Geruchtmakend artikel over Trumps ’wonderpil’ ingetrokken

Drie van de vier auteurs trokken zich terug omdat de betrouwbaarheid van de dataset niet kon worden geverifieerd door onafhankelijke reviewers. De vierde auteur, Sepan Dasai, is tevens oprichter en directeur van de data-analyse firma, Surgisphere, die de gegevens voor het onderzoek verwerkte. Het groots opgezette, internationale onderzoek naar de werking van HCQ kwam onder vuur te liggen nadat honderden wetenschappers hun twijfels uitten over de betrouwbaarheid van de data, de gebruikte methodes en over de conclusies. Onafhankelijke zogeheten peer reviewers - feitencheckers - eisten inzage in de dataset van Surghisphere en in andere onderzoeksgegevens. Toen de firma van Sepan Dasai dit weigerde en er dus geen onafhankelijke review kon plaatshebben, besloten de overige drie auteurs zich terug te trekken. Klinisch onderzoek Het artikel in The Lancet was onder meer voor de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) reden om klinisch onderzoek naar de werking van HCQ bij Covid-19 stop te zetten. Een aantal landen besloot om te stoppen met het toedienen van de anti-malariapil aan patiënten met Covid-19 wegens de mogelijke ernstige bijwerkingen die in het onderzoek werden beschreven. Volgens het nu teruggetrokken onderzoek zou de virusremmer, die al decennia onder de naam plaquenil wordt gebruikt tegen malaria en bij reuma, geen genezende werking hebben bij patiënten met Covid-19. Sterker: HCQ zou de kans op sterfte verhogen. Onder vuur Vanaf de publicatiedatum lag het onderzoek van Surgisphere onder vuur. Artsen van over de hele wereld beweerden wel degelijk baat te hebben bij de inzet van HCQ in de eerste lijn, in combinatie met andere middelen. Ook over de data en de gehanteerde onderzoeksmethodes ontstond al snel argwaan. Critici suggereerden dat het feit dat de Amerikaanse president Donald Trump het middel als een ’wonderpil’ had aangeprezen, mede een reden was om HCQ in diskrediet te brengen. HCQ is bovendien een goedkoop en patentvrij medicijn, zeggen voorstanders, en daarmee voor de machtige farmaceutische industrie geen aantrekkelijk middel tegen corona. Enorme domper Voor The Lancet, het tijdschrift dat geldt als een icoon van wetenschappelijke betrouwbaarheid, is het schandaal een enorme domper. Tegen de Britse Guardian reageerde hoofdredacteur Richard Horton geschokt: ’Dit is een schokkend voorbeeld van misbruik van wetenschappelijk onderzoek te midden van een globale gezondheidscrisis’. Het medische periodiek kwam al eens eerder in opspraak. In 1998 legde Andrew Wakefield in een geruchtmakend ’onderzoek’ een verband tussen vaccinatie en autisme. Die studie bleek frauduleus, maar pas in 2010 trok The Lancet het artikel in.