De knokploeg van Poetin

Het meest recente wapenfeit waarvan de eenheid wordt verdacht, is de inzet van de Taliban als premiejagers. De Afghaanse moslimextremisten zouden geld krijgen van de Russen voor elke NAVO-militair die ze doden. Net zoals bij andere vermoedelijke operaties van de groep, waarover met name onderzoekscollectief Bellingcat veel heeft gepubliceerd, doet het Kremlin beschuldigingen van betrokkenheid af als ’nepnieuws’ en ’nonsens’. Skripal De vergiftiging van Sergei Skripal bijvoorbeeld. Deze Rus werkte voorheen zelf voor de GRU, maar werd in 2006 veroordeeld voor spionage door een militaire rechtbank in Moskou. Enkele jaren later kwam hij vrij na een spionnenruil met het Westen. Skripal verhuisde naar de Engelse stad Salisbury en ging waarschijnlijk aan de slag voor westerse inlichtingendiensten, om die uitleg te geven over Russische spionagetechnieken. Het Kremlin zou zich daardoor verraden hebben gevoeld en opdracht hebben gegeven om de overloper om te leggen. Eenheid-29155 sloeg toe in maart 2018. De knop van Skripals voordeur werd ingesmeerd met novitsjok, een extreem giftig goedje dat ooit in de Sovjet-Unie is ontwikkeld als chemisch wapen. De ex-spion en zijn dochter Yulia kwamen ermee in contact en werden doodziek, maar overleefden de vergiftigingspoging wel. De New York Times kwam een foto op het spoor waarop een van de vermeende gifmengers, Anatoli Tsjepiga, poseert met generaal Andrei Averjanov, de commandant van Eenheid-29155. Volgens de Amerikaanse krant was de groep al een jaar voor de vergiftiging van Skripal actief in Groot-Brittannië, om te oefenen voor de aanslag op de ex-spion. Slordig Zoals wel vaker met vermeende operaties van Eenheid-29155 liep de vergiftigingspoging enorm in de kijker. Het werd een groot internationaal schandaal en Groot-Brittannië raakte verwikkeld in een diplomatieke rel met de Russen, die alle betrokkenheid zoals gebruikelijk afwezen. Sommige commentatoren noemden de operatie slordig, alleen gingen ze daarmee voorbij aan de mogelijkheid dat het Kremlin juist een signaal wilde afgeven. De vergiftiging van Skripal zou namelijk heel goed een expliciete waarschuwing kunnen zijn geweest. Iedereen die weleens met de Russische inlichtingendiensten had samengewerkt en overwoog om de overstap naar de Westerse concurrentie te maken, zou zich nu eerst achter de oren krabben. Zou zo’n overstap wel verstandig zijn, als die tot een bezoekje van Poetins knokploeg zou kunnen leiden? Couppoging Tegelijkertijd maakt Eenheid-29155 ook gewoon fouten. De groep lijkt in 2016 zijn hand te hebben overspeeld in Montenegro. De autoriteiten in dit Balkanland wisten een coup te verijdelen, die tijdens de parlementsverkiezingen op 16 oktober had moeten plaatsvinden. In het naburige Servië werden twee Russen gearresteerd die de staatsgreep met onder meer materieel ondersteunden. Het eerder genoemde Bellingcat stelde vast dat een van deze Russen, Eduard Sjisjmakov, vermoedelijk lid was van Eenheid-29155. En niet alleen Bellingcat had interesse voor de coup. Westerse inlichtingendiensten lijken Eenheid-29155 op het spoor te zijn gekomen met dank aan de mislukte staatsgreep. De activiteiten van de groep kwamen als een schok, vertelde een Westerse inlichtingenbron in 2019 aan de New York Times: „Het was een verrassing dat de Russen, de GRU, deze eenheid zich zo vrij voelden om dit soort extreem kwaadaardige activiteiten te ontplooien in vriendschappelijke landen.” Het was overigens juist de tanende vriendschap tussen Rusland en Montenegro die de aanzet lijkt te zijn geweest voor de couppoging. Het Balkanland was in 2016 bezig met toetreding tot de NAVO, iets waar het Kremlin allesbehalve blij mee was. Daarmee lijkt de mislukte coup in ieder geval een succesvolle waarschuwing te zijn geweest: het Kremlin maakt zo ondubbelzinnig duidelijk aan bevriende landen, dat een vertrek uit de Russische invloedssfeer onvermijdelijk tot represailles zal leiden.