Het liveblog van vrijdag 17 juni vindt u hier.

Russische raketten verwoesten Oekraïens brandstofdepot

De Russische invasietroepen hebben zaterdag met raketten een olieopslagplaats verwoest in Novomoskovsk, iets ten noordoosten van Dnipro, de op twee na grootste stad van Oekraïne. De gouverneur van de regio, Valentin Reznitsjenko, zei op Telegram dat er een enorme brand is uitgebroken. Elf mensen liepen letsel op, waaronder brandwonden, en werden met spoed naar een ziekenhuis gebracht. Een van hen is er slecht aan toe.

Eerder op de dag meldde het Oekraïense nieuwsplatform Ukrinform de inslag van een Russisch projectiel in Krivih Rih, nog wat verder naar het westen. Twee huizen en een pand voor sociale doeleinden werden in puin gelegd. Er vielen twee gewonden. Ook in de buurt van Izjoem was het raak. Russische raketten zetten een gasfabriek in lichterlaaie. Ook enkele aanpalende woningen liepen schade op. Er waren geen berichten over slachtoffers.

23:58 Moskou: 2 miljoen mensen uit Oekraïne naar Rusland gebracht

Bijna 2 miljoen mensen zijn sinds Rusland de oorlog in Oekraïne begon vanuit dat land naar Rusland gebracht. Dat heeft een hoge officier van het Russische ministerie van Defensie zaterdag gezegd. Volgens generaal Michail Mizintsev hebben de strijdkrachten nu 1,936 miljoen personen de grens overgebracht, onder wie 307.000 kinderen. Alleen zaterdag ging het al om 29.730 mensen, van wie 3500 minderjarig.

Het Kremlin zegt vooral inwoners te evacueren uit de regio's Donetsk en Loehansk, waar zwaar wordt gevochten. Oekraïne brengt daar tegenin dat de Russen slechts verhinderen dat mensen vluchten naar gebieden die onder controle van Oekraïne staan. Volgens Kiev is er sprake van deportatie. Veel mensen die gedwongen naar Rusland reisden, hebben via een omweg door andere landen al geprobeerd terug te keren.

20:48 Litouwen bevestigt handelssancties tegen Kaliningrad

Litouwen heeft de boycot op de doorvoer van goederen van en naar de Russische enclave Kaliningrad bevestigd. De maatregel, conform de Europese richtlijnen, gaat zaterdagnacht in. Het gaat onder meer om grondstoffen en apparatuur die op de sanctielijst van de Europese Unie staan. Die is opgesteld tegen Rusland wegens de inval in Oekraïne.

Het nieuws over de boycot werd vrijdagavond naar buiten gebracht door de gouverneur van Kaliningrad, Anton Alichanov. Hij zei een brief van de Litouwse spoorwegen te hebben gekregen waarin dat werd aangekondigd. Volgens hem zal ongeveer 50 procent van de import over land worden tegengehouden, waaronder kolen, metalen, bouwmateriaal en geavanceerde technologie.

Alichanov zei tegen de inwoners van het Russische gebied aan de Oostzee, dat volledig ingeklemd ligt tussen Litouwen en Polen, dat het niet nodig is naar de winkels te rennen voor paniekaankopen. Er zijn al twee schepen onderweg om de gewenste benodigdheden op te halen in Sint-Petersburg. Voor het eind van het jaar komen er op deze route nog zeven vrachtboten bij.

19:54 Scholz: Poetin draagt verschrikkelijke schuld

De Russische president Vladimir Poetin heeft met de aanval op Oekraïne een „verschrikkelijke schuld” op zich geladen. Dat is de stellige overtuiging van Olaf Scholz. De Duitse bondskanselier zei dat in een zaterdag gepubliceerd interview met persbureau DPA over zijn bezoek aan Kiev deze week. Hij verkeerde daar in gezelschap van enkele andere vooraanstaande Europese leiders, onder wie Emmanuel Macron en Mario Draghi.

„Het is heel wat anders als je de verwoesting met eigen ogen ziet en zelf ervaart dat er op een bepaalde plek echt mensen zijn omgekomen, dat in de autowrakken die overal staan families hebben gezeten die wilden vluchten, maar meedogenloos zijn doodgeschoten”, aldus Scholz.

