Ontlading na MH-17 uitspraak: ’Neemt leed niet weg, biedt wel verlichting’

Ruim anderhalf uur lang was de spanning in de zaal te snijden terwijl voorzitter Hendrik Steenhuis langzaam toewerkte naar de climax. Acht jaar na de ramp waarbij 298 mensen, onder wie tientallen kinderen, om het leven kwamen en 65 zittingsdagen later, oordeelde de rechtbank dat alleen de zwaarst mogelijke gevangenisstraf op z’n plaats is voor Igor Girkin, Sergey Doebinski en Leonid Chartsjenko.

Steenhuis: „Het zal het leed van de nabestaanden niet wegnemen, maar mogelijk wel enige verlichting bieden.” Deze drie verdachten waren verantwoordelijk „voor de inzet van een allesvernietigend wapen waarmee zonder waarschuwing 298 mensenlevens op een gruwelijke wijze werden beëindigd. Hun levens waren nog niet af, in sommige gevallen nog maar net begonnen”, aldus de rechtbank.

’Nationaal schandaal’

Igor Girkin was de hoogste in rang van de vier verdachten. Hij was bevelhebber van de strijdkrachten van de Russisch-gezinde separatisten. Volgens de rechtbank valt niet te bewijzen dat hij ervan op de hoogte was dat er een Buk-raket naar Oost-Oekraïne was gebracht. Hij keurde het gebruik van zware wapens als luchtafweer echter wel goed, was daar verantwoordelijk voor en was samen met Doebinski en Chartsjenko actief betrokken bij het verdonkeremanen van de Buk-lanceerinstallatie nadat duidelijk werd dat er een vreselijke fout was gemaakt. „Alles om een nationaal schandaal te voorkomen”, aldus de rechtbank.

Sergej Doebinski kreeg de opdracht om het transport van de Buk-raket naar het landbouwveld bij Pervomaisky te begeleiden en bewaken, en voerde die opdracht nauwgezet uit, aldus de rechtbank. „Hij was een meewerkend voorman die een belangrijke rol speelde bij de uitvoering van het misdrijf.”

Hetzelfde geldt voor Leonid Chartsjenko, die tot het middenkader behoorde en een belangrijke rol speelde. De rechtbank noemde het „respectloos” dat dit drietal niet in de rechtbank verscheen, maar zich wel roerde in de media.

Alleen over Oleg Poelatov zei de rechtbank dat niet is komen vast te staan dat hij de bevoegdheid en de mogelijkheden had om de inzet van de Buk-raket te voorkomen, concludeerde de rechtbank. Poelatov was de enige verdachte die zich door advocaten liet bijstaan.

Zijn raadslieden Boudewijn van Eijck en Sabine ten Doesschate zeiden te verwachten „dat het Openbaar Ministerie het er nu verder bij zal laten zitten.” Het OM zelf zegt eerst het vonnis uitgebreid te willen bestuderen voordat over een eventueel hoger beroep tegen de vrijspraak van Poelatov wordt besloten.

Eerlijke procesgang

De rechtbank gaf het OM nog wel twee pijnlijke vegen uit de pan. Het publiceren van de namen en foto’s van de verdachten was een ontoelaatbare inbreuk op hun privacy. Ook ging het OM over de schreef met het lanceren van een online-applicatie waar informatie uit het dossier in stond waarover de rechtbank nog niet beschikte. „Niet magistratelijk”, oordeelde de rechtbank. De fouten hebben echter geen invloed gehad op de procesgang. „Die is eerlijk geweest.”