Het kabinet wil graag via een noodwet regelen dat het RIVM locatiedata van mobiele telefoons kan gebruiken om die bewegingen bij te houden. Dat zou tijdens de coronacrisis een preciezer beeld moeten geven van de verspreiding van het virus. Het plan ligt al sinds het voorjaar op de plank, maar moet nog door de Kamer behandeld worden.

Die Kamer heeft de nodige vraagtekens bij de noodzaak van de wet, blijkt donderdag uit een vragensessie met experts. „Er is geen duidelijk beleidsdoel”, zegt D66-Kamerlid Kees Verhoeven, die al sinds het voorjaar zeer kritisch is op het wetsvoorstel. „Dat betekent toch dat we dit niet moeten doen.” Ook VVD-Kamerlid Arne Weverling vraagt zich af of het plan nodig is: „Voor welk probleem is dit een oplossing? Is dit nodig?”

De twijfel wordt gevoed door de experts die de Kamer hoort. Zij wijzen erop dat er al meer dan genoeg manieren zijn om bewegingen van mensen te volgen. „Ik krijg niet de indruk dat dit wetsvoorstel een grote game changer is”, moppert PvdA-Kamerlid William Moorlag. „Zijn er niet betere alternatieven en minder ingrijpende manieren om zicht te houden op het virus”, vraagt PvdD-Kamerlid Frank Wassenberg zich af.

„Ik onderschrijf deze vraag heel erg”, zegt Lotte Houwing van privacy-voorvechter Bits of Freedom. Ze somt op: „We hebben een treinsysteem waar mensen inchecken. Er zijn gegevens over hoeveel mensen van welke A naar welke B vliegen. Er wordt getrackt hoeveel gebruik mensen maken van fietspaden en snelwegen.”

Overigens toont ook telecomprovider T-Mobile, dat de data moet gaan leveren aan het RIVM en het CBS, zich uiterst kritisch: „Dit wetsvoorstel kan op weinig enthousiasme van ons rekenen”, zegt Margreet Hoekstra van de provider. Ze vraagt zich ook af wat de wet precies toevoegt en mist harde garanties dat de privacy van de klanten van haar bedrijf voldoende geborgd zijn. Ze noemt goedkeuring van de privacywaakhond Autoriteit Persoonsgegevens (AP) een ’vereiste’ voor T-Mobile om mee te werken.

Die privacywaakhond was voor de zomer al kritisch op het plan. De AP heeft grote vraagtekens bij het waarborgen van de privacy in het wetsvoorstel. Het Centraal Bureau voor de Statistiek gaat de data in het plan anonimiseren, maar volgens de privacywaakhond blijven de gegevens toch herleidbaar.