De SPD-politicus zag onder meer de ravage die is aangericht in Irpin. In deze voorstad van Kiev zijn na de aftocht van de Russische troepen de lichamen gevonden van bijna 300 burgers, voor een deel geëxecuteerd.

18:34 Oekraïense vrouw bevalt in Brits ziekenhuis na ontsnapping aan Russische bommen

Een Oekraïense vrouw is bevallen in een ziekenhuis in Nottingham nadat ze gevlucht was voor Russische bommen in Oekraïne.

Lesia Husar (41) beviel op 12 juni van haar zoon Richard, nadat ze een reis had afgelegd van meer dan 1900 kilometer naar het Verenigd Koninkrijk vanuit haar huis in Chernivsti, in het zuidwesten van Oekraïne.

Husar kon dankzij het personeel van het Nottingham City Hospital een bericht sturen naar haar man, die in het Oekraïense leger werkzaam is. Het echtpaar heeft al een 14-jarige dochter, Renatta, zij zit momenteel samen met haar moeder in Woodthorpe, Nottingham.

„Ik ben iedereen zo dankbaar, Mijn gastgezin, hun buren en het personeel van het ziekenhuis hier in Nottingham”, zegt Husar. „Ik was zo gestrest tijdens mijn zwangerschap, wat volgens artsen zou kunnen verklaren waarom Richard zo klein was toen hij werd geboren, maar het was een grote opluchting om in Nottingham te worden verzorgd door zulke vriendelijke en kundige artsen en verloskundigen. Ik hou van mijn land en wil snel terug naar Oekraïne, hopelijk deze zomer, maar de oorlog moet eerst eindigen voordat ik mijn kinderen daar terug kan brengen.”

14:45 Asscher Europees adviseur Oekraïense vluchtelingen

Voormalig vicepremier en oud-PvdA-leider Lodewijk Asscher is benoemd tot ’speciale raadgever’ van Eurocommissaris Nicolas Schmit. Hij gaat volgens een woordvoerder in die functie de Luxemburger adviseren over „de kwestie van de integratie van Oekraïense vluchtelingen in de Europese arbeidsmarkt.”

Daarmee wordt een bericht van de NOS eerder op de zaterdag bevestigd. Volgens een mededeling van de Europese Commissie wordt Asscher belast met de inventarisatie van de eerste noodopvang van de vluchtelingen en hun integratie in Europese landen. Ook zal hij hun huisvesting, scholing en gezondheidszorg onder de loep nemen.

Het is volgens de NOS een onbetaalde functie, die hij vervult naast zijn baan. Asscher werkt sinds enkele maanden als consultant bij een organisatiebureau.

13:55 Oekraïense president bezoekt Mikolajiv bij front in zuiden

De Oekraïense president Volodimir Zelenski is naar het zuiden van het land gegaan om de stad Mikolajiv vlakbij het front te bezoeken. De stad ligt al sinds het begin van de oorlog in februari vlakbij de linies. Zelenski heeft er een door beschietingen getroffen straat bezocht waar onder meer een flatgebouw door een raket is geraakt. Hij heeft een bijeenkomst gehad met plaatselijke gezagsdragers in naar het zich laat aanzien een soort bunker. Het is het eerste bezoek van de president aan de stad sinds de oorlog uitbrak.

Zelenski verlaat voor zover bekend de hoofdstad Kiev zelden. Eind mei bracht hij een bezoek aan de tweede stad van het land, Charkov, dat ook aan het front ligt.

De Russische troepen zijn vanuit de Krim snel opgerukt naar de zuidelijke oevers van de rivier de Dnjepr die ze bij de stad Cherson, 50 kilometer ten zuiden van Mikolajiv, zijn overgestoken. Mikolajiv ligt strategisch aan de rivier de Boeg op de weg van Cherson naar Odessa, de belangrijkste havenstad van Oekraïne.

12.55 Boris Johnson: Oekraïne moet songfestival gewoon organiseren

De Britse premier Boris Johnson vindt dat Oekraïne het Eurovisie Songfestival volgend jaar gewoon moet kunnen organiseren. Vrijdag werd bekend dat de overkoepelende organisator European Broadcasting Union (EBU) het gezien de oorlog in Oekraïne niet veilig vindt om het evenement daar te organiseren. Het Verenigd Koninkrijk wordt nu in overweging genomen als plaatsvervanger.

