Landen tijdens zware storm: ’Dit is pas echt vliegen’

„Alles is tijdens extreme starts en landingen met orkaanachtige windkracht in de cockpit onder controle, mits de limieten en procedures in acht worden genomen. Die staan tot in detail vast en daar is iedere piloot in binnen- en buitenland uitvoerig in getraind”, stelt voormalig KLM-captain en veiligheidsdeskundige Benno Baksteen angstige luchtreizigers gerust. De belangrijkste limiet is volgens hem de wind die dwars op de baan staat. „Zodra die wordt overschreden, wijken vliegtuigen uit. De luchtverkeersleiding geeft start- en landingsbanen vrij voor het vliegverkeer, maar de piloten hebben steeds het laatste woord. Het is aan hen om te besluiten wel of niet te landen. Dat moet in principe met tegenwind, maar die kan ook zonder probleem schuin van voren komen.” Daarbij geldt volgens Baksteen dat beide vliegers het ermee eens moeten zijn. „Als een van de twee het niet vertrouwt of er geen goed gevoel over heeft, wordt er doorgestart, go-around zeggen we dan en dat gebeurt ook prompt door de gashendels vol open te zetten en weer op te stijgen. Dat is helemaal niet gevaarlijk, maar is een normale handeling. Dan maak je een rondje en probeer je het opnieuw. Na drie keer is het vaak wel genoeg en dan vlieg je ook om brandstofredenen naar een andere luchthaven.” Turbulentie vervelend, maar ’gewoon’ Turbulentie is volgens Baksteen erg vervelend en oncomfortabel voor passagiers. „Maar ook dat is voor ons in de cockpit gewoon. Elk vliegtuig is getest en gecertificeerd en kan heel veel beweging hebben, dus het valt echt niet uit elkaar. Als een landend toestel verkeerd voor de baan komt, zijwaarts wordt weggeblazen of als de wind ineens draait, kunnen piloten op elk moment besluiten de landing af te breken. Niks aan de hand. Met starts is dat zelden nodig.” Technisch expert Joris Melkert van de TU Delft bevestigt de uitleg van Baksteen. „Er is in de moderne luchtvaart nog nooit een vliegtuig alleen door turbulentie verongelukt. De meeste gewonden aan boord vallen doordat mensen de riemen niet vast hebben bij plotselinge turbulentie. Net als in de auto: altijd gordel om.” Volgens hem kan er niks misgaan als de piloten binnen de grenzen van hun vliegtuig blijven en de juiste procedures volgen. „Dat is voor ieder type anders. Wie weleens testvliegers van fabrieken in de lucht bezig heeft gezien, slaat de schrik vaak om het hart, zo extreem worden die grenzen opgezocht om de constructie bloot te stellen aan enorme krachten die je ook bij stormen niet meemaakt. Goed onderhouden toestellen zijn veilig, piloten hebben geoefend op simulatoren.” Melkert raadt reizigers daarom aan om zich tijdens de vlucht over te geven aan de cockpit. „Een gedachte die helpt is dat de piloten ook weer veilig willen thuiskomen, bij hun gezin. Ze hebben tijdens hun opleiding juist geleerd om optimaal met dit soort omstandigheden om te gaan”, zegt hij. Landen met de hand tijdens storm Baksteen voegt daaraan toe dat piloten tijdens een storm met de hand landen om voldoende voeling te houden en zo nodig gelijk in te kunnen grijpen. „Het vliegtuig schudt en het geluid van de motoren varieert. Allemaal volgens het boekje. Maar ja, het geeft bij passagiers een onrustig en bedreigend beeld. Als er dan één begint te schreeuwen, worden anderen al gauw meegetrokken in die paniek. Bedenk dan dat piloten deze dynamiek juist leuk vinden. Dit is pas echt vliegen.” En als een toestel na zo’n ’bumpy horrorvlucht’ eindelijk zonder brokken aan de grond staat, beginnen zelfs doorgewinterde reizigers te klappen. „Begrijpelijk. Alleen al om de angst weg te slaan en de opluchting te tonen. Wij kijken elkaar dan aan in de cockpit en glimlachen. Daar doe je het toch voor. Die piloten zijn alert en hebben geen twijfels gehad, hoor”, aldus Baksteen. Ongeveer een derde van alle luchtreizigers is regelmatig bang om te vliegen, blijkt uit onderzoek. De meesten kunnen die vliegangst in slecht weer wel redelijk onder controle houden, sommigen niet. Door turbulentie kunnen passagiers ook misselijk worden. Die ’kotszakjes’ zitten er niet voor niks.