Het ’klimaat- en transitiefonds’ komt bovenop de al bestaande subsidieregeling die nu al de mobiliteit en gebouwde omgeving verduurzaamt. Voor de landbouwsector staan flinke aanpassingen te wachten. Zo zet het nieuwe kabinet in op ’kringlooplandbouw’. Hiervoor komt een ’transitiefonds’ van 25 miljard euro.

Samen met provincies wordt gekeken waar -per gebied- natuurverbetering noodzakelijk is. „We maken per gebied ook inzichtelijk wat het toekomstperspectief voor de landbouw is.” Volgens de partijen moet met ecologische analyses vastgesteld worden „wat nodig is om gebiedsgericht de opgaven ten aanzien van natuurherstel, klimaat en water te halen.” Daarnaast worden stikstofdoelstellingen versneld. Stikstofmaatregelen komen overigens niet alleen op het bordje van de boer. Volgens de partijen moeten „alle sectoren hun evenredige stikstofbijdrage leveren.”

Ruimere vergunningverlening

Er komen ’goed onderbouwde kaders en eisen’ voor vergunningen worden afgegeven. „De integrale aanpak biedt op afzienbare termijn de basis voor ruimere vergunningverlening. Daarin zitten onzekerheden, gezien de grootte en de duur van de transitie. Mocht dit leiden tot onbedoelde effecten dan zal het kabinet deze effecten wegnemen met bestaand instrumentarium en waar nodig nieuw instrumentarium ontwikkelen.”

Wel is duidelijk dat het in de ’gebiedsgerichte aanpak’ gericht is op verduurzaming. Eerder werd geadviseerd over grootschalige uitkoop of vergunningsloos maken van boeren. Maar dat is pas een laatste optie. „In de gebiedsgerichte aanpak kunnen extensivering, omschakeling, innovatie, legalisering en verplaatsing helpen bij versnelling van verduurzaming in de landbouw. Daarbij wordt rekening gehouden met natuurlijk verloop in de sector. In gebieden waar de opgave tot emissiereductie en natuurherstel dermate groot is dat vrijwilligheid niet langer vrijblijvendheid betekent, gaan we op het boerenerf het gesprek aan om samen te zoeken naar de mogelijkheden.”

Versterken positie boer

VVD, D66, CDA en CU zetten ook in op het versterken van de positie van de boer in de keten. „Van supermarkten verwachten we transparantie over de wijze waarop hun gehele assortiment aantoonbaar duurzaam en diervriendelijk wordt, inclusief duurzaam inkoopgedrag en een eerlijke prijs voor boeren. We onderzoeken op welke wijze een bijdrage van de consument aan de verduurzaming van de landbouw vormgegeven zou kunnen worden.” Om bewuste keuzes te stimuleren wordt in Nederland geproduceerd voedsel in de toekomst ook voorzien van een herkomstetiket.