Oekraïne won de afgelopen editie het songfestival in Italië. Traditiegetrouw organiseert de winnaar van het evenement de volgende editie. „Ik zou het uiteraard geweldig vinden als het in dit land wordt georganiseerd, maar het is een feit dat zij gewonnen hebben en het daarom verdienen”, zei Johnson tegen de pers na een bezoek aan Kiev. „Ik vind daarom dat zij het moeten doen.”

De Oekraïense omroep UA:PBC is niet blij met de mededeling dat ze volgend jaar het Eurovisie Songfestival niet mag organiseren. In een bericht dat is ondertekend door de minister van Cultuur, Oleksandr Tkatsjenko, omroepbaas Tsjernotytski Mykola en oud-winnaars Ruslana (2004) en Kalush Orchestra-frontman Oleh Psiuk (2022) stelt UA:PBC dat de EBU het besluit „zonder discussie” heeft genomen.

12.30 Duitsland onderzoekt honderden oorlogsmisdaden in Oekraïne

De Duitse federale recherche (BKA) doet onderzoek naar enkele honderden mogelijke oorlogsmisdaden door Russen in Oekraïne, meldt de voorzitter van de BKA, Holger Münch, in de Duitse krant Welt am Sonntag. De recherche is volgens Münch specifiek op zoek naar de militaire en politieke leiders van deze misdaden en niet alleen naar de daadwerkelijke daders zelf.

„We hebben tot nu toe al honderden aanwijzingen ontvangen in deze richting”, aldus de BKA-voorzitter. „Dit is het moeilijkste deel van ons onderzoek. Het gaat om een complex puzzelstukje.”

Volgens Münch is het doel van de BKA om „degenen die verantwoordelijk zijn voor de wreedheden te identificeren, hun daden te bewijzen door middel van het onderzoek en hen te berechten.” Dat laatste zou onder meer in Duitsland zelf moeten gebeuren op grond van universele jurisdictie, waardoor het mogelijk is om bepaalde misdaden te berechten, ongeacht waar in de wereld ze zijn gepleegd.

Het BKA wordt in haar onderzoek geholpen door de Duitse inlichtingendiensten (BND). Die namen bijvoorbeeld radiogesprekken op van Russische soldaten waarin ze openhartig vertelden over de wreedheden tegen burgers.

Münch benadrukt dat het onderzoek nog geruime tijd kan duren, omdat veel onderzoeken met betrekking tot de oorlog in Oekraïne zich nog in de beginfase bevinden. Ook wil Duitsland rechercheurs naar Oekraïne sturen, maar daar zijn internationale mandaten voor nodig.

10.10 Oekraïne wil onderhandelingen met Rusland in augustus hervatten

Kiev wil de vredesonderhandelingen met Moskou pas eind augustus hervatten, zei de Oekraïense hoofdonderhandelaar David Aratsjamia zaterdag tegen de Amerikaanse omroep Voice of America. Volgens Aratsjamia zal Oekraïne voor die tijd tegenaanvallen op de Russen uitvoeren, waardoor het land een betere onderhandelingspositie zal hebben.

„Ik denk dat we een operatie zullen uitvoeren met tegenaanvallen op verschillende plaatsen”, zei de hoofdonderhandelaar, zonder details te geven.

Vredesonderhandelingen tussen Kiev en Moskou begonnen kort na de Russische inval in Oekraïne. De besprekingen werden echter al snel gestaakt. Vertegenwoordigers van beide regeringen hebben elkaar al sinds eind april niet meer gezien en ook de onderhandelingen op afstand zijn tot stilstand gekomen.

Beide landen geven elkaar de schuld van het uitblijven van een doorbraak. Zowel Rusland en Oekraïne proberen hun onderhandelingspositie nu te verbeteren door middel van militaire successen.

09:10 Oekraïne: opnieuw Russisch schip gezonken na aanval

Een Russisch schip dat onderweg was om wapens te leveren op het strategisch gelegen Slangeneiland is vrijdag gezonken nadat het werd geraakt door Oekraïense raketten, meldt een functionaris van het Oekraïense leger.

