Samen door de crisis in Aalten: ’Gelukkig is gemeenschapszin ongebroken’

Aalten in de nazomer. Op de terrassen genieten fietstoeristen van de laatste zonnestralen. Corona lijkt ver weg, hier in de Achterhoek. Maar niet voor horeca-ondernemer Martin Hüning (57). Zes medewerkers moest de eigenaar van partycentum ’t Noorden (samen met echtgenote Monique, zoon Wesley en schoondochter Nita) ontslaan. ,,Mensen met wie wij onze zaak hebben opgebouwd. Ik zeg dit niet snel, maar ik heb er om zitten janken.” Dat zijn bedrijf - restaurant, zalenverhuur, catering, pannenkoekenhuis - de afgelopen maanden ’zes tot zeven ton’ aan omzet misliep, daar valt nog mee te leven, zegt Hüning, die ook regiobestuurder is van Koninlijke Horeca Nederland. Wat hem vooral raakt is hoe corona het openbare leven in Aalten - de vele dorpsfeesten, het bruisende verenigingsleven - grotendeels heeft lamgelegd. ,,Toen we weer deels open konden, op Tweede Pinksterdag, dat was niet te beschrijven. Ik was echt superdankbaar dat onze gasten er weer waren.” Gemeenschapszin Zijn collega’s en hij proberen elkaar zoveel mogelijk te helpen. Op het corona-proof terras, dat Hüning wegens de crisis tijdelijk mocht inrichten op een stuk weide naast zijn partycentrum, verzorgt ’t Noorden de drank en collega’s het eten. Hüning: ,,Bij de feesten op de Markt staan we ook allemaal naast elkaar met een biertent. Dat gaat al decennia zo.” Het komt ook in deze crisis aan op het noaberschap, de befaamde gemeenschapszin in Twente en de Achterhoek. Burgemeester Anton Stapelkamp (nog net 58) – sinds drie jaar Rotterdammer in de Achterhoek – zag de traditie dat buren elkaar bijstaan in tijden van nood geleefde werkelijkheid worden. ,,De gemeenschapszin is hier ongebroken. Allerlei initiatieven werden ontwikkeld. Er zijn muzikanten die hebben zich helemaal suf gemusiceerd op een vrachtwagen of een trailer. Die zijn alle bejaardenhuizen zes keer langs geweest. Hartstikke leuk. Dat doen de mensen allemaal uit zichzelf.” Er werd een hoogwerker geregeld. ,,Gratis natuurlijk weer via een of ander bedrijf. Dan konden families inschrijven om een kwartiertje bij oma buiten voor het balkon een praatje te maken. Ik heb zelf ook nog in Bredevoort een mevrouw, die 101 was geworden, vanuit de hoogwerker namens de gemeenschap gefeliciteerd. Zo laat je zien: we horen bij elkaar.” Uitbraak Hoe loods je als burgemeester en wethouders van een kleine gemeente, ver van de landelijke autoriteiten in Den Haag, je bevolking door een crisis, die hier tot nog toe zeven levens eiste? ,,Het was aanvankelijk sturen in de mist”, zegt Stapelkamp, burgervader namens de ChristenUnie. Hij besloot om brieven aan zijn burgers te schrijven, die onder meer in de plaatselijke huis-aan-huis krant verschenen. ,,Daar werd positief op gereageerd. Dat geeft op momenten een beetje lucht.” De laatste, de vijftiende brief van eind augustus, had hij liever aan zich voorbij laten gaan. In juli leek het virus immers te zijn teruggedrongen. Maar toen maakte corona een comeback, ook hier. ,,Er was een uitbraak in enkele huishoudens, die voor een deel intensief contact met elkaar hadden.” Met de overige 21 burgemeesters uit de Veiligheidsregio Achterhoek en Veluwe – met Ton Heerts (PvdA) van Apeldoorn als voorzitter – voert Anton Stapelkamp elke twee weken overleg. ,,Heerts geeft ons redelijk wat manoevreer-ruimte.” Dat laatste moet ook wel als je pal aan de grens ligt met Duitsland, waar maatregelen van kracht zijn die soms lastig stroken met die in Nederland. ,,Onze samenlevingen zijn zo vergroeid: er zijn hier mensen, die hebben familie aan de andere kant van de straat, maar dat is wél een ander land. Gelukkig heeft de minister-president van Noordrijn-Westfalen, de deelstaat waar wij aan grenzen, de grens open weten te houden.” Op zeker moment was grensverkeer even niet wenselijk, zegt Stapelkamp. ,,Moest ik daar op de regionale tv uitleggen: ’Liebe Freunde, normaal gesproken zijn jullie van harte welkom bij ons op de markt, maar nu even niet’.” De corona-uitbraak bij vleesbedrijf Vion in Groenlo, in mei, was schrikken. ,,Dat ging om honderden mensen. Veel van de arbeidsmigranten, die daar werken, wonen in Duitsland. De Duitsers gingen testen, ook preventief, wat bij ons absoluut niet gebeurde. Zij zaten, plat gezegd, met de shit van onze Vion. ’Gaan jullie testen?’, vroegen ze. Nee, dat deden we hier immers niet. Hoe gingen we elkaar vinden? Dat was vreselijk ingewikkeld.” Bussen Op een dag kreeg hij een telefoontje van de crisisstaf in het naburige Duitse Bocholt. ,,’Er staan hier allemaal bussen met Nederlandse dagjesmensen bij de supermarkt. Wat doen die hier, kun je die niet terugroepen?’ Ja, wist ik veel hoe die daar kwamen. Andersom kreeg ik boze berichten van Aaltenaren, die keurig in quarantaine zaten, die zich afvroegen: wat doen al die Duitse kentekens hier?” Meestal spreekt Stapelkamp de afzenders rechtstreeks aan, om de spanning uit de lucht te halen. Maar de teleurstelling over het afzeggen van de vele volksfeesten hier in de regio, die blijft knagen. ,,Van Zwarte Cross in Lichtenvoorde tot de Farm & Country Fair, waar jaarlijks veertigduizend mensen op afkomen, het kon allemaal niet door gaan.” Wat hem het persoonlijk het meeste raakt is dat het feest rond 75 jaar Bevrijding werd afgelast. ,,Dat zouden we samen vieren met een aantal Duitse gemeenten. We zijn er veertien maanden mee bezig geweest. Het Nationaal Onderduikmuseum in Aalten was erbij betrokken, we zouden met zeshonderd burgers een brunch hebben, tientallen activiteiten, alles was geregeld. Dat was vreselijk balen. Toen had ik echt even behoefte aan een boksbal.” Oude normaal En de toekomst? Martin Hüning, die lokaal in allerlei clubs actief is, is er niet zeker van dat het ’oude’ normaal ooit terugkeert. Hij heeft al een zaal ingericht als restaurant. ,,Dan kunnen we redelijk veel gasten ontvangen, op vereiste afstand van elkaar.” Aan opgeven denkt hij niet, mede dankzij de steun uit de bevolking. ,,In een weekend kwamen in totaal wel vijfhonderd man bij ons pannenkoeken afhalen. Wie doet dat nou? Dat was puur ook wegens de gunfactor. Zo mooi.”