De voormalig commandant van één van de meest gevreesde gevangenissen in Afghanistan, Abdul Razaq A. (76) uit Kerkrade, is veroordeeld tot twaalf jaar cel voor het plegen van oorlogsmisdrijven. De straf is conform de eis van het Openbaar Ministerie. De rechtbank Den Haag oordeelt dat de man als leidinggegevende verantwoordelijk was voor wrede en onmenselijke behandeling van politieke tegenstanders van het communistisch regime van 1983 tot 1988 in de Pul-e-Charkhi gevangenis en aan tenuitvoerlegging van buitengerechtelijke vonnissen als meerdere. De rechtbank spreekt van „stelselmatige terreur” tegen politieke tegenstanders. Zij zaten jarenlang onder erbarmelijke omstandigheden zonder een (eerlijk) proces opgesloten in de gevangenis die de bijnaam Het Slachthuis kreeg. Velen werden gemarteld, weggevoerd en geëxecuteerd. A. was zelf betrokken bij geweld tegen gevangenen Uit hoofde van zijn functie had A. de verantwoordelijkheid over die detentieomstandigheden en overplaatsing van de gevangenen. „Hij heeft opzettelijk toegelaten dat gevangenen wreed en onterend zijn behandeld. Hoewel de precieze commandostructuur onduidelijk is gebleven, staat vast dat hij bevelen gaf aan ondergeschikten en die werden opgevolgd.” Hij gaf opdracht om geweld te gebruiken en gevangenen in de kou te zetten. Ook was hij zelf betrokken bij geweld tegen gevangenen. Hij trok onder meer het infuus van een zieke gevangene uit en beval terugkeer naar de cel, oordeelt de rechtbank. Hij heeft politieke tegenstanders „ernstig mentaal en fysiek leed aangedaan. Het heeft diepe sporen achtergelaten bij de slachtoffers.” De rechtbank verwerpt het verweer van de verdediging dat A. geen macht had noch invloed om in te grijpen in de behandeling van gevangenen. Als medepleger wordt hij verantwoordelijk gehouden voor vernederende en onterende behandeling van de gevangenen en een bijdrage leveren aan de voortduring van gevangenhouding. Rechtbank ziet voldoende bewijs De rechtbank ziet voldoende bewijs voor het gebruik van geweld tegen politieke gevangenen. Eén van hen is Abdul Wadood, die 120 stokslagen kreeg en daarbij ledematen brak. Van die fysieke martelingen is hij hersteld, maar de psychische marteling draag je een heel leven mee, sprak hij in februari. Hij had „een lange weg” afgelegd om voor de rechters te spreken voor rechtvaardigheid en één van de verantwoordelijken voor al het leed in de ogen te kunnen kijken. De rechtszaak is van groot belang voor slachtoffers, nabestaanden en Afghaanse mensenrechtenorganisaties, die over de hele wereld de zaak en de uitspraak via een videoverbinding konden volgen. Het is een erkenning van het slachtofferschap. Meer dan dertig jaar later heeft hun stem alsnog geklonken. Gruwelijke getuigenissen over elektrische schokken, slaan, nagels uittrekken en vingers verbrijzelen bij verhoren. Overvolle cellen, vrieskou of hitte, onvoldoende sanitaire voorzieningen, opvangen van ontlasting in bakjes of flessen, belabberd eten met uitwerpselen en kiezels erin, te weinig water, ongedierte, ziekten, gevangenen die doodgingen door aan gebrek aan basale medische zorg, spionnen in de cel die hun waarnemingen doorspeelden, verbod op papier en pen. „Gevangenen zaten er zonder iets, soms jarenlang”, oordeelt de rechtbank. De vele getuigenverklaringen acht de rechtbank betrouwbaar. Ze zijn alleen gebruikt als ze bevestiging vinden in ander bewijs, zoals andere getuigenverklaringen en rapporten van onderzoekers en VN-inspecteurs. ’Ik herinner me niets meer’ Van een persoonsverwisseling, zoals de man beweerde, is geen sprake, oordeelt de rechtbank. Uit onderzoek is gebleken dat de identiteitsdocumenten waarmee A. met zijn gezin in 2001 in Nederland asiel aanvroeg, zijn vervalst. Hij heeft met een kleine ingreep zijn naam veranderd van A. in R. Hij streek na zijn asielaanvraag neer in Kerkrade en verkreeg het Nederlanderschap. Telefoontaps bevestigen zijn ware identiteit, die hij zelf onthult als hij zich onbespied waant. Tegen Afghaanse vrienden noemt hij zich ’kameraad A.’ De rechtbank hecht „geen waarde” aan de video-opnamen van de ’ware’ commandant van de gevangenis die de zoon van A. die naar Afghanistan afreisde, . Het Team Internationale Misdrijven startte in 2012 het onderzoek tegen Abdul Razaq A., nadat zijn opduikt in een Duits onderzoek. Eind 2019 werd hij opgepakt, in februari verscheen hij na tien jaar onderzoek voor de rechter. Gezeten in een rolstoel, broos, ziek, onwillig en zich beroepend op geheugenverlies. „Ik herinner me niets meer.” Vervolging als waarschuwing De vervolging en strafeis zijn ook een waarschuwing voor plegers van internationale misdrijven, zei officier van justitie Nicole Vogelenzang. „Ze moeten weten dat waar ze ook gaan of staan, zelfs als dat ver weg is, het recht ze kan achterhalen. Ook al duurt dat jaren, soms zelfs tientallen jaren.” A. is één van nog geen handjevol oorlogsmisdadigers uit Afghanistan die in Nederland zijn berecht. Twee naar Nederland gevluchte Afghanen, beiden actief voor de beruchte veiligheidsdienst Khad, werden veroordeeld tot jarenlange cel voor martelingen. Hoe moeilijk die vervolging is, bleek wel toen oud-generaal van de Khad Abdullah F. uiteindelijk ook door de Hoge Raad werd vrijgesproken van martelingen wegens gebrek aan bewijs. De Khad maakte zich weliswaar op ’aanmerkelijke schaal’ schuldig aan mensenrechtenschendingen, zoals het martelen van gevangenen, maar F.’s betrokkenheid daarbij vond het hof niet overtuigend en wettig bewezen. Hij werd ook vrijgesproken van het toestaan van martelen en wrede behandeling door ondergeschikten, omdat de betwijfelden of hij in de positie verkeerde om het geweld te voorkomen. De zaak tegen een Afghaanse legercommandant werd door justitie uiteindelijk niet eens voor de rechter gebracht omdat een persoonsverwisseling niet was uitgesloten.
12 °C:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/1b75b91c-bbf9-11ec-ad7f-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/3002e3c4-1760-11ed-a8d9-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/cbf3cd96-1744-11ed-b8fd-02c309bc01c1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/89053188-1748-11ed-a6bc-0217670beecd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/42cb0a5a-1741-11ed-8a9e-02c309bc01c1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/a336475a-1684-11ed-b5e7-0217670beecd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/55b5907e-1659-11ed-8a9e-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/2351aff8-13d6-11ed-9a57-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/f13c3628-1272-11ed-b9fa-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/eb2e007c-123b-11ed-9741-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/3317cb4c-0cde-11ed-a5b1-0218eaf05005.jpg)
:quality(90)/webshop.telegraaf.nl/media/catalog/product/p/h/philipstv_0004_laag_2.jpg)
:quality(90)/webshop.telegraaf.nl/media/catalog/product/c/r/cruiseachtergrond.png)