De sleepboot, Vasili Bech genaamd, werd eerder op de dag geraakt door raketten die door Denemarken aan Oekraïne waren geleverd en raakte daarbij ernstig beschadigd. „Later op de dag is duidelijk geworden dat het schip is gezonken”, zei de militaire gouverneur Maksym Martsjenko van Odessa in een videoboodschap op Telegram. Het Duitse persbureau DPA kon de bewering van Martsjenko niet onafhankelijk bevestigen. Rusland heeft nog niet gereageerd op de aanval.

Het schip zou onderweg zijn geweest naar Slangeneiland, ongeveer 35 kilometer ten zuiden van de Oekraïense kust. Het eiland is belangrijk voor de toegang tot de Zwarte Zee. Vanaf daar kunnen Russen het scheepvaartverkeer van en naar het zuiden van Oekraïne blokkeren. Rusland kreeg het eiland aan het begin van de oorlog in handen, maar heeft het niet echt onder controle. Er wordt veel gevochten rond het eiland.

De Vasili Bech is niet het eerste Russische schip dat sinds de oorlog met Oekraïne verloren is gegaan. Eerder bevestigde Rusland al onder meer het verlies van het vlaggenschip van de Zwarte Zee-vloot, de Moskva.

07.20 Amerikaanse droneverkoop aan Oekraïne mogelijk op losse schroeven

Een plan van de Amerikaanse regering om vier grote drones aan Oekraïne te leveren die bewapend kunnen worden met raketten, staat volgens ingewijden op losse schroeven. Binnen het Pentagon zouden er zorgen zijn dat de geavanceerde apparatuur in Russische handen zou kunnen vallen.

Het gaat om vier MQ-1C Gray Eagle-drones. Het plan om die aan Oekraïne te verkopen zou eerder al zijn goedgekeurd door het Witte huis, meldde persbureau Reuters.

Een subdivisie van het Pentagon die verantwoordelijk is voor het veiligstellen van hightech technologie vreest nu echter dat de drones een veiligheidsrisico kunnen vormen als Russische troepen die in handen weten te krijgen. Met name de radar- en bewakingsapparatuur op de drones zou onder geen beding in vijandig bezit mogen komen.

Of de deal alsnog kan doorgaan, wordt momenteel besproken binnen de top van het Amerikaanse ministerie van Defensie. Een betrokkene zegt echter tegen Reuters dat het nog niet duidelijk is wanneer daar een knoop over wordt doorgehakt. De drones in kwestie kosten volgens overheidsdocumenten zo’n tien miljoen dollar (ruim 9,5 miljoen euro) per stuk.

Oekraïne deed onlangs een oproep aan zijn bondgenoten om meer zwaar militair materieel te leveren voor de oorlog met Rusland. Kiev heeft naar eigen zeggen 1000 houwitsers, 300 raketlanceersystemen, 500 tanks, 2000 pantservoertuigen en 1000 drones nodig om de Russen te verslaan.

05.56 Zelenski: Oekraïne is een waardevol lid voor de EU

Het toetreden van Oekraïne tot de Europese Unie zou volgens president Volodimir Zelenski niet alleen voor Kiev, maar ook voor Brussel en de lidstaten zelf van grote waarde zijn. „Dit is de grootste bijdrage aan de toekomst van Europa in vele jaren”, zei Zelenski vrijdag in een videoboodschap.

De Europese Commissie heeft vrijdag aanbevolen dat Oekraïne en Moldavië worden aangemerkt als kandidaat-leden van de EU. Het duurt hierna nog jaren voordat beide landen daadwerkelijk lid kunnen worden. Zo moet Oekraïne nog veel doen om corruptie terug te dringen en de democratie en de rechtsstaat te versterken. Het stempel van kandidaat-lid was een vurige wens van de regering in Kiev, al helemaal sinds Rusland het land binnenviel.

Volgens Zelenski heeft de EU Oekraïne nodig om zijn macht en onafhankelijkheid te waarborgen. Ook stelt de president dat Europese integratie positieve gevolgen zal hebben voor Oekraïners. „Hoe dichter we bij andere Europese landen zijn, hoe meer kansen we zullen hebben om een modern en veilig leven voor alle Oekraïners te garanderen.”

07.25 Rusland blijft Severodonetsk aanvallen