezond wordt gezien, krijgen gluten datzelfde ongezonde imago", verklaart Marijke.

Gevaarlijke trend

Waar gluten door de hype door veel Nederlanders op vrijwillige basis worden gemeden, zijn er ook mensen die uit medische noodzaak glutenvrij moeten eten. " Bij mensen met glutenintolerantie onstaan door het eten van gluten beschadigingen aan de dunne darm. Bij langdurige beschadiging worden voedingsstoffen minder goed opgenomen en dat kan verstrekkende gevolgen hebben. Mensen met coeliakie zijn daarom levenslang aangewezen op een 100% glutenvrij dieet" legt Marijke uit.

"Wat veel mensen zich echter niet realiseren, is dat door de glutenhype deze mensen soms minder serieus genomen worden. Zo stellen sommige restaurants, om in te spelen op de trend, dat ze glutenvrije gerechten serveren terwijl ze in werkelijkheid glutenarm zijn. Dit is voor mensen die gluten uit eigen beweging van het menu hebben geschrapt niet zo'n probleem, maar voor mensen met coeliakie kan de kleinste korrel al voldoende zijn om erg ziek te worden", legt Marijke uit.

Verantwoorde vervangers

"Heb je vaak last van maag- en darmklachten als je brood en pasta hebt gegeten? Dan kan het zijn dat je intolerant bent voor gluten. Ga, om het zeker te weten, naar de huisarts voordat je zelfstandig glutenvrij gaat eten. Als de darmen herstellen omdat je glutenvrij eet, kan de offciele diagnose (door middel van een darmbiopt) niet meer gesteld worden. Deze diagnose is belangrijk om te weten, omdat je als je coeliekie hebt levenslang 100% glutenvrij moet leven en onder controle komt van de specialist. En dat is toch wel wat anders dan af en toe glutenvrij eten", vertelt Marijke.

"Ben je niet intolerant en wil je toch stoppen met het eten van gluten? Denk dan wel eerst goed na over de gevolgen. Waar ga je gluten bijvoorbeeld door vervangen?", vindt Carina. " Speciale glutenvrije producten zijn namelijk niet per definitie gezonder. Sterker nog: ze zijn vaak juist ongezonder dan normale voeding", vult Marijke aan.

"Speciale glutenvrije producten zijn bijvoorbeeld vaak gemaakt van minder volwaardige meelsoorten zoals mais en/of rijstmeel, en bevatten soms extra toevoegingen zoals vet, suiker of zout", vervolgt Marijke. Wil je het echt schrappen, zoek dan vervangers in normale voeding. Denk bijvoorbeeld aan noten, peulvruchten, zilvervliesrijst, glutenvrije haver en boekweit"

Over Hoe zit het nu écht met..?

Weet jij je weg nog te vinden in het oerwoud van voedinghypes en gezondheidmythes? Wij ondertussen niet meer. En dus gaan we in de rubriek Hoe zit het nu écht met..? samen met onze voedingsdeskundige Carina Noordervliet en voedingswetenschappers Astrid-Postma Smeets en Marijke Berkenpas van www.iamafoodie.nl...op zoek naar de waarheid achter de gezondheidhype. Zoek je mee? (mail jouw suggestie of vraag naar oproep@vrouw.nl o.v.v. 'Hoe zit het nu echt met [...]')

Eerdere afleveringen van Hoe zit het nu écht met..?

• Hoe zit het nu echt met e-nummers?
• Hoe zit het nu echt met brood?
• Hoe zit het nu echt met melk?