Zweden maakt coronadraai: immuniteitsdenken maakt plaats voor lockdown

Het Zweedse ministerie van Volksgezondheid besloot deze week om in regio’s waar het virus snel om zich heen grijpt de lokale autoriteiten het recht te geven burgers te verplichten winkelcentra, musea, zwembaden, sportscholen en concerten te mijden. Ook mag men mensen verbieden ouderen te bezoeken of van het openbaar vervoer gebruik te maken. Groepsimmuniteit „Het lijkt op een lockdown, maar het is een lokale lockdown”, stelt Johan Nojd, hoofd van de afdeling besmettelijke ziekten in Uppsala in de Telegraph. In Uppsala is het aantal besmettingen de afgelopen weken vertienvoudigd. Nojd zal vandaag met dokter Anders Tegnell, de Zweedse coronatsaar, om tafel zitten om te kijken welke maatregelen er in Uppsala nodig zijn. Tegnell moest vorige week al toegeven dat door de snelle toename van het aantal infecties zijn opvattingen veranderd zijn. „De duidelijke conclusie is dat er in de steden minder immuniteit is dan we dachten. Wat we nu zien is dat zelfs in de grote steden waar veel besmettingen zijn geweest er toch nog enorme clusters van mensen zijn waar het virus niet toegeslagen heeft.” Vastgespijkerd Volgens Joacim Rocklov, professor epidemiologie aan de universiteit van Umea, is het duidelijk dat Zweden een nieuw beleid heeft ingezet. „Het is heel duidelijk dat Zweden een nieuwe strategie gaat inzetten, maar de kranten schrijven nog steeds over ’De Zweedse Strategie’ alsof die in maart is voor eeuwig vastgespijkerd.” Ook Tom Britton, wiskundeprofessor aan de Universiteit van Stockholm en een van de belangrijkste adviseurs van de regering, ziet de noodzaak van extra maatregelen ook. In een recent onderzoek stelt hij dat zelfs als 20 procent van de bevolking van Stockholm immuun is, de stad nog steeds extra maatregelen moet nemen om het virus in toom te houden. „Immuniteit helpt ons wel een beetje, maar er is nog steeds een aanzienlijk risico voor toekomstige uitbraken in Zweden.” Denemarken Ondertussen lijkt buurland Denemarken succes te boeken met zijn aanpak. Net als Nederland kampte Denemarken enkele weken geleden met een snelle toename van het aantal coronabesmettingen. Half september besloot de regering daarom in te grijpen. Er werd een samenscholingsverbod ingesteld voor groepen groter dan 50 personen en bars, discotheken en cafés moesten om 22.00 uur sluiten. Bovendien werd in de horeca een mondkapjesplicht ingevoerd voor alle staande gasten. Voor het openbaar vervoer bestond al een mondkapjesplicht. Het goede nieuws voor Nederland dat onlangs soortgelijke maatregelen afkondigde; ze werken wel. De coronacijfers gaan er nu weer de goede kant uit, zo maakte minister van Volksgezondheid Magnus Heunicke bekend. Het reproductiegetal is nu gedaald tot 0,8 en vooral in Kopenhagen waar het aantal besmettingen het snelst opliep, is de situatie weer beter onder controle. Wel worden de bestaande maatregelen tot 31 oktober verlengd. Sterftecijfer Daar is overigens ook in Denemarken discussie over. Want het sterftecijfer als geheel ligt er in 2020 zelfs lager dan voorgaande jaren, dit ondanks de coronapandemie. Het Deense nationale Serum Instituut becijferde maandag dat er in Denemarken in de eerste 30 weken van dit jaar het laagste aantal mensen overleed sinds 2015. Volgens het instituut is het sterftecijfer lager omdat door de coronamaatregelen ook de verspreiding van griep en andere infectieziekten lager was. Joachim Hoffmann-Petersen, arts en voorzitter van de Deense vereniging van anesthesisten en intensivisten, denkt dan ook dat de huidige coronamaatregelen overdreven zijn. „Het is momenteel onduidelijk wat het langetermijndoel van de regering is. Wil men het laagst mogelijke sterftecijfer en het laagste aantal opnames tegen elke prijs? Dat is naïef en duur. Wil men het coronavirus verslaan? Dat is onmogelijk”, stelt de arts in het blad Politiken. Vaccin Volgens de arts kunnen de Denen gezien het lage sterftecijfer in afwachting van een vaccin een tijdelijk hogere infectiegraad voor lief nemen. „We kunnen de bevolking wat minder beperkingen opleggen en tijdelijk een hoger aantal infecties accepteren. Dan moeten we wel veel meer inzetten op het volgen van de geïnfecteerden en daar ook veel meer in investeren.” In Denemarken wordt met enige jaloezie naar noorderbuur Zweden gekeken waar het leven tijdens de pandemie vrijwel normaal doorging. Maar juist daar is na een snelle toename van het aantal besmettingen in september besloten om het virus toch wat ’Deenser’ aan te pakken, in ieder geval op lokaal niveau.